انگیزه های احداث لوله نفت پر خطر

این خط لوله كه نفت را از پایتخت جمهوری آذربایجان به بندر جیحان تركیه در دریای مدیترانه انتقال می دهد، اقدام مهمی در جهت كاهش وابستگی غرب به نفت خاورمیانه تلقی می شود. حاشیه دریای خزر پیش تر از طریق خطوط لوله از طریق روسیه به اروپا منتقل می شد. این طرح سه میلیارد و دو میلیون دلاری ظرفیت انتقال روزانه یك میلیون بشكه نفت را داردو نخستین ارتباط مستقیم نفت میان منطقه بسته دریای خزر را كه گفته می شود سومین ذخایر نفت وگاز جهان را دارد، با مدیترانه برقرار می كند. كنسرسیومی به رهبری شركت نفت انگلیس (بریتیش پترولیوم) این خط لوله را ساخته است كه ازطریق گرجستان به تركیه منتهی می شود.با آغاز نفت گیری از مبدا خط لوله باكو، جیحان نفت دریای خزر تقریباً پس از گذشت پنج ماه به نقطه مقصد آن بندر جیحان تركیه خواهد رسید. طرح اولیه احداث این خط لوله كمی بعد از انعقاد قرارداد قرن۲۰ سپتامبر ۱۹۹۴ مطرح وابداع شد وبا حمایت محافل غربی از جمله ایالات متحده آمریكا وتركیه جامه عمل پوشید.كشورهای غربی به ویژه آمریكا برای انتقال ذخایر نفتی خزر به دور از كنترل ونظارت روسیه وایران از طریق خط لوله ای امن وبی خطر به بازارهای جهانی اهمیت وتوجه فوق العاده زیادی مبذول داشته اند. براساس این گزارش تا اواخر ماه ژوئن تمامی كارهای ساختمانی نفتی خط لوله باكو- جیحان درگرجستان به اتمام می رسد وتا پانزدهم ماه اوت نیز این خط لوله درخاك تركیه آماده بهره برداری خواهد شد. اهمیت استراتژیك خط لوله باكو- جیحان برای ایالات متحده آن قدر زیاد بود كه ازهمه امكانات منطقه ای خود استفاده كرد تا این خط لوله از مسیر ایران عبورنكند.
این درحالی بودكه به لحاظ اقتصادی و امنیتی، راه ایران به صرفه تربود. آمریكایی هابا این استدلال كه عبور نفت خزر از خاك ایران قدرت چانه زنی جهانی ایران را افزایش می دهد، با آن مخالفت كردند و حاضر شدند جمهوری آذربایجان وارمنستان راكه سال هاست بر سر مالكیت قره باغ با هم اختلاف دارند به هم نزدیك كنند. یك روز پس از راه اندازی خط لوله باكو – جیحان، مشاور اروپا وآسیای وزارت امور خارجه آمریكا از تاثیر گذار نبودن وجود مناقشه قره باغ درمنطقه بر امنیت خط لوله باكو، تفلیس، جیحان خبر داد.
به گزارش واحد مركزی خبر ازباكو به نقل از روزنامه اكسپرس استیون مان، مشاور اروپا وآسیای وزارت امور خارجه آمریكا به همراه رنو هارنیش، سفیر آمریكا در جمهوری آذربایجان درگفت وگو با خبرنگاران ضمن اعلام طرفداری از انتقال نفت روسیه درآینده از طریق خط لوله باكو – جیحان گفت: آمریكا همواره از طرح انتقال نفت روسیه وسایر نفت های استخراجی از خزر ازطریق خط لوله باكو، تفلیس، جیحان استقبال می كند. استیون مان گفت: هر چند تامین امنیت این خط لوله به عهده كشورهای جمهوری آذربایجان، تركیه و گرجستان است ولی آمریكا درجهت تامین امنیت خط لوله كمك های فنی در اختیار این كشورها قرار می دهد. وی گفت: وجود مناقشه قره باغ تاثیری بر امنیت خط لوله باكو، تفلیس، جیحان بر جا نخواهد گذاشت زیرا كه روند احقاق این طرح به موازات تداوم مذاكرات صلح قره باغ امكان پذیر است.

منبع : نمایشگاه بین‌المللی