چهار دنده مغز

● تجهیزات كنترل امواج مغزی و عمیق ساز ذهن
توانایی و وضعیت انسان تحت هر یك از امواج مغزی كاملاً متفاوت است. گاه در برخی از انسان ها، قدرت هوشیاری و تشخیص مغزی به بالاترین حد ممكن می رسد و در برخی دیگر امكان خلاقیت و نوآوری افزایش می یابد. احساسات و عواطف و جریان های فكری انسان نیز كاملاً به نوع امواجی بستگی دارند كه در آن لحظه از زمان بر مغز مسلط هستند. انواع خلسه ها و مدیتیشن ها و بسیاری از حالات دیگر، تحت تأثیر امواج خاص مغزی پدید می آیند. جالب است بدانید كه بسیاری از افراد در غرب با استفاده از دستگاه های كنترل امواج مغزی، از ماه ها و سال ها تلاش و تمرینات پی گیر ذهنی چشم پوشی می كنند.
اغلب وقتی مردم می پرسند آلفا چیست، در واقع منظور آنها این است كه فایده آلفا چیست؟ و آلفا برای من چه سودی دارد؟ در پاسخ سئوال اول، پاسخ دو سئوال بعدی هم هست. آلفا یكی از چهار موج اصلی مغز (دلتا، تتا، آلفا و بتا) است كه در دستگاه ثبت امواج مغز به چشم می خورد. این امواج، ولتاژهای الكتریكی را در مغز به نوسان درمی آورند اما ولتاژ آنها بسیار پایین است. (چند میلیونیم ولت) نوسان امواج آلفا حدود ده بار در ثانیه و محدوده آن ۸ تا ۱۳ دور در ثانیه است. «آلفا» اولین حرف الفبای لاتین است و به این دلیل اسم این موج را آلفا گذاشتند كه اولین موج كشف شده از ۴ موج مشخص مغز است. (كشف شده در حدود سال ۱۹۰۸ میلادی، توسط روانشناسی به نام «هانس برگر») تاكنون هزاران دانشمند، به مطالعه امواج مغزی پرداخته اند بنابراین اطلاعات زیادی در این مورد كه موج آلفا چیست و چه چیز باعث ظاهر و ناپدید شدن آن در مغز ما می شود، در دست است.
درست متوجه شدید، آلفا ظاهر و ناپدید می شود. به طور مثال، هنگام خواب عمیق هیچ آلفایی وجود ندارد، همچنین زمانی كه فرد تحت تاثیر عصبانیت یا ترس شدید قرار دارد نیز هیچ موج آلفایی در كار نیست. هر یك از چهار موج اصلی مربوط به سطح متفاوتی از آگاهی است و هركدام فواید جداگانه ای دارد. هرگاه توانایی به جریان انداختن موج مغزی مورد نیازمان را نداشته باشیم، دچار مشكل خواهیم شد. به طور مثال اگر نتوانیم امواج دلتا و تتا را به جریان بیندازیم، دچار بی خوابی می شویم. از طرفی دیگر كسانی كه می توانند در هر موقعیت، امواج مغزی مناسب با آن موقعیت را به جریان اندازند، افراد مستعدی محسوب می شوند. چهار موج اصلی مغز را می توان به چهار دنده یك اتومبیل تشبیه كرد. موج دلتا (آهسته ترین موج) دنده اول است. تتا دنده دوم، آلفا دنده سوم و بتا دنده چهارم است. همان طور كه در رانندگی هیچ دنده ای وجود ندارد كه برای تمام موقعیت ها مناسب باشد، هیچ یك از امواج مغزی هم مناسب تمام موقعیت های زندگی نیست. اگر یكی از دنده های اتومبیل ما از كار بیفتد و یا استفاده از آن را فراموش كنیم، دچار مشكل می شویم. به طور مثال اگر با دنده یك شروع به رانندگی كنیم و بعد مستقیماً به دنده چهار برویم (یعنی دنده دو و سه را از قلم بیندازیم) مصرف بنزین پایین می آید و البته مبلغ قبض های تعمیر اتومبیل بالا می رود.
در مورد مغز ما هم همین اتفاق می افتد. متأسفانه بیشتر افراد دنده های دو و سه مغز خود (تتا و آلفا) را از قلم می اندازند. نتیجه این چنین راندن مغز، بهره برداری پایین و پرداخت ویزیت های بالای پزشكی است. چطور؟ با یك مثال می توان چگونگی این اتفاق در زندگی روزانه را شرح داد. مردم اغلب با زنگ ساعت به طور ناگهانی از خواب عمیق (دلتا) بیدار نمی شوند بلكه می پرند و فوراً از دیر رسیدن به سر كار احساس اضطراب و نگرانی می كنند (بتا). آنها پس از یك خواب ناكافی سعی می كنند با نوشیدن قهوه و جذب كافئین خود را بیدار (بتا) نگه دارند. كافئین امواج تتا و آلفا را متوقف می سازد و باعث تقویت موج بتا می شود. آنها تمام مدت روز تحت فشار و اضطراب، كار می كنند (بتا، بتا و باز هم بتا)، تا هنگام شب كه خسته و از پای درآمده به خواب عمیق (دلتا) می روند و زمان بسیار كمی را به استراحت، شل كردن عضلات و احساس آرامش (آلفا و تتا) می پردازند. بدین ترتیب بیشتر مردم، ذهن خود را به طور ناگهانی و اجباری از مرحله دلتا به بتا انتقال می دهند و سپس دوباره به مرحله دلتا برمی گردند.
ایجاد موج آلفا مهارت ذاتی مغز ما است، اما یكی از پیامدهای شیوه پراضطراب زندگی امروز این است كه ما تولید امواج مغزی تتا و آلفا را فراموش می كنیم و بدین ترتیب قربانی نگرانی و بیماری های ناشی از اضطراب می شویم. نگرانی و فشار عصبی به شدت از قدرت سیستم ایمنی بدن می كاهد. بنابراین داشتن امواج آلفای بیشتر می تواند به معنی نگرانی كم تر و در نتیجه سیستم ایمنی قوی تر باشد و این به نفع هر كسی است.
موج آلفا به خلاقیت فرد هم كمك می كند. دانشمندان نشان داده اند كه امواج مغزی افراد خلاق با افراد عادی و غیرخلاق تفاوت دارد. مغز انسان برای داشتن الهامات خلاق باید قادر به ایجاد مقدار زیادی امواج آلفا، عمدتاً در ناحیه چپ مغز باشد. این افراد می توانند برای حل مسائلی كه با آن برخورد می كنند، امواج آلفای تولید شده را به كار گیرند. مردم عاری از خلاقیت، وقتی با مسئله ای مواجه می شوند، نمی توانند امواج آلفای بیشتری تولید كنند و به این ترتیب نمی توانند ایده های خلاق داشته و از پس حل مسائل برآیند. بنابراین هرگاه كسی بینش یا الهامی داشته باشد، می توان حدس زد كه مغز او در آن زمان بیش از حد معمول امواج آلفا تولید كرده است.
یكی از تفاوت های عمده بین قهرمانان ورزشی و ورزشكاران مبتدی، تفاوت در امواج مغزی آنان است. درست پیش از اینكه یك قهرمان تیراندازی بهترین شلیك خود را بكند، یك سری موج آلفا در قسمت چپ مغز او تولید شده است. چند هفته مطالعه بر روی افرادی كه مشغول آموزش تیراندازی بودند نشان داد كه با پیشرفت شان در تمرینات، به تدریج میزان موج آلفا در سمت چپ مغز آنها بیشتر می شود و این میزان از امواج در نوآموزان تیراندازی وجود ندارد بلكه میزان آن به تدریج افزایش می یابد.
● دستگاه زیست بازخورد امواج آلفا
برخی از مردم سالم، پرقوت، بااستعداد و خلاق آفریده شده اند. اما اگر كسی این مواهب را نداشته باشد، چه باید بكند؟ آیا به طور مثال روشی وجود دارد تا به انسان در تولید امواج آلفای بیشتر كمك كند؟ بله وجود دارد، دستگاه بازخورد زیستی امواج آلفا. دستگاه ثبت امواج مغزی آلفا و تتا، با تكنولوژی پیشرفته اتوژنیك، دستگاهی است ساده، بدون نیاز به دستگاه های كمكی و قابل حمل كه هر پزشكی می تواند در مطب خود از آن استفاده كند و یا حتی بیماران او در خانه آن را مورد استفاده قرار دهند. گوشی حساس آن همراه با هدفون و الكترود ثبت امواج رادیویی را سریع و ساده می سازد، به طوری كه خود بیماران می توانند این كار را در چند ثانیه انجام دهند و بدون نیاز به آموزش هیچ نرم افزاری به محض دسترسی به این دستگاه، از آن بهره ببرند. در سال ۱۹۶۲ این موضوع كشف شد كه افراد با دریافت بازخورد فوری در مواقعی كه امواج آلفا در آنها افزایش ناچیزی می یابد، می توانند امواج آلفای بیشتری تولید نمایند.
امكان آموزش دادن مغز برای تولید امواج برای محققین، بسیار هیجان انگیز بود. اما در آن هنگام این تحقیقات به دلیل نامناسب بودن تكنولوژی و ناآگاهی دانشمندان از پروتكل های آموزشی لازم، منجر به شكست و موجب دلسردی آنان شد و با وجود تحقیقات گسترده اولیه در زمینه بازخورد امواج مغزی، آنها موفق به افزایش امواج آلفا در كارآموزان داوطلب خود نشدند. در سال ۱۹۶۸ دكتر «جیمز وی. هاردت»، محقق در زمینه مغز و امواج مغزی، روش هایی آموزشی را در زمینه افزایش امواج آلفا ابداع كرد. او كه تمام عمر خود را به توسعه و تكامل تكنولوژی روش های افزایش امواج آلفا در مغز اختصاص داده، توانست روش آموزشی كاملاً منحصر به فرد و موثری را از نظر تكنولوژی و روش كار اختراع و امتیاز ثبت این اختراع را نیز از طرف ایالات متحده دریافت كند. وی طی تحقیقی در مورد یك دوره آموزشی هفت روزه، متوجه شد كه تغییرات ایجاد شده در امواج مغزی افراد شركت كننده، قابل مقایسه با امواج مغزی مراقبه كنندگانی است كه سال ها مراقبه می كنند. آموزش از طریق بازخورد برای افزایش امواج آلفای مغز بسیار مفید است. دستیابی به این تكنولوژی و روش آموزشی جدید، تقریباً به همه این امكان را می دهد تا مهارت های تغییر امواج مغزی برحسب موقعیت ها را بیاموزند. (برگرفته از كتاب «ابزار تكنولوژی ذهنی و تجهیزات جنگ فراروانی»)

Explore, May.۲۰۰۵
www.kindredspirit.co.uk
ترجمه: تینا پورشاهد

منبع : روزنامه شرق