مجلس توانمند

بدون شک برای یک شهروند مسوول، تشکیل یک مجلس توانمند، بیشترین اهمیت را دارد. برای یک حزب فراگیر سیاسی نیز بدون تردید تشکیل مجلس مقتدر، هدف اولیه است و تصاحب تعداد بیشتری از کرسی‌های خانه‌ ملت، هدف ثانویه.
از این جهت بیش از آن که تعدد نامزدهای انتخاباتی حزبی اهمیت داشته باشد، حمایت از نامزدهای توانمند برای ایشان مهم است؛ کسانی که کاملا‌ً به آرمان‌های نظام، مردم و حزب خود پایبند بوده و در مقابل شعارهای خود احساس مسوولیت نمایند. از این لحاظ، تجربه‌ برخی انتخاب‌ها برای مردم ما تجربه‌بسیار مناسبی است چرا که نشان می‌دهد مردم نباید تنها به شعارهای انتخاباتی توجه کنند بلکه در ضمن، باید توجه داشته باشند که چه ضمانتی برای اجرای این شعارها در اختیار دارند؟ باید این واقعیت تلخ را پذیرفت که نامزدهای بسیاری به جای تبیین برنامه‌های آینده، وعده به مردم داده‌اند و پس از کسب قدرت، تمامی وعده‌های خویش را فراموش کرده‌اند. تنها در یک سال آخر قدرت، برای تداوم منصب و مقام خود برای راضی کردن مردم و خرید آرای ایشان تلا‌ش‌هایی صورت می‌دهند که این رویه، به بیمار شدن سیاست ما انجامیده است بنابراین می‌توان نخستین مؤلفه‌یک مجلس توانمند را اعتمادسازی در سطوح اجتماعی دانست. باید فرهنگ پاسخگویی افراد در برابر میزان اختیاراتی که در اختیار دارند، در جامعه نهادینه شود. یکی از مهم‌ترین دلا‌یل عمل نکردن نامزدها به وعده‌های انتخاباتی خود، ناآشنایی ایشان با قواعد حاکم بر ساخت قدرت است.
ایشان نسبت به میزان توانایی خود و حوزه‌ اقتدارشان ناآگاهند و از این جهت، وعده‌هایی بسیار بیش از حد توانایی خود می‌دهند و وقتی وارد مجلس می‌شوند و محدودیت‌ها را کاملا‌ً درک می‌کنند، با وجود تلا‌ش زیاد، موفق به تحقق وعده‌های خود نمی‌شوند.برای افزایش اعتماد مردم نسبت به نمایندگان، راهی غیر از نهادینه کردن فرهنگ حزبی در جامعه وجود ندارد. نامزدهای حزبی در هر انتخابات، باید شعارهای خود و راهکارهای اجرای این شعارها را پس از کسب قدرت در برابر اعضای حزب مطرح کرده و از آنها دفاع کنند. پس از راهیابی به مجلس نیز در مقابل عملکرد خود به حزب متبوع‌شان و حزب ایشان به مردم پاسخگو باشند. به این ترتیب، شعارها تعدیل شده و در حدود قابل اجرا ارائه می‌گردند. نهادینه شدن این روش، اعتماد مردم را به شعارها افزایش خواهد داد و برای نمایندگان نیز مسوولیت بیشتری را ایجاد خواهد نمود.
این روش را می‌توان صیانت از آرای مردم پس از برگزاری انتخابات نامید. در هیچ نظام دموکراتیکی، مردم عملا‌ً حکومت نمی‌کنند بلکه تنها با شرکت در انتخابات، به نظام مشروعیت می‌دهند و حمایت خود را از آن اعلا‌م می‌دارند پس اساس جمهوریت نظام، در آرای مردم است. به این ترتیب، می‌توان دومین مؤلفه‌ تشکیل یک مجلس توانمند را باز‌شناسی کرد: صیانت از آرای مردم، پیش و پس از انتخابات. باید به مردم اطمینان داد که اولا‌ً در انتخابات تقلبی صورت نمی‌گیرد؛ [صیانت از آرا، پیش از انتخابات] و ثانیاً وعده‌هایی که مورد استقبال مردم قرار گرفته است، حتماً عملی خواهند شد و در حد شعار باقی نخواهند ماند؛[صیانت از آرا، پس از انتخابات] دیدیم که تحقق اعتماد ملی یعنی ایجاد اعتماد بین لا‌یه‌های اجتماع نسبت به نظام سیاسی، مستلزم تقویت تحزب و روحیه‌ حزبی در میان مردم و نخبگان سیاسی است. حال در مورد صیانت از آرا نیز به وضوح می‌توان نقش احزاب سیاسی را در تشکیل مجلسی توانمند دریافت،تنها احزاب قادر به بسیج نیرو پای صندوق‌های رأی هستند و تنها آنها قادر به بازخواست نمایندگان پس از پیروزی در انتخابات می‌باشند.با این توضیحات، می‌توان وجود احزاب سیاسی قدرتمند را نیز مؤلفه‌ سوم در تشکیل مجلسی قدرتمند دانست.
آنچه تاکنون گفته شد، بیشتر بر شرایط پیش از تشکیل مجلس توانمند متمرکز بود اما مجلس پس از تشکیل نیز باید توانمندی خود را به صورت‌های مختلفی نشان دهد. مجلس، در صورتی که طبق تعریف خود برشی از جامعه باشد، ناچار باید مجمعی چندصدایی و مجموعه‌ای از نمایندگان تمام اقشار و گروه‌های جامعه باشد که خواسته‌های تمامی ایشان را منعکس کند. مجلس تک‌صدایی، به هیچ روی نمی‌تواند مجلسی توانمند باشد چرا که اگر حتی بتواند تمام خواسته‌های قشری که نمایندگی‌اش را بر عهده دارد انجام دهد، تنها توانسته است خواسته‌های یک قشر و گروه را جامه‌ عمل بپوشاند و از این رو نمی‌تواند مجلس توانمندی باشد. پس به این ترتیب، چهارمین مؤلفه‌ مجلس توانمند را باید چندصدایی بودن آن و تنوع گرایش‌های سیاسی در مجلس دانست؛ آنچه که می‌تواند از همسویی ویرانگر مجلس و دولت جلوگیری کند. مجلس البته باید با دولت همکاری صمیمانه و همیاری برای پیشبرد اهداف کلا‌ن داشته باشد، اما به شکلی که می‌توان آن را همکاری منتقدانه نامید. به امید آن که مجلس هشتم، توانمندترین مجالس ما باشد.

فریدون الله‌‌یاری

منبع : روزنامه اعتماد ملی