انسانی متفاوت(۱)

در نیمه اول قرن بیستم زنان شروع دوره یائسگی را كه در این زمان از شر آبستنی های پی در پی ناشی از مقاربت های ناخواسته و غیركنترل شده رها می شدند جشن می گرفتند. اما اختراع قرص های ضدبارداری و دیگر لوازم ضدآبستنی موثر به همراه زنان پرشماری كه تولد بچه را تا اواخر دهه سوم زندگی و اوایل دهه چهارم به تاخیر می انداختند باعث ایجاد این نگرانی شد كه نكند یائسگی به طور كل مادر شدن زنان را مانع شود. در حالی كه در نیمه دوم قرن بیستم، تكنولوژی، جلوگیری از آبستنی را به زنان (و مردان) هدیه كرد، شاید پنجاه سال اول هزاره جدید به عنوان دهه های آبستنی مطرح باشند. به لطف پیشرفت های مداوم در تكنولوژی های تولیدمثلی كمكی
(Assisted reproductive technologies: ART) اكنون شاهد جدایی تدریجی سكس و لقاح از یكدیگریم به طوری كه سكس بین مرد و زن رخ داده اما لقاح زیر میكروسكوپ انجام می شود. این جدایی مجدداً كفه قدرت تولیدمثلی را به نفع زنان سنگین تر كرد.تكنیك لقاح در شیشه (In Vitro Fertilization: IVF) اولین نوع از تكنولوژی های تولیدمثلی كمكی (ART) بود كه در سال ۱۹۷۷ توسط استپتو (Steptoe) و ادواردز (Edwards) در انگلستان ابداع شد. آنها تخمك یك زن را برداشته و آن را در زیر میكروسكوپ در معرض میلیون ها اسپرم همسرش قرار دادند. دو روز بعد این تخمك لقاح یافته را به رحم زن بازگرداندند و نه ماه بعد دختر بچه سالم و تندرستی به نام لوییز جوی براون (L.J.Brown) متولد گشت. از آن پس بیش از سیصد هزار بچه از زنانی متولد شده اند كه بدون تكنولوژی IVF، نازا می ماندند. اكنون در كشورهای توسعه یافته جهان كارایی این شاهكار تكنولوژیك اثبات شده و انجام IVF عادی قلمداد می شود.
از طرفی اگرچه هنوز روش تزریق اسپرم به درون سیتوپلاسم (Intracytoplasmic Sperm Injection: ICSI) كه توسط استیریقم (Steirteghem)، دوروی (Devroy) و همكارانشان در سال ۱۹۹۲ و در بلژیك انجام شده به میزان زیادی ناشناخته باقی مانده اما باید اعتراف كرد كه دستاورد تكنولوژیك این دانشمندان بسیار بزرگتر از افراد قبلی است. این محققان توانستند با تزریق مستقیم یك اسپرم منفرد، یك تخمدان انسانی را با موفقیت در زیر میكروسكوپ بارور كنند. در نظر داشته باشید كه هر تخمك طی یك مقاربت طبیعی نیازمند ده ها میلیون اسپرم است و حتی وجود سه میلیون اسپرم طی انزال نیز از لحاظ عملی ناباروری در پی دارد در نتیجه می توان فهمید كه ICSI چه ابزار نیرومندی برای درمان ناباروری جنس نر است. از سال ۱۹۹۲ تاكنون بیش از ده هزار نوزاد ICSI متولد شده اند. از سوی دیگر تكنیك ICSI ممكن است در عمل ثابت نماید كه حتی مزایای بیشتری برای زنان مسن تری داشته باشد كه قصد دارند بچه دار شوند. شاید این نكته به بهترین وجهی در صحنه دوم نمایش «علم در تئاتر» من به تصویر كشیده شده باشد. شخصیت های اصلی این نمایش، دكتر ملانی لیدلاو (M. Laidlaw) زیست شناس متخصص تولیدمثل و مبدع ICSI و همكار او در كلینیك، دكتر فلیكس فرانكنتالر (F. Frankenthaler) هستند.
ملانی: اگر بیمارانت می دانستند كه برای چه اینجا هستم به طور قطع در اتاقم را از جا می كندند. مردانی با تعداد اسپرم های كم كه به صورت طبیعی هرگز پدرهای زیستی نمی شدند.
فلیكس: بیماران من فقط می خواهند یك تخمك را بارور سازند. برای آنها اصلاً فرقی نمی كند كه این كار در مقاربت رودررو صورت گیرد و یا در زیر میكروسكوپ، به هر حال اسپرم مال خودشان است.
ملانی: شما روی ناباروری جنس نر متمركز شده اید و این شغل شماست. اما آیا می دانید و می توانید درك كنید كه این كار برای زنان به چه معنایی خواهد بود؟
فلیكس: البته كه می دانم. من ناباروری جنس نر را درمان می كنم تا زنان آبستن شوند.
ملانی:فلیكس، اصلاً تغییر نكرده ای. تو پزشك درجه یكی هستی اما من دوردست ها را می بینم. ICSI توانسته پاسخی برای چیره شدن بر ساعت زیست شناختی (ریتم های سوخت و سازی و رفتاری منظم كه در اكثر سلول ها و ارگانیسم ها مشاهده می شود-م) باشد و اگر این تكنیك همچنان كار كند تاثیر آن بر زنان بسیار بیشتر از مردان نابارور خواهد بود. حتی ممكن است باعث شهرت من شود.
فلیكس: به طور حتم شما مشهور خواهید شد و شهرتی جهانی خواهید یافت، اگر اولین لقاح ICSI موفق انجام شود و اگر یك بچه طبیعی متولد شود اما با ساعت زیست شناختی چه می كنید؟
ملانی: فلیكس، در روش IVF منجمد كردن جنین ها به مدت چندین ماه و یا چندین سال پیش از جاگذاری آنها در رحم زنان كاری غیرمعمول است اما اكنون دارید از تخمك های یخ زده استفاده می كنید.
فلیكس: همه چیز را درباره تخمك های یخ زده می دانم. هنگامی كه از آنها استفاده می كنید به ندرت تلقیح مصنوعی جواب خوبی بدهد و ممكن است هر اتفاقی برای غشای نازك تخمك رخ بدهد و مشكلات دیگری نیز وجود دارد.
ملانی: اما این حرف من است. چه كسی نگران این موضوع است كه چه چیزی تخمك را احاطه كرده است؟ آنچه كه من انجام می دهم یك تلقیح مصنوعی عادی یعنی قراردادن تخمك در معرض تعداد زیادی اسپرم و امكانی برای پیكار آنها جهت پیروز شدن و رسیدن به موانع طبیعی تخمك نیست. ما اسپرم را مستقیماً به تخمك تزریق می كنیم. اكنون زنانی را در نظر بگیر كه بچه دار شدن خود را تا اواخر دهه سی و حتی اوایل دهه چهل زندگی خود به تعویق انداخته اند. كیفیت تخمك های این زنان (تخمك های خودشان) با آنچه كه آنها ده سال جوانتر داشته اند قابل مقایسه نیست. اما با روش ICSI این زنان قادرند از تخمك های یخ زده جوان استفاده كنند شانس بهتری برای داشتن یك آبستنی طبیعی در اواخر زندگی خود خواهند داشت. من درباره تخمك های جانشین صحبت نمی كنم.
فلیكس: اواخر زندگی! بعد از یائسگی؟
ملانی: شما مردان را در پنجاه سالگی به اهداگران موفق تبدیل می كنید.
فلیكس: پس چرا زنان در این موقعیت نباشند؟ آیا شما نگرانید؟
ملانی: حداقل تحت این شرایط واقعاً درك نمی كنم كه چرا باید زنان این گزینه را دارا باشند.
فلیكس: خوب، اگر این كار انجام شود شما مشهور نخواهید شد بلكه برعكس بدنام می شوید. به همین دلیل روش جدید لقاح را به كار بسته ایم اما با خود شرط كرده ایم كه در روش ICSI از تخمك تازه استفاده كنیم و آن را روی اسپرم بارور آزمایش كنیم. پس ICSI روشی خواهد بود برای درمان ناباروری جنس نر.

منبع : باشگاه اندیشه