نوای قرآن با حنجره طلایی

مرحوم استاد مصطفی اسماعیل از مشاهیر و نوابغ علم قرائت قرآن در جهان اسلام بود که کلام خدا را با آهنگی بسیار لطیف و دلنشین و با الحانی منطبق با معانی و مفاهیم الهی تلاوت می کرد. وی استادی بی بدیل بود که در فن قرائت، سبکی بسیار ممتاز داشت. مردی بود که تمامی قاریان جهان در آستان پر از معنویتش سر تعظیم فرود می آوردند و همه به او عشق می ورزیدند. به راستی که تلاوت شیوا و ممتاز قاری برجسته ای چون مرحوم استاد مصطفی اسماعیل که توام با دلپذیر ترین نغمات آسمانی و کلام روح بخش آیات الهی می باشد جان را طراوت و آرامش می بخشد و این چنین است که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند «صدای نیکو زینتی است برای قراء.»
قاریان اهل فن بر این عقیده اند که صوت محزون مرحوم استاد مصطفی اسماعیل دارای صفا و پختگی و جذبه ای روحانی است که به دل های مستمعین می ‌نشیند و از گیرایی خاصی برخوردار است. وقتی سوره احزاب را می خواند مردم چنان فریاد به تحسین اومی گشودند که مجلس به خود می لرزید و وقتی در اثنای قرائت با تواضع و افتادگی از مردم اجازه پایان قرائت خود را می خواست آنها به او اصرار می ورزیدند و از او ادامه قرائت را می خواستند. او نیز می خواند و آن گاه یکی از قرائت های استثنایی تاریخ را می آفرید و سوره الحاقه را چنان می خواند که مستمعین را هوش از سر به در می شد. تلاوت های مرحوم استاد مصطفی اسماعیل تا اعماق جان انسان رسوخ نموده و مستمع را به اندیشیدن در آیات الهی قرآن و پند و عبرت گرفتن از کلام پروردگار متعال ترغیب می‌ کند.
مرحوم استاد با قرائت های گوناگون، قرآن کریم را تلاوت می نمود، اما اکثرا به قرائت و روش مصری به تلاوت آیات مبادرت می ورزید .همچنین او نسبت به تمامی مقامات و الحان قرآنی مهارت و استادی وافری داشت به طوری که اهل فن، او را یگانه قاری قرآن می دانند.
مصطفی در ناحیه طنطا از کشور مصر متولد گردید و تحت آموزش اولیه استاد سید البدوی قرائت قرآن را فرا گرفته، سپس در ناحیه طنطا در موسسه الاحمدی به همراه شیخ خلیل الحصری در محضر شیخ «ابراهیم سلام» که از بزرگترین اساتید آن زمان بود به تحصیل علوم عالی قرائت پرداخت. زمانی که مصطفی برای اولین بار به شهر قاهره مسافرت کرد ، در ملاقات با شیخ محمد رفعت، قرائت قرآن نمود، آن‌گاه امام القراء دستانش را در میان گرفته، آینده ای درخشان را به او نوید داد. او که یک نابینا بود با چشم بصیرت، مصطفی را به خوبی شناخت و زیبایی کار او را در اعماق وجود خویش احساس کرد. مصطفی یکی از اساتید مسلم علم قرائت است، استادی که با آشنایی با نغمات و مقامات موسیقی و علم تجوید، بهترین و بالاترین قرائت ها را آفریده است. از نظر مصطفی یک قاری قرآن که دارای صوتی زیباست ناگزیر است که با موسیقی آشنا باشد و نیز وقف و ابتدا را باید بداند ، اما این همه در شرایطی است که قاری به اصول تلاوت خللی وارد نساخته و حق آیات را ادا کند. صوت خوش در آیات و احادیث نیز پسندیده است و همواره مورد تائید بوده است. آنجا که حضرت رسول (ص) فرمودند: « قرآن را با صوت زیبا، نیکو بخوانید.»
رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای به تلاوت های مصطفی اسماعیل علاقه وافری دارند. ایشان می فرمایند: «علت شهرت این قاری، این است که به هنگام تلاوت، مفاهیم و مضامین را در ذهن مجسم می کند.»
آری، استاد مصطفی اسماعیل از اساتید برجسته ای است که چون تلاوت می کند، هر جا که شنونده ای باشد بی اختیار به تحسین و تشویق او لب می گشاید. آنگاه که لفظ (ماء) را تلاوت می کند، چنان می خواند که مستمع، آب را در مقابل دیدگان مجسم می کند. این حالت در تمامی کلمات و آیات مشهود است. از مشهورترین اماکنی که استاد در آن مکان ها به تلاوت قرآن پرداخته است، مسجد جامع اموی ، جامع کبیر در لبنان، مسجد امام حسین (ع) در عراق، مسجد الاقصی، مسجد الحرام و مسجد جامع کبیر در پاریس را می توان نام برد. این استاد بزرگ علم قرائت قرآن علاوه بر تلاوت های مجلسی، تمامی قرآن کریم را نیز به شیوه تحقیق و ترتیل قرائت کرده است که در اکثر کشورها، شیفتگان کلام الهی به تلاوت های زیبای او گوش جان سپرده ، از آن بهره ها می گیرند و قاریان بسیار با استماع تلاوت هایش در این راه به مراتب اعلی در قرائت قرآن رسیده اند. تلاوت های این استاد مسلم علم قرائت، همه هفته از رادیو قرآن جمهوری اسلامی ایران به سمع دوستداران تلاوت های ایشان می رسد.
سرانجام شیخ مصطفی اسماعیل پس از عمری پربار، در حالی که شیفتگان بی شماری از تلاوت های دلنشین خویش برجای گذارده بود، در سال ۱۳۵۹ هـ.ش در شهر قاهره به سوی معبود شتافت و بدین سان جهان اسلام در غم از دست دادن نابغه ای - که سراسر جهان به عظمتش معترف بود - سوگوار گردید. فردی که با صوت و لحن دلنشینش توانست بسیاری را فراسوی دین مبین اسلام رهنمون سازد. همان گونه که خود بارها گفته بود: یک قاری قرآن، بزرگترین سفیر قرآن عزیز است.

منبع: تبیان (آشنایی ‌با مشاهیر قرائت ‌قرآن:‌ جلال ‌دکائی)

منبع : روزنامه رسالت