نگاهی به نشست امنیتی سه جانبه ایران، آمریکا و عراق ؛ تریبون طلایی

سومین دور مذاكرات ایران و آمریكا برای توافق درباره جزئیات كار گروه سه جانبه امنیتی امروز در
حالی برگزار می شود كه بندهای سه گانه مورد توافق، دربردارنده دستاوردهایی استراتژیك و مهم برای ایران ارزیابی می شود.شاید مهمترین محور در این عرصه واقع بینی در پیوند امنیت میان كشورهای منطقه باشد.
و پذیرش آمریكاییها برای همكاری در جلوگیری از فعالیتهای مخرب گروهك تروریستی منافقین در مرزهای ایران، در رأس این معادله قرار دارد.به بهانه برگزاری سومین دور گفتگوهای عراق خبرنگار سیاسی قدس در گفتگو با دكتر محمد تقی امینی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و كارشناس مسائل استراتژیك، فرآیند این همكاری و جایگاه ایران را در این معادله به بحث و بررسی گذاشته است.
□□□
▪ تحلیلهای مختلفی درباره روند مذاكرات و عملكرد ایران در این معادله مطرح شده است. با توجه به سه محور توافق شده برای عملیاتی شدن این همكاریها یعنی مقابله با گروههای تروریستی از جمله القاعده و بعثی ها، تأكید بر استقرار امنیت در همه بخشها و اجزای عراق و در نهایت مراقبت از مرزهای ایران در برابر تعرض عوامل دشمن (از جمله گروهك منافقین و دیگر تروریستهای مخالف ایران)، موقعیت ما را چگونه ارزیابی می كنید؟
▪ بحث گفتگوی ما با آمریكا همان طور كه بارها از سوی مسؤولان مورد تأكید قرار گرفت، صرفاً براساس خواسته دولت عراق و درخواست رسمی آمریكاییها انجام شد و برای ما امنیت و ثبات منطقه و حاكمیت عراق در اولویت قرار داشت.
یكی از نكاتی كه این مذاكرات آشكار ساخت، تناقض های فراوان در مواضع و عملكرد آمریكاییها بود كه در چرخه مذاكرات هم نمود و بروز داشت.
اشغالگران در حالی با ایران به مذاكره پرداختند كه همزمان قراردادهای میلیاردی برای فروش و ارسال سلاح به كشورهای عربی منطقه را اجرایی می كنند و آشكارا از استراتژی ایجاد جبهه منطقه ای علیه ایران و با شعار مقابله با خطر گسترش نفوذ ایران سخن می گویند و یا در خود عراق به تحریك و حمایت از گروههای افراطی و تندرو علیه ایران می پردازند.
همان طور كه اشاره كردید نتیجه این مذاكرات در سه محور اصلی كه مورد توافق قرار گرفته نشان دهنده دیدگاه مثبت ایران است و گویای اینكه جمهوری اسلامی می كوشد منطقه عاری از تشنج و فعالیتهای تروریستی باشد و حاكمیت دولت مركزی در عراق ثبات یابد.به نظر من دوحالت بیشتر وجود نداشت. یا ما باید به این مذاكرات وارد نمی شدیم و یا اگر وارد آن شدیم بر مبنای خواسته های منطقی كه داریم با پافشاری، اشغالگران را به عقلانیت در رفتار وادار كنیم. معتقدم اگر ما این مذاكرات را نمی پذیرفتیم یك موقعیت ویژه را برای جنگ روانی و تبلیغات گسترده تر آمریكا علیه خود فراهم می كردیم و برچسبهای بیشتری از سوی اشغالگران به ما زده می شد.
اما اكنون و در متن گفتگوها هم آشكارا دیدگاهها و استدلالهای خود را مطرح و هم بر مواضع خود پافشاری می كنیم و به پیش می رویم و هم بر مبنای ثبات منطقه ای در تصمیم گیریها اثر می گذاریم و یك ركن آن هستیم ضمن اینكه عقل جهانی هم این شیوه را می پذیرد.پس این را باید یك «فرصت» دانست، زیرا ما اكنون یك تریبون جهانی داریم و از موضع خردمندانه و برتر دیدگاههای خود را مطرح می كنیم.
ـ در آغاز بسیاری معتقد بودند، دولت باید پیش شرطهایی را برای این مذاكرات تعیین كند. بویژه مسأله دیپلماتهای ربوده شده كشورمان در این میان بسیار موجب فشار به دولت شد، اما دستگاه سیاست خارجی كشور همواره بر جدایی مسأله عراق با مشكلات مستقیم ایران و آمریكا تأكید كرد. اما در عمل به نظر می رسد، پذیرش این نكته از سوی اشغالگران كه باید مانع فعالیت منافقین و دیگر گروههای تروریست در مناطق مرزی ایران شوند، در عمل تحقق یك هدف استراتژیك را برای ما به همراه داشته است. آیا این را رهیافتی اندیشیده شده، می دانید؟
▪ بله!همینطور است. موضعی كه دستگاه سیاست خارجی اتخاذ كرد درست به نظر می رسید. تعیین پیش شرط مناسب وضعیتی بود كه مذاكرات ما درباره مسایل مستقیم دوجانبه بود.
این مذاكرات درباره موضوع و كشور ثالث شكل گرفته و به دلیل آنكه ما یك قدرت مؤثر منطقه ای هستیم كه درباره تحولات پیرامون خود حرف داریم و استدلال می كنیم وارد مذاكرات عراق شده ایم و این فرآیند بر جایگاه منطقه ای ما و توان ایران و ضعف اشغالگران صحه گذاشت.
این مذاكرات و توافقهای صورت گرفته كه اشغالگران آن را صحه گذاشته اند دست آنها را رو می كند كه تا چه حد با تروریستها و گروههای مسلح ارتباط دارند.این مسأله به آشكار شدن ارتباطات آمریكاییها با گروههای تروریستی انجامید و نوعی پذیرش رسمی این ارتباط بود و همچنین پذیرش این نكته از سوی آنها كه باید رویه خود را اصلاح كنند.علاوه بر این، توافق انجام شده را در آستانه انتخابات و شرایط بحرانی داخل آمریكا باید یك بیانیه از دستاورد صوری آمریكاییها برای عرضه به افكار عمومی داخل آمریكا هم تلقی كرد.
ـ امنیت در حوزه كشورهای همجوار، مقوله ای پیوسته و گره خورده با همسایگان است و این مسأله در مذاكرات جاری عراق هم دیده شده است. در این مقطع كه وارد مرحله عملیاتی همكاریها می شویم چه خواسته هایی را در این حوزه ایران می تواند و باید دنبال كند؟
▪ این بحث، مقطع جدیدی است كه رویكرد نویی را می طلبد.
ما می توانیم مذاكرات را به سمت و سویی هدایت كنیم كه حداكثر امتیاز را برای ما در كنار نیازها و منافع منطقه ای به دست آورد.به هر حال، آمریكاییها تلاش می كنند از این بحران آبرومندانه بیرون آیند و باید برای آن هزینه كنند.
بنابراین یك موقعیت طلایی به وجود آمده كه ما خواسته های مستدل و منطقی خود را به آنها دیكته كنیم.

آرش خلیل خانه

منبع : روزنامه قدس