آسفالت سحرآمیز

شاید تا کنون شما با کاربردهای مختلف فناوری نانو در رشته ها و زمینه های زیادی برخورد کرده اید و نتایج به کارگیری این فناوری را نیز شاهد بوده اید اما آیا تا کنون با کاربرد فناوری نانو در صنعت حمل و نقل برخوردی داشته اید؟ آیا می دانید که با استفاده از فناوری نانو در تولید آسفالت و قیر می توان خیابان هایی بی صداتر داشت که در موقع ترمز کردن اتومبیل ها هیچ گونه صدایی از آنها به گوش نرسد؟ و یا در فصل گرم تابستان هیچ گونه گرمایی از خود متصاعد نکند؟ و یا آسفالتی که هر زمان گوشه ای از آن کنده شد و یا خراب شد مانند سلول های بدن انسان خود را تعمیر کند و نیاز به راهبندان های طولانی جهت بازسازی آسفالت ها نباشد؟
بد نیست بدانید که نخستین آسفالتی که روی خیابان های شهر پهن شد مربوط به سال ۱۸۷۰ است که در یکی از خیابان های نیویورک قرار گرفت. این آسفالت واقعی حاصل تلاش دسمت (Desmedt) شیمیدان بلژیکی بود که توانست با مخلوطی از ماسه و قیر یکی از خیابان های منتهی به تالار بزرگ شهر را در شهر نیویورک آسفالت کند. سپس از روی این آسفالت برای آسفالت کردن بزرگراهی در فرانسه الگوبرداری شد و این بزرگراه در سال ۱۸۵۲ آسفالت شد و سپس آسفالت به شهرها، کشورها و قاره های گوناگون مسافرت کرد و اکنون باریک ترین و دورافتاده ترین کوچه ها و خیابان های هر کشوری از آن بهره می برد. امامدت نه چندان طولانی است که دانشمندان شیمی مشغول کارکردن روی پروژه های مربوط به آسفالت هستند اما این آسفالت با آسفالت معمولی تفاوت فراوانی دارد. این نوع آسفالت قابلیت خودتعمیری دارد. یعنی به محض خراب شدن هر بخش از آسفالت به تنهایی قادر به ترمیم بخش از بین رفته است . این ایده در سال ۲۰۰۶ شکل گرفت اما اکنون تلاش های دانشمندان برای عملیاتی کردن آن در حال نتیجه دادن است.
● خوداصلاحی
دکتر لیونیگسون از فیزیکدانان آمریکایی معتقد است که مورد خوداصلاح کننده در سال های نه چندان دور گذشته در سایر رشته ها و زمینه های علمی مورداستفاده قرار گرفته اند. اومعتقداست «آسفالت و سیمان هر دو در زمره نانو مواد هستند.» طبق نظریات ایشان وجود یک ماده پلیمری ساختاری سبب خواهد شد که ترک ها و شیارهای به وجود آمده در سطح آسفالت اصلاح شود بدین ترتیب که با کمک گرفتن از یک عامل اصلاح کننده کپسوله و یک شروع کننده شیمیایی کاتالیستی درون یک بستر اپوکسی این فرایند شکل خواهد گرفت.
فرایند خوداصلاحی بدین ترتیب آغاز می شود که یک ترک در حال شروع سبب گسستن میکروکپسول های موجود در ساختار آسفالت ترمیم شونده، شده و در نتیجه سبب رهاسازی عامل اصلاح کننده با استفاده از خاصیت دوپینگی در میان ترک خواهد شد و با تماس کاتالیزور موجود و عامل اصلاح ساز، این عامل شروع به پلیمریزه شدن کرده و در اثر این فرایند دو طرف شکاف را به سمت هم نزدیک کرده و سبب اتصال آسفالت ترک برداشته خواهد شد.
● مزایای آسفالت ترمیم شونده
۱) محدود کردن انتشار گازهای گلخانه ای
۲) مصرف کمتر انرژی
۳) کاهش سر وصدای ترافیک و حرکت اتومبیل ها روی آسفالت
۴) راحتی و اطمینان بیشتر در هنگام رانندگی
۵) ماشین ها در اثر مشکلات به وجود آمده در جاده ها خسارت نمی بینند
● مواد مورد استفاده
شاید دور از ذهن به نظر برسد که در این آسفالت جدید از مواد زائدی که پیرامون ما وجود دارد استفاده شود اما در حقیقت همین مواد زائد و دورریختنی پیرامون مواد اصلی تشکیل دهنده آسفالت ترمیم شونده را تشکیل می دهند. این مواد عبارتند از تفاله های کوره های شیشه پزی، خاکستر زباله های شهری، خاکستر تولید برق با زغال، خرده آجرها، لاستیک های فرسوده ماشین ها، پلاستیک سیم های برق قدیمی و غیره.
● آسفالت کم صدا
هم اکنون در گوشه و کنار جهان شرکت ها و مؤسسات تحقیقاتی فراوانی در حال تحقیق روی تولید آسفالت های کم صدا، ترمیم شونده، کم ارتعاش و غیره هستند. در این میان تلاش های گروه آسفالت و لاستیک کشور ژاپن (JARRG) در زمینه تولید آسفالت کم صدا حائز اهمیت است. در آسفالت تولیدی باJARRG اتصال دهنده آسفالت ویسکوز توسعه پیدا کرده و سبب شده است که از انبساط پخش تایرهای کهنه ای که به صورت ریز در اثر تردد ماشین ها بر روی آسفالت ساییده می شوند جلوگیری به عمل آورد. به علاوه این اتصال دهنده می تواند به عنوان ماده ای لاستیکی بین مواد متراکم موجود در آسفالت عمل کرده و از این راه ارتعاش و صدای حاصل از تردد ماشین ها را روی آسفالت کاهش دهد. نمونه ای از این آسفالت در بزرگراه سوپراستشین در آریزونا به کار گرفته شده است که با استقبال فراوانی از سوی ساکنان محلی و نیز افرادی که از این مسیر تردد می کنند روبرو شده است.
● مشکلات آسفالت ترمیم شونده
با توجه به مطالب فوق نمی توان گفت که این نوع از آسفالت، آسفالتی کامل است و هیچ گونه مشکلی ندارد. علاوه بر مزایای فوق الذکر باید معایب و کاستی های زیر را نیز برای این گونه از آسفالت ها در نظر داشت:
۱) مواد تشکیل دهنده این نوع از آسفالت سبب ایجاد بخار و بوی بد در هنگام عملیات راهسازی می شود.
۲) هنوز تلاش های دانشمندان درخصوص قابلیت بازیافت بودن این گونه از آسفالت به نتیجه ای نرسیده است.
۳) نسبت به آسفالت های معمولی بسیار گران قیمت تر است.
۴) آسفالت باید در یک بازه دمایی معین نگاهداری شود. درغیراین صورت بلااستفاده خواهد شد.
۵) برای عملیات و آسفالت کردن خیابان ها نیاز به متخصصین ویژه ای است و برخلاف آسفالت معمولی نمی توان تنها با چند کارگر معمولی عملیات آسفالت را به پایان رساند.
با توجه به افزایش میزان تقاضا در حمل و نقل شهری و بین شهری و فشار بیشتر این حمل و نقل بر مسیرهای ریلی و جاده ای می توان پیش بینی نمود که در آینده ای نه چندان دور تقاضا برای آسفالت های ترمیم شونده و نیز آسفالت های کم صدا افزایش یابد و به علاوه دیگر امکان مسدود کردن جاده ای برای انجام تعمیرات وجود ندارد. زیرا در این صورت بار ترافیکی روی سایر محورها توزیع شده و مشکلات فراوان تری را برای سایر محورها به وجود خواهد آورد.

نوشته: وحید ارجمند
حامد حاتمی
http://chemtown.blogfa.com