رشد آسیب‌های اجتماعی مدارس بدون آمار

در بند ۳۲ ماموریت‌های دفتر سلامت و پیشگیری از آسیب‌‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش بر تلاش برای شناسایی انواع آسیب‌های اجتماعی در مدارس، اولویت‌بندی آنها و برنامه‌ریزی برای مقابله با آنها تاکید و در بند ۳۷ نیز به عنوان آخرین بند از ماموریت‌های این دفتر، به پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، روانی و جسمانی دانش‌آموزان اشاره شده است، اما برخلاف این ماموریت‌ها، مسوولان آموزش و پرورش تاکنون کمترین شوق و انگیزه را برای اطلاع‌رسانی در این خصوص از خود نشان داده‌اند.
مشکل آسیب‌‌های اجتماعی در مدارس از آنجا حساس‌تر می‌شود که شناختی از این آسیب‌ها و نیز آمارهای دقیق در این زمینه وجود ندارد و این آسیب‌ها اگر هم مطابق بند ۳۲ ماموریت‌های دفتر سلامت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش اولویت‌بندی شده‌اند، اما در اعلام آن چندان رغبتی دیده نمی‌شود.
گرچه این عدم تمایل در برخورد مناسب با آسیب‌های مدارس و اتخاذ رویکرد گاه منفی درخصوص ارائه برخی آمارها از آسیب‌های اجتماعی مدارس با این پس‌زمینه ذهنی صورت می‌گیرد که چنین آمارهایی جز سیاه‌نمایی مدارس و محیط‌های آموزشی و تشویش افکار عمومی حاصلی ندارد، اما در مقابل این نظریه، برخی دیگر از نظرات در دل خود برخورد شفاف و منطقی با مقوله آسیب‌های اجتماعی را طلب می‌کنند.
معاون پرورشی سابق وزارت آموزش و پرورش در گفتگو با «جام‌جم» تصریح می‌کند که اولویت‌های اصلی آسیب‌‌زا و آسیب‌های اجتماعی موجود در مدارس را شناسایی کرده‌اند و می‌دانند که ۵ اولویت نخست این آسیب‌ها چیست، اما هنگامی که نوبت اعلام این اولویت‌ها می‌شود، چندان راضی به اعلام نیستند.
اما به اعتقاد کارشناسان، آنچه به عنوان آسیب‌های اجتماعی در جامعه مطرح است نظیر گرایش به سمت اعتیاد، سیگار، برخی بیماری‌های جنسی همچون ایدز، پرخاشگری و آسیب‌هایی از این قبیل، به مدرسه‌ها نیز نفوذ کرده است و نمی‌توان منکر وجود این آسیب‌ها در مدارس شد.
پیشنمازی، معاون سابق پرورشی وزارت آموزش و پرورش در این باره می‌گوید: در زمان حاضر شما نمی‌توانید از تاثیر امواج ماهواره بر مدارس جلوگیری کنید.
این نوع نگاه به مقوله آسیب‌های اجتماعی به گفته دکتر ایمانی، کارشناس مسائل آموزشی و تربیتی، گام مثبت و رو به جلویی است که در ادامه خود برنامه‌ریزی مناسب و متناسب با روند گسترش آسیب‌های اجتماعی را می‌‌طلبد.
وی می‌افزاید: اما در عین حال نباید منکر این قضیه شد که بدون شناخت دقیق آسیب‌های اجتماعی و بدون تعیین سهم هر کدام از عوامل اجتماعی در بروز این آسیب‌ها و نیز بدون همکاری مناسب نهادهای مسئول، نمی‌توان امیدوار بود که برنامه‌ریزی مناسب و روشنی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش ضریب ایمنی دانش‌آموزان در مقابل این آسیب‌ها صورت گیرد.
در چنین شرایطی است که هر روز می‌شنویم سن اعتیاد و یا سن گرایش به تخلف‌ در جامعه کاهش یافته است در حالی که در مقابل نهادهای مرتبط با این مسائل از ساماندهی مناسبی برای تعامل و ارتباط منطقی برخوردار نیستند. یکی از این موارد نامشخص در زمینه شرح وظایف دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش و ستاد مبارزه با مواد مخدر است که چندی پیش بر سر محتوا و چگونگی چاپ و توزیع کتاب‌های آموزش مهارت‌های زندگی دچار اختلاف شدند و حاصل این اختلاف تاخیر در ارائه برنامه‌های منسجم مهارت‌های زندگی و مقابله با آسیب‌های اجتماعی در مدارس است.
● پرورش ۵، آموزش ۹۵
اگر تشکیلات، برنامه‌ریزی و بودجه مناسب برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی در مدارس را در زیرمجموعه و قالب معاونت پرورشی آموزش و پرورش در نظر بگیریم که چنین است، می‌توانیم به انتقاد معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش اشاره کنیم که اعلام کرده است: وزن پرورش به آموزش در ایران ۵ به ۹۵ است.
سیدمهدی امینی می‌گوید: این میزان درخصوص سرانه پرورشی به ازای هر دانش‌آموز است که متناسب با شأن فعالیت‌های پرورشی در کشور نیست.
به گفته او، نقش و اثر پرورش در آموزش و پرورش به فراموشی سپرده شده است و وزن خدمات آموزش و پرورش در حوزه پرورش قابل مقایسه با حوزه آموزشی نیست و فاصله ۵ درصد پرورش در مقابل ۹۵ درصد آموزش باید کاهش یابد.
● پرسش‌های بی‌پاسخ‌
فاصله گرفتن مسوولان وزارت آموزش و پرورش از پاسخگویی به سوالات مطرح در زمینه آسیب‌های اجتماعی مدارس و مقاومت آنان در برابر پرسش‌های خبرنگاران رسانه‌ها و محدود شدن در دایره گفتگوهای رسانه‌های عملکردمحور، موجب تشدید این ذهنیت می‌شود که برخلاف برخی ادعاهای گاه و بیگاه درخصوص خطر این آسیب‌ها، اراده‌ای برای شفاف کردن آن وجود ندارد.
در حالی که می‌توان با تعامل مناسب میان رسانه‌ها و آموزش و پرورش و ارائه گزارش‌های نقدمحور در رسانه‌ها و پاسخگویی مناسب و دقیق به مشکلات و آسیب‌های اجتماعی مدارس، گام‌های مناسبی برای اصلاح این وضعیت برداشت؛ اما مسئولان وزارت آموزش و پرورش کمتر خود را در برابر درخواست‌های متعدد گفتگو درباره این آسیب‌ها و برنامه پیشگیرانه آموزش و پرورش به قصد پاسخگویی قرار می‌دهند.
شاید تمرکز مسوولان وزارت آموزش و پرورش و حتی رسانه‌ها به مشکلات معیشتی معلمان و نیز تغییرات پی در پی این وزارتخانه، موجب شده است که توضیحات کافی، منطقی و مناسبی درباره آسیب‌های اجتماعی مدارس ارائه نشود. در حالی که این آسیب‌ها بدون ارائه آمار و بدون شفاف‌سازی مسئولان هم به راه خود ادامه می‌دهد.

صولت فروتن

منبع : دانش ما