چه لباسی بپوشیم؟

لباس دست کم پاسخ‏گوی سه نیاز آدمی است; یکی این که او را از سرما و گرما حفظ می‏کند، دیگر این که در جهت‏حفظ عفت و شرم، به او کمک می‏کند و سوم این که به او آراستگی و وقار می‏بخشد . در هر جامعه‏ای نوع و کیفیت لباس زنان و مردان، علاه بر آن که تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است، تابع جهان بینی و ارزش‏های حاکم بر فرهنگ آن جامعه نیز می‏باشد . انسان بسته به این که برای جهان، چه معنایی قائل باشد، خود را چگونه موجودی بداند، چه سرنوشتی برای خود تصور کند و سعادت خود را در چه بداند، لباس پوشیدنش تفاوت می‏کند .
همان طور که گفتیم انسان به وسیله لباس به خود آراستگی و زیبایی می‏بخشد . خود آرایی و زینت کردن، نه تنها آثار مثبت روحی و روانی در دیگران داشته و موجب آرامش روحی می‏شود، بلکه اثرات روانی مثبتی نیز در خود فرد دارد . بنابراین، نه تنها کیفیت لباس پوشیدن حاکی از شخصیت انسان است، بلکه در شکل‏گیری و تحول شخصیت او نقش دارد . اینک بعضی از موارد ارتباط نوع پوشش و شخصیت آدمی را بر می‏شماریم:
۱) پوشیدن لباس آراسته و پرهیز از هر نوع آشفتگی و پریشانی، نشانه‏ای از وجود نظام فکری و ذوق سلیم در انسان است . بنابراین می‏توان گفت که آشفتگی برونی، حکایت از آشفتگی درونی می‏کند; زیرا انسان اگر دارای شخصیت طبیعی و سالم باشد، از آشفتگی و بهم ریختگی گریزان است و نظم و ترتیب و تمیزی را بر ژولیدگی و پریشانی ترجیح می‏دهد .
۲) پرهیز از خودآرایی و پذیرفتن آشفتگی و ژولیدگی در لباس، به جهت تعارضی که با خواسته‏های فطری انسان دارد، اثرات بدی در زمینه روانی بر انسان می‏گذارد; بطوری که به تدریج‏سبب بروز افسردگی روحی و انهدام ذوق سلیم در انسان شده، منجر به بی‏اعتدالی روانی می‏شود تا آن جا که علائق انسان را به زندگی و مواهب موجود در آن، از حد اعتدال کاهش می‏دهد و او را به شخصی منزوی و گوشه‏گیر تبدیل می‏کند .
۳) آراستگی ظاهری اگر با خود آرایی درونی همراه شود، تنها رمز موفقیت انسان در جلب محبت و راه یافتن در دل‏هاست; به طوری که بدون برخورداری از چنان شرایط ظاهری و باطنی، انتظار محبوبیت پیدا کردن، انتظاری بی‏جا خواهد بود .
در این جا بعضی از ویژگی‏های لباس را که با شخصیت انسان مرتبط است، از زبان روایات اسلامی یادآور می‏شویم:
۱) لباس زیبا، باعث تقرب به خداست . امام صادق (ع) می‏فرماید: خود را به وسیله لباس زیبا کنید; زیرا خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد . (۱) بنابراین وقتی انسان احساس کند خدا او را دوست دارد، تاثیر مثبتی برشخصیت او می‏گذارد .
۲) امام علی (ع) می‏فرماید: لباس تمیز، غم و ناراحتی را برطرف می‏کند و برای نماز، یک نوع پاکیزگی است . (۲)
بنابراین یکی از عوامل نشاط و شادابی روانی، پوشیدن لباس تمیز است .
۳) لباس تمیز، باعث ذلت و خواری دشمنان می‏شود و انسان را در مقابل آنان سربلند می‏کند . امام صادق (ع) می‏فرماید: لباس پاکیزه، دشمن را ذلیل می‏نماید . (۳)
۴) لباس مناسب، انسان را در میان مردم عزیز می‏کند . امام علی (ع) می‏فرماید: براستی نیکوترین لباس، آن لباسی است که تو را با مردم همسان سازد و موجب آرایش تو در میان آنان شود و زبان‏های آنان را از بدگویی تو باز دارد . (۴)
۵) لباس انسان، باید معرف جنس او نیز باشد; بنابراین لباس مردان باید با لباس زنان تفاوت داشته باشد و هر کدام لباس مخصوص خود را بپوشند . پیامبر خدا (ص) مردانی را که لباس زنان و زنانی را که لباس مردان می‏پوشند، از رحمت‏خدا دور دانست . (۵)
۶) لباس نباید غیر متعارف و به اصطلاح لباس شهرت باشد . گاهی انسان بر اساس خود خواهی و تکبر، لباسی را انتخاب می‏کند که نظیرش در هیچ کس نبوده باشد . امام صادق (ع) می‏فرماید: برای انسان از نشانه‏های خفت و خواری همین بس که لباسی بپوشد که به آن مشهور شود . (۶) بنابراین لباس شهرت، نشانه شخصیت‏خود خواه و متکبر است . از سیره و زندگی پیامبر اکرم (ص) و سایر پیشوایان دینی استفاده می‏شود که آنها با مسئله تجمل پرستی در لباس سخت مخالف بودند و از آن چه نشانه خودخواهی و تکبر داشت، برحذر می‏داشتند . درباره هیئت نمایندگی نجران، چنین آمده است: در پاسخ به دعوت پیامبر اکرم (ص) در سال دهم هجری، هیئتی از مسیحیان نجران وارد مدینه شدند تا با پیامبر مذاکره کنند . این هیئت در حالی که لباس‏های تجملی ابریشمی بر تن و انگشترهای طلا بر دست و صلیب‏ها بر گردن داشتند، وارد مسجد شدند; ولی وضع زننده و نامناسب و حاکی از تکبر و خودخواهی آنان، پیامبر (ص) را ناراحت نمود و در نتیجه آنان را به حضور نپذیرفت; اما علت ناراحتی پیامبر (ص) را ندانستند . از علی (ع) در این‏باره چاره خواستند و علت‏به حضور نپذیرفتن هیئت توسط پیامبر اکرم (ص) و ناراحتی آن بزرگوار را جویا شدند . علی (ع) فرمود: من چنین فکر می‏کنم که آنها باید این لباس‏های تجملاتی و انگشترهای گران قیمت را از تن بیرون کنند و بعد خدمت پیامبر (ص) برسند . آنها چنین کردند و پیامبر اکرم (ص)، آنها را به حضور پذیرفت و مورد احترام و تکریم قرار داد .
۷) پرهیز از لباس فرهنگ‏های بیگانه; کسی که فرهنگ اسلامی و ملی خود را رها کند و به رنگ و لباس بیگانگان (که مظهر آن دنیای غرب است) در آید، نشانه نداشتن استقلال و نشانه وابستگی به آنان است . چنین فردی، دچار احساس خود کم‏بینی شده است و شخصیتی ذلیل دارد . امام علی (ع) می‏فرماید: همواره حال این امت نیکو خواهد بود تا زمانی که لباس بیگانگان را نپوشند و غذاهای آنان را نخورند و آن زمان که چنین کنند، خداوند آنها را ذلیل خواهد کرد . (۷)
۸) استفاده از رنگهای شاد در لباس، اثرات غیر مستقیمی در افزایش حرکت و فعالیت و پیشرفت کار افراد دارد و در سلامت روانی و شخصیتی افراد مؤثر خواهد بود . پیامبر خدا (ص) می‏فرماید: لباس سفید رنگ بپوشید که سبب آرامش و پاکیزگی شماست . (۸) بنابراین انسانی که از رنگ‏های روشن و شاد در لباس استفاده می‏کند، از آرامش روانی بیشتری برخوردار است . امام زین‏العابدین (ع) می‏فرماید: زمانی که امام حسن (ع) متولد شدند، او را در جامه زردی پیچیدند و به خدمت رسول اکرم (ص) آوردند تا نامی را برای وی انتخاب کند . آن حضرت فرمود: مگر من شما را نهی نکردم که نوزاد را در جامه زرد نپیچید! بعد آنان جامه زرد نوزاد را بیرون آوردند و او را در جامه سفیدی پیچیدند و به حضور پیامبر اکرم (ص) آوردند تا مراسم نام‏گذاری صورت گیرد . (۹)
از آن چه گذشت، معلوم می‏شود که کیفیت و چگونگی لباس هم از نظر رنگ و هم از نظر مدل و هم از نظر آراستگی و تمیزی، نشانه نوع شخصیت انسان است و چه بسا افرادی که با پوشیدن نوع خاصی از لباس‏ها، دچار مسخ شخصیتی می‏شوند و به کلی رفتار و اعمالشان تغییر پیدا می‏کند .

نویسنده: حسن - میرزایی
پی‏نوشت:
۱ . وسائل، ج‏۳، ص‏۳۴۰ .
۲ . وسائل، ج‏۳، ص‏۳۴۶ .
۳ . همان، ص‏۳۴۶ .
۴ . غررالحکم، ص‏۱۵۲ .
۵ . سنن ابی داود، ج‏۴، ص‏۶۰ .
۶ . بحار، ج‏۷۸، ص‏۲۵۲ .
۷ . وسائل، ج‏۳، ص‏۳۵۶ .
۸ . همان، ص‏۳۵۵ .
۹ . منتهی الامال، ج‏۱، ص‏۴۱۱ .

منبع : باشگاه اندیشه