انرژی و قدرت؛ عامل نزدیکی دهلی نو و ریاض

اولین دیدار یكی از پادشاهان سعودی از هند از زمان دیدار كوتاه ملك سعود از شبه قاره در سال ،۱۹۹۵ توسط ملك عبد الله در ژانویه سال جاری میلادی انجام گرفت.
به دلیل همراهی ریاض با واشنگتن در طول دوران جنگ سرد، روابط هند و عربستان سرد بود و دهلی نو از روابط نزدیكی با مسكوبرخوردار بود.روابط سعودی ـ هند زمانی بیشتر به تیرگی گرایید كه دولت هند از محكوم كردن تهاجم سال ۱۹۷۹ شوروی به افغانستان خودداری كرد و این در حالی بود كه دولت سعودی از نیروهای مجاهدین در برابر شوروی حمایت مالی به عمل می آورد.با این حال، با پایان جنگ سرد، چنین موانعی بر سر راه بهبود روابط سعودی ـ هند برطرف شدند.
دو كشور منافع مهمی فراتر از بحث نفت و تامین انرژی دارند به طوری كه هرچند هند كشوری با اكثریت جمعیت مسلمان نیست، اما دارای دومین جمعیت بزرگ مسلمانان در دنیا (پس از اندونزی) است، مساله ای كه همواره مورد توجه عربستان سعودی به عنوان كشوری كه اماكن مقدس مسلمانان در دو شهر مكه و مدینه آن قراردارند، بوده است.
در حال حاضر مبادلات فرهنگی مهمی میان دوكشوروجود دارد و تقریبا ۵/۱ میلیون كارگر هندی بزرگترین جامعه مهاجران را در قلمرو حكومت پادشاهی سعودی تشكیل می دهد.به همین دلیل ریاض موافقت كرده كه از درخواست دهلی نو برای داشتن عضویت ناظردر سازمان كنفرانس اسلامی حمایت به عمل آورد.همچنین دولت پادشاهی سعودی حامی اقدامات و تدابیری برای كاهش تنش ها در كشمیر بوده و تلاش نموده از رهیافت سنتی خود در نگاه به هند از یك منشور پاكستانی، فراتر رود.
دهلی نو به دلایلی استراتژیك توجه خاصی به ریاض دارد. از منظر استراتژیست های هندی، كشور مسلمانی كه بتواند به عنوان وزنه ای در برابر پاكستان در جهان اسلام عمل كند از اهمیت برخوردار است.دولت سعودی نیز دلایل خاص خود را در توجه به برقراری و استحكام روابطش با هند دارد. عربستان سعودی و ایران پیشینه طولانی ای در رقابت برای دستیابی به قدرت و نفوذ برتر در خلیج فارس دارند.
انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ در ایران آغازگر دوران جدیدی از رقابت شد.این واقعیت كه حدود ۴۰ درصد تولید نفت عربستان سعودی در استان شرقی این كشور با اكثریت جمعیت شیعه و ناراضی از حكومت وهابی ها است موجبات نگرانی ریاض را فراهم آورده است.با همه این احوال، روابط دو سعودی- هند هنوز درخشان نیست. ارتش هند سال هاست كه در حال مبارزه و سركوب گروه های جدایی طلب در ایالت شمالی كشمیر می باشد. هزاران نفر از مردم به خاطر عملیات های انتحاری یا سركوب های دولت هند جان خود را از دست داده اند. صاحبان ثروت سعودی از بسیاری از گروه های كشمیری و پاكستانی كه مبادرت به اقدامات انتحاری می كنند حمایت مالی به عمل می آورند.
دولتمردان هند خواستار این هستند كه همتایان سعودیشان مدیریت و نظارت خود را برمنابع مالی كه به هند منتقل می شوند، و بخش مهمی از آن ها در اختیار كانون های اسلامی قرار می گیرد، بهبود بخشند.نخست وزیر هند و پادشاه سعودی از ملاقاتشان در دهلی نو برای امضاء یك یادداشت تفاهم با محوریت پرداختن به تروریسم، جنایات فراملی و عملیات های جهانی استفاده كردند. هر دو دولت موافقت نمودند كه برای انعقاد كنوانسیونی جامع درباره تروریسم بین المللی در مجمع عمومی سازمان ملل و ایجاد مركزی برای مبارزه با تروریسم بین المللی همكاری نمایند.پیش از آن در كنفرانس بین المللی مبارزه با تروریسم كه در فوریه ۲۰۰۵ در ریاض برپا شده بود بر مورد دوم یعنی مبارزه با تروریسم تاكید شده بود.
به همه این احوال هر چند دولت هند خواهان و مایل به انجام اصلاحات سیاسی در عربستان سعودی برای تعدیل تهدید اسلامگرایی است، موضوع انرژی همچنان نیروی محرك اصلی در روابط سعودی - هند به حساب می آید. ریاض مهمترین عرضه كننده نفت به اقتصاد در حال رشد هند است و هند اكنون چهارمین دریافت كننده بزرگ نفت از عربستان سعودی پس از چین، آمریكا و ژاپن است.واردات نفت خام هند از پادشاهی سعودی احتمالا در ۲۰ سال آینده دو برابر خواهد شد. در جریان دیدار ملك عبدالله از هند وی بر تعهد كشورش برای عرضه بدون وقفه نفت به كشوری دوست نظیر هند قطع نظر از روندهای جهانی قیمت نفت تاكید كرد.
به مانند روابط عربستان سعودی چین، سرمایه گذاری در زیرساخت های انرژی سهم عمده ای در توسعه روابط عربستان سعودی هند دارد. در جریان این دیدار، ملك عبدالله و مان موهان سینگ، نخست وزیرهند بیانیه مشتركی موسوم به بیانیه دهلی امضاء نمودند كه در آن بر ضرورت شراكت گسترده استراتژیك تاكید شده بود و همكاری در بخش های انرژی و اقتصادی و تعهد به همكاری بر ضد تروریسم مورد تاكید جدی قرار گرفت.
پادشاه سعودی نگرانی های بوروكراتیك سعودی را درباره سوابقی كه این بیانیه ممكن بود در رابطه با روابطش با همسایگان هند، خصوصا پاكستان، ایجاد كند با مورد خاص خواندن هند، مد نظرقرار نداد.بر اساس توافق های صورت گرفته میان سران دو كشور شركت خصوصی انرژی هند با نام «ریلانیس» در یك پروژه پالایشگاهی و پتروشیمی در عربستان سعودی سرمایه گذاری خواهد كرد و شركت انرژی دولتی هند، با نام شركت نفت و گاز، نیز به همراه عربستان سعودی با شراكت برابر دریك پروژه پالایشگاهی در ایالت آندریا پرادش هند سرمایه گذاری خواهند نمود.بیش از ۱۰۰ سرمایه گذاری مشترك هند در عربستان سعودی و حدود نیمی از این تعداد سرمایه گذاری مشترك عربستان سعودی در هند وجود دارند.
همزمان با دیدار ملك عبدالله از دهلی نو، نزدیك به هشتاد تاجر سعودی در اولین نمایشگاه تجاری عربستان سعودی در هند شركت كردند. مقامات سعودی امیدوارند كه بتوانند با بهره برداری از نظركارشناسی هند ی ها به تنوع بخشی به اقتصاد در حوزه های مختلف از تكنولوژی اطلاعات و بیوتكنولوژی تا آموزش و توسعه بنگاه های تجاری كوچك كمك نمایند.

منبع : روزنامه ابرار