کیفیت؛ معضل خودروهای ایرانی

در حالی که تولید خودرو در ایران امسال به مرز یک میلیون دستگاه خواهد رسید، کیفیت خودروهای ایرانی روز به روز در حال کاهش است و مشتریان از کیفیت بد خودروهای داخلی شکایت دارند.
مشتریان خودروها عمدتاً از اشکالات و خرابی های خودروهای نو گله مندند و مثلا می گویند: "برف پاکن خوب کار نمی کند، بالابر شیشه سفت است، در برخی از قسمت ها رنگ شره کرده و درها خوب بسته نمی شوند."
اشکالاتی از این دست برای خریداران خودروهای تازه امری عادی است، ولی بسیار شنیده می شود که خودرویی که تازه از کارخانه خارج شده در وسط راه خراب شده و به تعمیرگاه منتقل شده است.
در واقع بخشی از خودروهای تولیدی مشکلاتی اساسی در بخش موتور و قوای محرکه دارند و خریداران ناچارند در همان روزهای اول برای رفع عیوب به تعمیرگاه مراجعه و بخشی از قطعات را عوض کنند.
خودروهایی که هر روز روانه بازار می شوند، عیب های زیادی دارند به خصوص خودروهایی که بخشی از قطعات آنها در داخل ساخته و در تیراژ بالا تولید می شوند.
● وضعیت کیفی
تا چند ماه پیش پیکان به همراه سپند پی کی در صدر خودروهای بی کیفیت قرار داشت اما با خارج شدن پیکان از رده تولید حالا "سپند پی . کی" که ملغمه ای از رنو و پراید است، بی کیفیت ترین خودروی ایران شناخته شده است.
کارشناسان و خریداران می گویند این خودرو با اتاق رنو ۵ و موتور و قوای محرکه پراید به شکل عجیبی سرهم بندی شده است. سازندگان این خودرو گلگیر بزرگی برای آن طراحی کرده اند تا بزرگی شاسی هایی را که از دو طرف خودرو بیرون زده، بپوشاند.
سوار شدن بر این نوع خودرو با رانندگی حیرت انگیز ایرانی ها واقعاً جرات می خواهد، اما به عنوان ارزان ترین خودرو برای بسیاری از مردم که توانایی خرید خودروهای مدل بالاتر را ندارند، بهترین است، حتی اگر امنیت آن تضمین نشده باشد.
بعد از سپند پی. کی، باید از "پژو آردی" دومین ابداع عجیب صنعت خودروسازی ایران نام برد که اتاق آن پژو ۴۰۵ و موتور آن پیکان است.
سپس نوبت به پراید و پژو ۲۰۶ می رسد که نزدیک به نیمی از تولیدات داخلی را تشکیل می دهند.
بیشتر از نیمی از قطعات این دو خودرو در داخل تولید می شود و به همین علت بسیاری از دارندگان آنها، به خصوص پراید، از کارکرد آن ناراضی اند.
بعد از این دو دسته، وضعیت سمند که "خودروی ملی" نام گرفته از بقیه تا حدودی بهتر است اما در رده متوسط بخش جای دارد.
در کنار همه اینها البته خودروهایی هم هستند که در تیراژ کمتر و با استفاده از قطعات وارداتی در ایران مونتاژ می شوند. این خودروها به لحاظ کیفیت دارای استاندارد بیشتری هستند و در صدر خودروهای با کیفیت جای دارند.
ماکسیما، زانیتا، مزدا ۳۲۳، رونیز، هیوندای و فولکس از این جمله هستند که کیفیت آنها به دلیل نظارت تولید کنندگان خارجی و استفاده از قطعات استاندارد، مطلوب تر ارزیابی شده است.
● ارزشیابی خودرو
شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران که از سوی وزارت صنایع و معادن کیفیت ساخت خودروهای داخلی را مورد بررسی قرار می دهد، در آخرین گزارش خود وضعیت تولید خودروهای داخلی را "نامطلوب" توصیف کرده است.
شرکت مذکور معمولا روزانه صدها عیب خودروهای تولیدی را بررسی و گزارش آن را به وزارت صنایع و معادن ارائه می کند. این وزارتخانه هم با استناد به گزارش های این شرکت، خودروسازان را تحت فشار قرار می دهد تا کیفیت خود را بهبود بخشند و عیوب را برطرف کنند.
هر خودرو بعد از تولید مورد بررسی قرار می گیرد و برای هر عیب چند امتیاز منفی در نظر گرفته می شود. مثلا جوشکاری بد که عیب مهمی تلقی می شود، حدود ده امتیاز منفی دارد.
بر اساس تعداد امتیازها ، خودروها به سه دسته "خیلی خوب"، "رضایت بخش" و "حداقل قابل قبول" دسته بندی می شوند و هر خودرویی که امتیاز منفی بیشتری داشته باشد، وضعیت بدتری خواهد داشت.
البته مقدار امتیازها در خودروهای مختلف متفاوت است. گاه یک خودرو با ۴۰ امتیاز منفی خیلی خوب شناخته می شود، ولی یک خودرو دیگر با ۲۰ امتیاز منفی در این جایگاه قرار می گیرد.
برای امتیاز دهی و تعیین رتبه عوامل متفاوتی از طراحی و مهندسی ابزار و خط تولید گرفته تا قطعات نصب شده بر روی هر خودرو در نظر گرفته می شود. یعنی خط تولید یک خودرو قدیمی تر چون معایب بیشتری دارد، امتیازات منفی بیشتری خواهد داشت اما رتبه آن هیچوقت با یک خودروی جدیدتر برابر در نظر گرفته نمی شود.
مثلا رتبه خودرو پراید که خط تولید قدیمی تری دارد، با خودروی پژو ۲۰۶ یکسان نیست و ممکن است پراید با ۴۰ امتیاز منفی خودروی خیلی خوب شناخته شود، اما پژو ۲۰۶ با ۲۰ امتیاز منفی خودروی خیلی خوب باشد.
در ارزشیابی خودروها، معمولا بیشتر از ۴۰۰ عیب در بیش از چهار گروه مورد بررسی قرار می گیرند: نیروی انسانی؛ خرید داخلی، خرید خارجی و طراحی؛ مهندسی و ابزار. این عیب ها با همکاری کارشناسان وزارت صنایع ومعادن و شرکت های خودروسازی مشخص شده اند.
درست نصب نشدن در اتومبیل و معایبی چون شره کردن رنگ، اشتباه سوراخ کردن جای پیچ ها و بیرون زدن روکش صندلی ها از عیوب نیروی انسانی است که نشان می دهد کارگران وظایف خود را درست انجام نداده ند.
● رتبه ها
بر اساس تازه ترین بررسی، خودروی ماکسیما با ۸۴ امتیاز منفی به عنوان با کیفیت ترین خودرو سپند پی کی با ۶۹۸ امتیاز منفی بدترین خودروی تولید ایران شناخته شده است.
خودروهای زانیتا، مزدا ۳۲۳، پژو ۲۰۶، رونیز، هیوندای ورنای، فولکس گل به ترتیب ۹۴، ۱۰۵، ۱۰۹، ۱۱۷، ۱۳۰، و ۱۳۴امتیاز منفی دارند که نسبت به چند ماه گذشته امتیازهای منفی آنها چند برابر شده اما همچنان در رتبه خودروهای با امتیاز خیلی خوب معرفی شده اند.
بعد از این گروه خودروهای سمند، پژو ۴۰۵ و پراید به ترتیب با ۳۱۸، ۳۸۸ و ۴۳۱ قرار دارند که در رده خودروهای با کیفیت خوب ورضایت بخش دسته بندی شده اند.
این در حالی است که در گذشته امتیاز منفی این خودروها دو رقمی بوده است ولی باز هم در این رده قرار داشتند.بدترین خودروهای تولید داخل پژو آردی و رنو پی کی هستند که به ترتیب با ۵۲۴ و ۶۹۸ امتیاز منفی دارند.
ارزشیابی خودروها تنها کیفیت ساخت آنها را مورد ارزیابی قرار می دهد اما آنچه صدا مردم را درآورده نقایص خودروها بعد از حرکت است. ممکن است ظاهرا یک خودرو کاملا آراسته باشد و تمام قطعات در جای خود قرار گرفته باشند اما وقتی اتومبیل حرکت می کند نقایص آن آشکار می شود.
البته شرکتهای سازنده خودرو معمولاً برای خودروهای تولیدی برنامه ارزیابی عملکرد نیز دارند، اما واقعیت این است که این ارزیابی که نتایج آن محرمانه است و هیچوقت منتشر نمی شود، کارایی چندانی نداشته است.

منبع : نشریه موج