قالیبافی سیاسی

در عرصه لبنان، حزب‌الله و بزرگانش چون شهید سیّد عبّاس موسوی و سیّد حسن نصرالله از نظر فکری پس از امام خمینی (ره) به شدّت تحت تأثیر افکار و اندیشه‌های امام موسی صدر ـ که امید است در پرتو لطف الهی هنوز زنده باشد ـ بوده و هستند.
سید موسی صدر، روحانی شجاع، مدبّر و پرجاذبه‌ای که نفوذ کلام زیادی؛ چه در زمان حضور و چه در زمان غیبت خود، در بین همه طبقات مردم لبنان از سیاسیون گرفته تا مردم کوچه و بازار داشته و دارد، درباره اسرائیل گفته بود: «اسرائیل شرّ مطلق است».
شهید سید عباس موسوی (ره) در تفسیر این کلام عمیق امام موسی صدر می‌گفت: معنی این جمله این است که انتظار خیر از اسرائیل محال است، چون از شرّ مطلق، انتظار خیر نمی‌توان داشت!
اسرائیل، مولود نامشروع آمریکاست، هر چند عده‌ای را باور بر این است که آمریکا فرزند نامشروع اسرائیل است! و هرچند از نظر زمانی روشن است که تولّد این فرزند شوم از مادر هرزه‌ای چون آمریکاست، ولی بعدها سایه نحوست و شیطنت این فرزند حرامزاده و بی‌هویت، چنان بر سر مادر سنگینی کرده که تشخیص مادر از فرزند را دشوار کرده است.
در هر حال این جمله امام موسی صدر اگر در مورد اسرائیل صادق است ـ که قطعا هست ـ درباره آمریکا اگر با اولویت بیشتری مصداق نداشته باشد، به اندازه اسرائیل صادق است.
انتظار نزول خیر از آمریکا به ملّت ما و انقلاب ما به اندازه احتمال رسیدن خیر از اسرائیل به فلسطین و لبنان برآورده شدنی است.
واقعیت این است که اهداف استعماری آمریکا با آرمان‌های انسانی و الهی ملّت رشید ایران، اختلاف ماهوی دارد؛ یعنی باید در یکی از این دو سوی، تغییری در ماهیت رخ دهد تا امکان تفاهم فراهم شود. یا ما باید بپذیریم که از اسلام و قرآن و استقلال خود دست برداریم یا آمریکا باید از خوی اصالت‌دار سلطه‌طلبی خود دست بردارد و هویت ملّت ایران را بپذیرد، که محاسبه احتمال این تغییرات در هر یک از این دو سوی را به اهل فکر و فرهیختگان واگذار می‌کنم.
البتّه نباید فراموش کرد که به فرمایش حضرت امام (ره) باید از گاوی که عقل ندارد و شاخ هم دارد، پرهیز کرد!
تردیدی در این نیست که تحریک آمریکا و اسرائیل و برانگیخته کردن آنها برای تهاجم و همراه کردن دنیا با آنها و بهانه به دست دشمن دادن، عملی نابخردانه و برخلاف منافع ملّی است، ولی دلخوش کردن به حضور نماینده آمریکا در مذاکرات ژنو یا احتمال افتتاح دفتر حافظ منافع آمریکا در ایران و برداشت‌های مثبت بزرگنمایی شده از این چرخش‌های مزوّرانه دیپلماتیک هم، به همان میزان ساده‌انگارانه است.
به نظر می‌رسد این تحرکات مبهم، اهدافی فراتر از این نزدیک بینی‌های سیاسی را دنبال می‌کند. دولتمردان و سیاسیون تصمیم گیرنده در کشور، باید زیرکانه همه تحرکات دشمن را زیر نظر داشته باشند و با به‌کارگیری همه توان اطلاعاتی خود، بکوشند به اخبار و اهداف پشت صحنه این تحرکات دست یابند، به ویژه با توجه به نزدیکی به پایان دوره ریاست‌جمهوری رئیس‌جمهور روانی آمریکا، باید با احتیاط بیشتری این حرکت‌ها را تحلیل کرد.
خوشبختانه تیم مذاکره کننده ایرانی به رهبری جلیلی که اکنون با توجّه به دبیری شورای‌عالی امنیت ملی و نمایندگی مقام معظّم رهبری، طرف‌های مذاکره‌کننده، حساب ویژه‌ای روی او باز کرده‌اند و بر ضمانت اجرایی نظرات او اعتماد کاملتری یافته‌اند، نشان داده است که در عین صداقت در رفتار، کاملا به خم و چم لبخندها و اخم‌های ساختگی دنیای دیپلماسی آگاه است. این جمله او در آستانه سفر به ژنو ـ که برای ما بیش از آنکه اشخاص مذاکره‌کننده مهم باشند، اراده واقعی برای حل مشکل مهم است ـ نشان هشیاری او و دیگر صحنه گردانان این عرصه حسّاس و حیثیتی سیاسی است و این در حالی است که برخی، عنان اختیار از کف داده به پایکوبی آغاز روابط معاشقانه با آمریکا دلخوشند!
خلاصه اینکه انتظار خیر برای ایران اسلامی از آمریکای جهانخوار، خوابی بی‌تعبیر است و در عین حال باید از هر فرصتی برای کاستن خطر و افزایش ضریب امنیت و جلب افکار عمومی جهانی به اراده محکم ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بهره برد و با پرهیز از سر دادن شعارهای تند و باد کردن رگ گردن با آرامش و صبوری و لبخند، حرف‌های جدّی خود را به کرسی نشاند؛ رویّه‌ای که علی لاریجانی در زمان صدارت خود بر شورای‌عالی امنیت ملی به خوبی از آن بهره برد و اکنون سعید جلیلی، مرد شماره یک هسته‌ای ما نیز با هوشمندی مذاکرات را به سوی اهداف از پیش تعیین شده هدایت می‌کند و همچنان که در پاسخ خبرنگار ایرانی صدای آمریکا نمود یافت، نشان داده است که خوب می‌داند چگونه باید با الهام از فرشبافان نامی ایرانی، فرش سیاست را صبورانه و ظریف و دلنواز ببافد.

دکتر علیرضا مخبر دزفولی