موج سیاسی جوانان در آذربایجان

گروه های جوانان در جمهوری آذربایجان مترصد آن هستند كه نقشی مركزی در مبارزات انتخابات قریب الوقوع پارلمانی به عهده گیرند. رهبران اپوزیسیون معتقدند شركت گروههای فعال جوانان در مبارزات انتخاباتی می تواند بر نتایج انتخابات تأثیرگذار باشد. به نظر می رسد دولت نیز همین دیدگاه را دارد؛ دیدگاهی كه در نتیجه این حقیقت نمایان شده كه جلوگیری از مخالفت های فعالان جوان در ماههای اخیر به یك پدیده معمولی تبدیل شده است.مسؤولان نیز روشهای مخصوص خود را برای جلب حمایت جوانان آذری در پیش گرفته اند. انتخابات پارلمان كه برای نوامبر برنامه ریزی شده، در عین حال، توجه محافل بین المللی را نیز جلب كرده است، به طوری كه برخی تحلیلگران سیاسی معتقدند رأی گیری می تواند به خودی خود حاوی همان پتانسیل روند انقلابی در جمهوری آذربایجان باشد كه به بازسازی سیاسی در گرجستان، اوكراین و قرقیزستان منجر شد. به عنوان مثال، شورای اروپا چندی پیش، بیانیه ای منتشر كرد كه در آن نوشته شده است: برگه های رأی گیری در ماه نوامبر می تواند حادثه ای باشدكه در آن «یا شاهدینی بر یك انتخابات آزاد و عادلانه خواهیم بود و یا برخورد خونین میان هزاران نفر.» در انقلاب مخملین گرجستان و انقلاب نارنجی اوكراین، فعالین دانشجویی نقشی هسته ای در ایجاد تغییرات سیاسی بازی كردند.
ائتلاف جمهوری در آذربایجان، استراتژی ای را در پیش گرفته است كه هدف آن، تعقیب الگوهای گرجستان و اوكراین است. این ائتلاف برای وارد كردن فشار بر دولت «الهام علی اف» برای برگزاری یك انتخابات عادلانه و آزاد، در هفته های اخیر دو تظاهراتی در باكو سازماندهی كرد. برای رهبران اپوزیسیون، جامعه جوانان فعال، بخشی كلیدی در تركیب طرح های انتخاباتی را تشكیل می دهند.«فواد مصطفی اف» جانشین رهبر «جبهه خلق» در مورد جنبش های جوانان گفت: «ما آنها را متحد طبیعی خود می دانیم. جوانان، فعال ترین بخش و در عین حال، یكی از شكننده ترین بخش های جمعیتی جمهوری آذربایجان هستند. به همین دلیل، دموكراتیزه سازی جامعه جوان بر همه چیز مقدم است.»چهار گروه از گروههای جوانان به نامهای یوخ (نه)، ینی فیكیر (فكر نو)، مقام (وقتشه) و جنبش نارنجی جمهوری آذربایجان، در مركز طرح های اپوزیسیون برای كسب آرا قرار دارند. چند گروه خارجی بویژه «پورا» (وقتشه) در اوكراین، كمارا (كافی) در گرجستان و اوپتور (مقاومت) در صربستان، از نظر همه این چهار سازمان آذری، الگویی برای تغییرات دموكراتیك به حساب می آیند. ملاقات ماه فوریه رئیس جمهوری آمریكا با رهبر پورا در براتیسلاوا نیز از نظر نمایندگان این چهار گروه نشانه حمایت واشنگتن از اهداف آنان بود. همه گروههای جوانان ادعا می كنندكه جمعیت آنها به سرعت در حال رشد است. «یوخ» و «ینی فیكیر» كه از بزرگترین گروههای جوانان هستند، گزارش می دهند كه تعداد اعضایشان در ماههای اخیر به سرعت بالا رفته است. در ماه فوریه یوخ اعلام كرد كه كمتر از ۴۰ عضو دارد. اكنون این گروه می گوید كه تعداد اعضایش به بیش از ۲۰۰۰ عضو رسیده است. ینی فیكیر نیز می گوید كه در حال حاضر، حدود ۲۰۰۰ عضو دارد. اما تعداد اعضای این گروهها را نمی توان به گونه ای مستقل مورد تأیید قرار داد.
یوخ شهرت خود را در فوریه به دست آورد، یعنی زمانی كه «رضی نورالله یف» رهبر «جامعه آذری برای اصلاحات دموكراتیك» شروع به فعالیت برای سازماندهی آن كرد. گروه در همان زمان شروع به تمركز بر مسائلی نظیر مبارزه با فساد در سطحی كرد كه موجب برخورد با سیاستهای دولت می شد. ینی فیكیر نیز به همین شكل در آوریل ۲۰۰۴ فعالیت خود را به عنوان مخالفت با فساد آغاز كرد. طبق نظر «روسلان بشیرلی» رهبر «اتحاد جوانان ینی فیكیر» این گروه، حضوری غیرقانونی در ۱۵ مؤسسه آموزش عالی در سراسر كشور دارد. این گروه فعالیت خود را به تظاهرات خیابانی و توزیع بیانیه های انتقادی در مورد فساد در داخل دولت علی اف كشانده است.
«جنبش نارنجی جمهوری آذربایجان» یك گروه از جوانان است كه در ماه مارس ۲۰۰۵ توسط ۸۹ دانشجوی «دانشگاه دولتی باكو» و «مدرسه دولتی نفت آذربایجان» تأسیس شد كه بیشتر به عنوان یك سازمان زیرزمینی فعالیت می كند. اواخر ماه مارس، پلیس درپی ارسال پیامی كه تشكیل این گروه را اعلام و دولت علی اف را «قاتل و آدم ربا» معرفی می كرد كه «مانع رفاه اقتصادی ملت» است، هفته ها وقت صرف كرد و كافی نت های باكو (پایتخت آذربایجان) را زیر و رو كرد تا عاملین انتشار این پیام را پیداكند.چهارمین گروه، یعنی «مقام» فعالیت خود را در آوریل ۲۰۰۵ با ترجمه كتابی به نام از «دیكتاتوری تا دموكراسی» نوشته نویسنده آمریكایی «جین شارپ» در سال ۱۹۹۳ شروع كرد. این كتاب كه ظلم های دیكتاتوری و چگونگی ایجاد اصلاحات سیاسی را مطرح می كند، نزد همه سازمان های جوانان مانند انجیل مقدس است و ازسوی همه این چهارگروه فعال، منتشر شده است.
عضویت در این گروه ها در هر سطحی از فعالیت كه باشند، به نظر صاحبان قدرت در باكو، یك زنگ خطر است. گاهی اعضای گروه دستگیرمی شوند، اما همان روز، یا به فاصله كوتاهی آزاد می شوند. یوخ در یك بیانیه كه از طریق اینترنت فرستاده شد، ادعا كرد كه دو عضو آن، دو روز قبل از اجتماع بزرگ اعتراض آمیز چهارم ژوئن درحالی كه بیانیه ای پخش می كردند، موردضرب و شتم قرارگرفته اند. البته دولت این موضوع را تكذیب كرد. درتظاهرات مخالفین در ۲۱ ماه مه و چندروز قبل از جشن های ۲۵ ماه مه باكو به مناسبت افتتاح خط لوله نفت «باكو - تفلیس - جیحان»، پلیس، جوانان فعال اعضای مخالف این گروه ها ازجمله نوالله یف رهبر یوخ را محاصره كرد.مقامات رسمی به عنوان بخشی ازاقدامات خنثی سازی فعالیت گروههای طرفدار اپوزیسیون، به سرعت طرح تجمی از سوی جوانان به نفع دولت را برنامه ریزی كردند. برنامه های زیادی نیز برای به وجود آوردن تصویری مثبت از حكومت میان جوانان، بویژه جوانانی كه خارج از پایتخت زندگی می كنند، طراحی شد. به عنوان مثال، در پاییز، اجلاسی تحت عنوان «نقش و جایگاه جوان در توسعه اجتماعی و اقتصادی كشور»، به عنوان بخشی از برنامه های كمك به جوانان جمهوری آذربایجان طراحی شد تا به آنان برای آغاز فعالیت های اقتصادی در مناطق خود كمك كند.
دولت علی اف برای نزدیكی به جوانان، حزب «ینی آذربایجان» را با بهره گیری از منابع گسترده انسانی و غیرانسانی ایجادكرد. اعضای دولت، همكاران علی اف در مجلس و اعضای معمولی این حزب همه بسیج شده اند تا مطابق با طرحی كه در روزنامه «آزادلیق» به چاپ رسیده است، در رأی جوانان تأثیرگذار باشند.یكی از اعضای طرفدار دولت در پارلمان درحالی كه از ایجاد جنبش های جوانان استقبال می كرد، عقیده داشت كه كنترل متمركز برای مهار انرژی جوانان فعال ضرورت دارد. «گلتیكن حاجی اف» كه با ۳۰ سال سن جوانترین عضو پارلمان است، می گوید: قبل از فروپاشی اتحاد شوروی، جوانان به عنوان پیشگامان و اعضای كمومول تحت كنترل كامل حزب كمونیست بودند، اما حالا ما احساس یك خلأ ایدئولوژیكی می كنیم. انجمن های سیاسی و غیردولتی، مكان هایی هستند كه جوانان می توانند انرژی خود را صرف كنند. اما این فعالیت ها باید سیستماتیك و با حمایت دولت باشد.حاجی اف اضافه كرد: «حمایت شدید گروههای موجود جوانان از اپوزیسیون هیچ تعجبی ندارد. جوانان همواره مشتاق تغییر هستند. اما این تغییر، زمانی خوب است كه درجهت بهبود باشد. به علاوه، آنها از حمایت از سوی احزاب اپوزیسیون و به تصور من، حمایت مالی از خارج از كشور لذت می برند.»نمایندگان هردو گروه «یوخ» و «ینی فیكیر» دریافت كمك های مالی ازخارج از كشور را تكذیب می كنند. به شیرلی رهبر ینی فیكیر به «اورآسیانت» گفت: «تاكنون هیچ كمكی دریافت نكرده ایم، اما به عنوان یك سازمان غیردولتی، منكر نمی شویم كه از [كمك] اهداكنندگان به شكل برخی پروژه ها بهره خواهیم گرفت.»اما بشیرلی مانند رهبران دیگر گروههای جوانان، همكاری نزدیك خود را با ائتلاف اپوزیسیون كه متشكل از حزب جبهه مردمی، مساوات و حزب دموكراتیك است، انكار نمی كند.
«عیسی قنبر» رهبر مساوات اظهارداشت كه قابلیت های گروههای جوانان در آینده افزایش خواهدیافت.
رهبران سیاسی در باكو نگاهی ناخشنود به تحكیم روابط میان گروههای جوانان و سازمان های هم عقیده آنان درخارج از كشور دارند.
دراین میان، شبكه های اینترنتی، اهمیت فزاینده ای در استراتژی رشد گروههای جوانان جمهوری آذربایجان پیداكرده اند.به عنوان مثال، درماه مه، فعالین آذربایجانی به «تفلیس» در گرجستان مسافرت و با نمایندگان «مارا» ملاقات كردند و - به طور جداگانه، اما ناموفق - سعی در جلب توجه جورج بوش داشتند كه برای سخنرانی به میدان «آزادی» پایتخت گرجستان آمده بود. نمایندگان «یوخ» نیز چندی پیش برای تبادل تجربیات با اعضای «پورا»، «مارا» و «اوتپور» به آلبانی سفر كردند.
عكس العمل یكی از اعضای پارلمان كه عضو حزب «ینی آذربایجان» نیز هست، درمورد حضور نمایندگان آذری در جلسه آلبانی كه در روزنامه های مختلف آذربایجان چاپ شد، كه گفته بود: «این نوع جلسات چیزی جز اخلال در امور داخلی جمهوری آذربایجان نیست»، درواقع، نظرات بسیاری از حامیان علی اف را منعكس كرد.مقامات رسمی نیز از هشداری كه فعالین پورا از اوكراین برای دولت علی اف فرستادند و خاطرنشان می كرد كه حكومت «آنقدر خردمند باشد كه كشور را به یك انقلاب نكشاند»، ناخشنود شدند.تاكنون عدم خشنودی دولت و فشار زیاد نتوانسته اشتیاق جوانان را برای تغییر، كاهش دهد.
«نورالله اف» از فعالین یوخ در یك مصاحبه با روزنامه چاپ باكو «آینا» اعلام كرد: «سازمان های بین المللی، ما را سازمانی می دانند كه می توانیم رهبری تغییرات در كشور را به عهده داشته باشیم. ما معتقدیم كه وضعیت كشور را تغییر خواهیم داد.»
منبع: سایت اینترنتی TOL
ترجمه: فاطمه موثق نژاد

منبع : روزنامه ایران