احکام آبها

● آب كر
▪ مسئله ۱
آب كر مقدار آبی است كه اگر در ظرفی كه درازا و پهنا و گودی آن هریك سه وجب و نیم است بریزند آن ظرف را پر كند، و وزن آن از ۱۲۸ من تبریز ۲۰ مثقال كمتر است ، آیت الله گلپایگانی: و بنابر گفته اهل خبره وزن آن تقریبا ۳۹۴ كیلوگرم می باشد. و به حسب كیلوی متعارف بنابر اقرب ۴۱۹/۳۷۷كیلوگرم می شود.
▪ مسئله ۲
اگر عین نجس مانند بول و خون آیت الله گلپایگانی: یا چیزی كه نجس شده است مانند لباس نجس ، به آب كر برسد چنانچه آن آب ، بو یا رنگ یا مزه نجاست را بگیرد نجس می شود، و اگر تغییر نكند، نجس نمی شود. به آب كر برسد، چنانچه به واسطه آن بویا رنگ و یا مزه آب تغییر كند آب نجس می شود، و اگر تغییر نكند، نجس نمی شود.
▪ مسئله ۳
اگر بوی آب كر به واسطه غیر نجاست تغییر كند، نجس نمی شود.
▪ مسئله ۴
اگر عین نجس مانند خون به آبی كه بیشتر از كر است برسد و بو یا رنگ یامزه قسمتی از آن را تغییر دهد، چنانچه مقداری كه تغییر نكرده كمتر از كر باشد،تمام آب نجس می شود. و اگر به اندازه كر یا بیشتر باشد، فقط مقداری كه بو یا مزه یا رنگ آن تغییر كرده نجس است .
▪ مسئله ۵
آب فواره اگر متصل به كر باشد آب نجس را پاك می كند آیت الله گلپایگانی: ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد... در صورتی كه مخلوط با آن شود. ولی اگر قطره قطره روی آن آب نجس بریزد آن را پاك نمی كند،مگر آنكه چیزی روی فواره بگیرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن ، به آب نجس متصل شود آیت الله گلپایگانی: و بنابر احتیاط واجب باید آب فواره با آن آب نجس مخلوط گردد. و با آن مخلوط گردد.
▪ مسئله ۶
اگر چیز نجس را زیر شیری كه متصل به كر است بشویند، آبی كه از آن چیزمی ریزد اگر متصل به كر باشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد آیت الله گلپایگانی: و عین نجاست هم در آن نباشد، پاك است . پاك است .
▪ مسئله ۷
اگر مقداری از آب كر یخ ببندد و باقی آن به قدر كر نباشد، چنانچه نجاست به آن برسد نجس می شود، و هر قدر از یخ هم آب شود نجس است .
▪ مسئله ۸
آبی كه به اندازه كر بوده اگر انسان شك كند از كر كمتر شده یا نه ، مثل آب كر است ، یعنی نجاست را پاك می كند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمی شود. و آبی كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد به مقدار كر شده یا نه ، حكم آب كر ندارد.
▪ مسئله ۹
كر بودن آب به دو راه ثابت می شود:
ـ اول : آنكه خود انسان یقین آیت الله گلپایگانی: یا اطمینان ...كند.
ـ دوم : آنكه دو مرد عادل خبر دهند.
● آب قلیل
مسئله ۱۰
آب قلیل آبی است كه از زمین نجوشد و از كر كمتر باشد.
▪ مسئله ۱۱
اگر آب قلیل روی چیز نجس بریزد یا چیز نجس به آن برسد نجس می شود،ولی اگر از بالا با فشار روی چیز نجس بریزد، مقداری كه به آن چیز می رسد نجس ،و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد. و نیز اگر مثل فواره با فشار از پایین به بالا رود، در صورتی كه نجاست به بالا برسد پایین نجس نمی شود، و اگر نجاست به پایین برسد بالا نجس می شود.
▪ مسئله ۱۲
آب قلیلی كه برای برطرف كردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود واز آن جدا گردد، نجس است . آیت الله گلپایگانی: و آب قلیلی كه بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن روی آن می ریزند و از آن جدا می شود و بعد از آن محل پاك می شود پاك است . و آبی كه باآن مخرج بول و غائط را می شویند با پنج شرط... و همچنین بنابر اقوی باید از آب قلیلی هم كه بعداز برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن چیز نجس روی آن می ریزند و از آن جدامی شود، اجتناب كنند. ولی آبی كه با آن مخرج بول و غائط را می شویند با پنج شرطپاك است :
ـ اول : آنكه بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد.
ـ دوم : نجاستی ازخارج به آن نرسیده باشد.
ـ سوم : نجاست دیگری مثل خون ، با بول یا غائط بیرون نیامده باشد.
ـ چهارم : ذره های غائط در آب پیدا نباشد.
ـ پنجم : بیشتر از مقدار معمول ، نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.
● آب جاری
▪ مسئله ۱۳
آب جاری آبی است كه از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات .
▪ مسئله ۱۴
آب جاری اگر چه كمتر از كر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتی بو یارنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است .
▪ مسئله ۱۵
اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن كه بو یا رنگ یا مزه اش به واسطه نجاست تغییر كرده نجس است ، و طرفی كه متصل به چشمه است اگر چه كمتر ازكر باشد پاك است . و آبهای دیگر نهر اگر به اندازه كر باشد یا به واسطه آبی كه تغییر نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد پاك و گرنه نجس است .
▪ مسئله ۱۶
آب چشمه ای كه جاری نیست ولی طوری است كه اگر از آن بردارند باز می جوشد،حكم آب جاری دارد. یعنی اگر نجاست به آن برسد تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است .
▪ مسئله ۱۷
آبی كه كنار نهر ایستاده و متصل به آب جاری است ، حكم آب جاری دارد.
▪ مسئله ۱۸
چشمه ای كه مثلا در زمستان می جوشد و در تابستان از جوشش می افتد، فقط وقتی كه می جوشد حكم آب جاری دارد.
▪ مسئله ۱۹
آب حوض حمام اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه به خزینه ای كه آب آن به اندازه كر است متصل باشد، مثل آب جاری است .
▪ مسئله ۲۰
آب لوله های حمام آیت الله گلپایگانی: و عمارات كه از شیرها و دوشها می ریزد، اگر متصل به كر باشد، مثل آب جاری است . كه از شیرها و دوشها می ریزد، اگر متصل به كر باشدمثل آب جاری است ، و آب لوله های عمارات اگر متصل به كر باشد، در حكم آب كر است .
▪ مسئله ۲۱
آبی كه روی زمین جریان دارد ولی از زمین نمی جوشد، چنانچه كمتر از كر باشدو نجاست به آن برسد نجس می شود. اما اگر از بالا با فشار به پایین بریزد،چنانچه نجاست به پایین آن برسد، بالای آن نجس نمی شود. آیت الله گلپایگانی: و اگر فشار از پایین به بالا هم باشد، مثل فواره اگر به بالای آن چیز نجسی برسد، پایین آن نجس نمی شود.
● آب باران
مسئله ۲۲
اگر به چیز نجسی كه عین نجاست در آن نیست یك مرتبه باران ببارد،جایی كه باران به آن برسد، پاك می شود. و در فرش و لباس و مانند اینها فشار لازم نیست ، ولی باریدن دو سه قطره فایده ندارد، بلكه باید طوری باشد كه بگویند باران می آید.
▪ مسئله ۲۳
اگر باران به عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشح كند، چنانچه عین نجاست همراه آن نباشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است . پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح كند، چنانچه ذره ای خون در آن باشد یا آن كه بو یارنگ یا مزه خون گرفته باشد، نجس می باشد.
▪ مسئله ۲۴
اگر بر سقف عمارت یا روی بام آن عین نجاست باشد، تا وقتی باران به بام می بارد آبی كه به چیز نجس رسیده و از سقف یا ناودان می ریزد پاك است ،و بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبی كه می ریزد به چیز نجس رسیده است ،نجس می باشد.
▪ مسئله ۲۵
زمین نجسی كه باران بر آن ببارد پاك می شود. و اگر باران بر زمین جاری شودآیت الله گلپایگانی: و در حال باریدن به جای نجسی كه زیر سقف است برسد، آن رانیز پاك می كند. و به جای نجسی كه زیر سقف است برسد آن را نیز پاك می كند.
▪ مسئله ۲۶
خاك نجسی كه به واسطه باران گل شود آیت الله گلپایگانی: و علم به رسیدن باران به وصف اطلاق به تمام اجزای آن حاصل شود، پاك است ، ولی حصول علم به آن مشكل است . و آب آن را فرا گیرد پاك است . اما اگر فقط رطوبت به آن برسد پاك نمی شود.
▪ مسئله ۲۷
هرگاه آب باران در جایی جمع شود اگر چه كمتر از كر باشد، چنانجه موقعی كه باران می آید چیز نجسی را در آن بشویند و آب بو یا رنگ یا مزه نجاست نگیرد، آن چیز نجس پاك می شود.
▪ مسئله ۲۸
اگر بر فرش پاكی كه روی زمین نجس است باران ببارد، آیت الله گلپایگانی: و در حال باریدن به زمین نجس برسد، فرش نجس نمی شود و زمین هم پاك می گردد. و بر زمین نجس جاری شود، فرش نجس نمی شود و زمین هم پاك می گردد.
● آب چاه
▪ مسئله ۲۹
آب چاهی كه از زمین می جوشد اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است ، ولی مستحب است پس از رسیدن بعضی از نجاستها مقداری كه در كتابهای مفصل گفته شده ازآب آن بكشند.
▪ مسئله ۳۰
اگر نجاستی در چاه بریزد و بو یا رنگ یا مزه آب آن را تغییر دهد، چنانچه تغییر آب چاه از بین برود، آیت الله گلپایگانی: بنابر احتیاط واجب موقعی پاك می شود... موقعی پاك می شود كه با آبی كه از چاه می جوشد، مخلوط گردد.
▪ مسئله ۳۱
اگر آب باران یا آب دیگر، در گودالی جمع شود و كمتر از كر باشد، چنانچه بعد از قطع شدن باران نجاست به آن برسد، نجس می شود.

منبع : تبیان