پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

تربیت‌ هفت‌ نسل‌ دانشگاهی‌


تربیت‌ هفت‌ نسل‌ دانشگاهی‌
هوش‌ و ذکاوت‌ سرشار سیدمحمود حسابی‌ برکسی‌ پوشیده‌ نیست‌. دکتر محمود حسابی‌ در هفده‌ سالگی‌ اولین‌ لیسانس‌ خود را در ادبیات‌ گرفت‌ و در طول‌ تحصیل‌ خود جهش‌های‌ تحصیلی‌ داشته‌ که‌ از آن‌ جهش‌ها می‌توان‌ به‌ جهش‌ از کلاس‌ اول‌ زبان‌ انگلیسی‌ به‌ کلاس‌ پنجم‌، بعد از مطالعه‌ تابستانی‌ اشاره‌ کرد. ضمن‌ اینکه‌ استاد ۸ مدرک‌ کارشناسی‌ مهندسی‌ و دکترا در فاصله‌ ۷ سال‌ اخذ کرد.
● استاد و ایمان‌
اعتقادات‌ مذهبی‌اش‌ ریشه‌یی‌ عمیق‌ داشت‌. در دوران‌ طفولیت‌ حافظ‌ قرآن‌ کریم‌ شد و در مباحثات‌ همواره‌ به‌ آیات‌ قرآن‌ و روایات‌ به‌ عنوان‌ شواهد و دلایل‌ محکم‌ استناد می‌کرد. پروفسور حسابی‌ اعتقاد داشت‌ که‌ طبیعت‌ تحت‌ آهنگی‌ محزون‌ و عرفانی‌ در حال‌ نیایش‌ است‌ و همچنین‌ «تئوری‌ بی‌نهایت‌ بودن‌ ذرات‌» را با وحدت‌ وجود مرتبط‌ می‌دانست‌.
همواره‌ می‌گفت‌ شاید بیست‌ شاگرد ممتاز درس‌ بخوانند و فارغ‌ التحصیل‌ شوند، ولی‌ کسی‌ که‌ دید و نظر جدیدی‌ دارد بایستی‌ تقوا نیز داشته‌ باشد؛ چنین‌ افرادی‌ نسبت‌ به‌ دیگران‌ برتری‌ دارند. حتی‌ به‌ هنگام‌ انتخاب‌ همسر، دختری‌ از خانواده‌ روحانی‌ حائری‌ برگزید. او فرزندان‌ خود را از کودکی‌ ملزم‌ به‌ فراگیری‌ و انجام‌ فرایض‌ دینی‌ می‌کرد و حتی‌ آنان‌ را با تلاوت‌ آیات‌ با لهجه‌ صحیح‌ عربی‌ و درک‌ کامل‌ معانی‌ تشویق‌ می‌کرد.
در زمان‌ اداره‌ اولین‌ بیمارستان‌ خصوصی‌ در ایران‌ (بیمارستان‌ گوهرشاد، سال‌ ۱۳۱۲ ش) با وجود جو حاکم‌، کارکنان‌ خانم‌ ملزم‌ به‌ رعایت‌ حجاب‌ بودند و این‌ نشانی‌ از پایبندی‌ حسابی‌ به‌ مبانی‌ و اصول‌ اعتقادی‌ بود.
● کتابخانه‌ شخصی‌
کتابخانه‌ پروفسور شامل‌ ۲۷۴۰۰ جلد کتاب‌ درزمینه‌های‌ گوناگون‌ ادبی‌، پزشکی‌، ریاضی‌، زیست‌شناسی‌، ستاره‌شناسی‌، فلسفی‌، فیزیکی‌، مذهبی‌ و مهندسی‌ الکترونیک‌، برق‌، راه‌ و ساختمان‌، شیمی‌ و مکانیک‌ است‌. همچنین‌ چندین‌ دایره‌المعارف‌ مانند لاروس‌، بریتانیکا، بورداس‌، امریکانا و... و کتبی‌ در مورد مجموعه‌ها، نقاشی‌ها و موزه‌های‌ معروف‌ جهان‌ نیز در آن‌ یافت‌ می‌شود.
● موسیقی‌
پروفسور حسابی‌ به‌ موسیقی‌ اصیل‌ ایرانی‌ علاقه‌ فراوانی‌ داشت‌ و می‌گفت‌: موسیقی‌ ایرانی‌ یک‌ طرز فکر است‌، یک‌ فلسفه‌ است‌ و بیان‌ یک‌ آرزو است‌.
او به‌ کمک‌ شاگردان‌ خود در دانشکده‌ علوم‌ مانند دکتر برکشلی‌ به‌ تعیین‌ نت‌ها و اندازه‌گیری‌ دقیق‌ فواصل‌ گام‌های‌ موسیقی‌ ایرانی‌ پرداخت‌ و به‌ یاری‌ دکتر ناجی‌ با تغییر شکل‌ کاسه‌ تار این‌ ساز قدیمی‌ ایران‌ را اصلاح‌ کرد تا با نت‌های‌ مختلف‌ زیروبم‌ خنید(Resonance)داشته‌ باشد.
موسیقی‌ کلاسیک‌ غرب‌ را بخوبی‌ می‌شناخت‌ و در نواختن‌ ویولن‌ و پیانو مهارت‌ داشت‌. تا آنجا که‌ برنده‌ جایزه‌ اول‌ مدرسه‌ موسیقی‌ (کنسرواتوار) پاریس‌، در سال‌ ۱۳۰۶ ش‌ (۱۹۲۷ م‌) شد. در میان‌ موسیقیدانان‌ غربی‌ بیش‌ از همه‌ به‌ باخ‌ علاقه‌ داشت‌ و معتقد بود آنقدر موسیقی‌ باخ‌ قشنگ‌ است‌ که‌ آدم‌ فکر می‌کند با خدا حرف‌ می‌زند.
● زبان‌های‌ مسلط‌
پروفسور حسابی‌ برچهار زبان‌ زنده‌ دنیا یعنی‌ فرانسوی‌، انگلیسی‌، آلمانی‌ و عربی‌ تسلط‌ داشت‌ و در مطالعات‌ و مکالمات‌، این‌ زبان‌ها را به‌ کار می‌گرفت‌. همچنین‌ به‌ زبان‌های‌ سانسکریت‌، لاتین‌، یونانی‌، پهلوی‌، اوستایی‌، ترکی‌، ایتالیایی‌ و روسی‌ اشراف‌ داشت‌ و آن‌ را در تحقیقات‌ علمی‌ خود بویژه‌ در امر واژه‌ گزینی‌ زبان‌ فارسی‌ به‌ کار می‌برد.
● بزرگانی‌ که‌ با آنها در تماس‌ بود
پروفسور اینشتین‌، برگمان‌، بلاکت‌، دیراک‌، شرودینگر، بور، تلر، بورن‌، فرمی‌، فون‌ نویمن‌، گورال‌، ویتسکر، برتراند راسل‌، آندره‌ ژید، استاد مطهری‌، علامه‌ محمد تقی‌ جعفری‌، ابوالقاسم‌ حالت‌، شیخ‌ الملک‌ (اورنگ)، کمال‌الملک‌ و...
● اخلاق‌ و عادات‌
سیدمحمود حسابی‌ مردی‌ خوشرو، فروتن‌ و باوقار بود. کم‌ سخن‌ می‌گفت‌ و بسیار می‌اندیشید. قناعت‌ و صرفه‌جویی‌ از خصوصیات‌ اخلاقی‌اش‌ بود و هرچه‌ در اختیارش‌ قرار می‌گرفت‌ به‌ عنوان‌ نعمتی‌ الهی‌ در نظرش‌ می‌آمد و از آن‌ کمال‌ استفاده‌ را می‌برد.
هیچ‌گاه‌ از تحصیل‌ علم‌ غافل‌ نشد و در طول‌ سی‌وهشت‌ سال‌ پایانی‌ عمر، شبی‌ یک‌ ساعت‌ به‌ فراگیری‌ زبان‌ آلمانی‌ می‌پرداخت‌.
مطالعه‌ و تحقیقات‌ بر روی‌ مطالب‌ گوناگون‌، محاسبات‌ تئوری‌ بی‌نهایت‌ بودن‌ ذرات‌، گوش‌ دادن‌ به‌ اخبار داخلی‌ و رادیوهای‌ خارجی‌، باغبانی‌، آهنگری‌، نجاری‌ و ابداعات‌ علمی‌ و صنعتی‌ در کارگاه‌ کوچک‌ خانه‌ از سرگرمی‌ هایش‌ بود.
به‌ همسرش‌ و فرزندانش‌ عشق‌ می‌ورزید و به‌ آنها احترام‌ می‌گذاشت‌. با وجود مشغله‌ بسیار، همواره‌ می‌کوشید از هر فرصتی‌ برای‌ تبادل‌ نظر و همنشینی‌ با آنها استفاده‌ کند. هرشب‌ دو ساعت‌ را به‌ آموزش‌ مطالب‌ گوناگون‌ و پاسخگویی‌ به‌ سوالات‌ درسی‌ فرزندان‌ و همچنین‌ ساعتی‌ را به‌ آموزش‌ فرزندان‌ همسایه‌ها اختصاص‌ می‌داد.
او به‌ واقع‌ با سه‌ نسل‌ کار و تلاش‌ خستگی‌ناپذیر، ۷ نسل‌ استاد و دانشجو را برای‌ کشورش‌ تربیت‌ کرد. یادش‌ گرامی‌ و راهش‌ پر رهروباد.
منبع : روزنامه اعتماد