دیپلماسی پکن برای سال ۲۰۰۶

«لی ژائوشینگ» وزیر امور خارجه چین در گفت وگویی با روزنامه «مردم» ارگان حزب کمونیست این کشور، اوضاع بین المللی در سال گذشته میلادی را تجزیه و تحلیل کرده و به مرور دستاوردهای دیپلماتیک چین پرداخته است. وی همچنین دیدگاههای خود را درباره یازدهمین دوره برنامه پنج ساله چین (۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰) بیان کرده است.
شاخصه های بین المللی در سال ۲۰۰۵ چه بوده اند؟
- اوضاع بین المللی سال ،۲۰۰۵ در مجموع آرام و پایدار بود، اما عناصر مبهم و متزلزل کننده، رویکرد جدیدی را نمایان کرده است. به طوری که بسیاری کوشیده اند تا از طریق همکاری به صلح و توسعه دست یابند. چند قطبی گرایی و جهانی سازی اقتصاد، که با هم در تعامل هستند، تغییرات عمیقی را در روابط بین الملل و ساختار منافع بین المللی ایجاد کرده اند. چند قطبی گرایی تسریع رقابت برای نظم جهانی فشرده تر شده است. جهانی سازی اقتصاد پیوسته عمیق تر می شود و کشورها نیز به دلیل همکاری های بیشتر به یکدیگر وابسته تر شده اند.
تهدیدات امنیتی غیرسنتی نیز سربرآورده اند. تروریسم همچنان اشاعه می یابد و فجایعی مانند سونامی، توفان ها، زمین لرزه ها و آنفلوآنزای مرغی بارها و بارها رخ داده و خسارات بسیاری به بشر وارد کرده اند. تمام کشورها بیش از پیش به درک این نکته رسیده اند که برای مقابله با چالش های جهانی باید همکاری جهانی داشته باشند. رشد اقتصاد جهانی در کل ادامه داشته، اما چالش ها و ریسک های مؤثر در تحولات اقتصاد جهانی افزایش یافته است. حفظ اقتصاد جهانی پایدار و متعادل و توسعه پایدار آن به موضوع مهمی برای همه کشورها مبدل شده است. مشکلات خاص پیش روی کشورهای در حال توسعه در عرصه جهانی سازی نیز توجه بسیاری را به خود معطوف کرده است.
چین در سال ۲۰۰۵ در مواجهه با اوضاع پیچیده و پراتفاق بین المللی به چه موفقیت های دیپلماتیکی دست یافت؟
- از ابتدای سال ۲۰۰۵ شروع می کنم. ما تحت رهبری کمیته مرکزی حزب کمونیست چین و با حمایت مردم توانستیم درک خود از خدمت به مردم و تأمین منافع عمومی را افزایش دهیم و با ذهنی آرام با تغییرات وفق پیدا کنیم. ما به خوبی و با موفقیت، مسائل مهم را به انجام رساندیم و برای کمک به توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و تحقق آرمان اتحاد سرزمین مادری خود با جدیت تلاش کردیم.
ما در حسن همجواری و همکاری با کشورهای همسایه به پیشرفت های جدیدی رسیدیم؛ اعتماد متقابل و همکاری با اتحادیه کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا (آ.سه.آن) را بهبود بخشیدیم و همکاری عملی با سازمان همکاری های شانگهای را توسعه دادیم. ما موفق شدیم چین را به عنوان یک عضو ناظر وارد سازمان همکاری های منطقه ای جنوب آسیا (SAARC) کنیم. در زمینه مسأله هسته ای شبه جزیره کره نیز به نقش سازنده خود و پیشرفت گفت وگوهای شش جانبه ادامه دادیم. روابط ما با بسیاری از قدرت ها، پیشرفتی پایدار داشته است.
«هو جین تائو» و «جورج بوش» رؤسای جمهوری چین و آمریکا پس از چند دیدار و ارسال چندین نامه و انجام گفت وگوهای تلفنی به توافق رسیدند که در جهت اعتماد متقابل بکوشند و به منظور بهبود روابط سازنده همه جانبه چین و آمریکا، همکاری ها و تفاهمات خود را افزایش دهند. چین و روسیه نیز بیانیه مشترک نظم جهان در قرن بیست و یکم را امضا کردند و مذاکراتی در باب امنیت استراتژیک انجام دادند. این دو کشور، نخستین تمرین نظامی مشترک خود را با موفقیت انجام دادند و اکنون همکاری های استراتژیکی میان روسیه و چین به مرحله جدیدی رسیده است. چین و اتحادیه اروپا نیز در سی امین سالگرد روابط دیپلماتیک خود همکاری های استراتژیکی همه جانبه خود را تحکیم بخشیدند. همکاری های دوستانه چین با کشورهای در حال توسعه هم پیوسته عمیق تر شده است.
هو جین تائو در اجلاس آسیا و آفریقا و کنفرانس باندونگ شرکت و پیشنهادهای جدیدی را برای آغاز شیوه جدیدی از همکاری های استراتژیک میان آسیا و آفریقا مطرح کرد. وی همچنین در سازمان ملل متحد، راهکارهای جدیدی را برای حمایت از کشورهای در حال توسعه ارائه کرد که با استقبال زیادی مواجه شد. چین در چارچوب اجلاس های همکاری چین و آفریقا و چین و اعراب برای همکاری بیشتر با کشورهای در حال توسعه کوشیده و روابط خود با سازمان های منطقه ای آمریکای لاتین را تعمیق کرده است.
چین در زمینه دیپلماسی چند جانبه رویکرد فعالی داشته است. در روند اصلاح سازمان ملل متحد، چین تلاشهای زیادی برای هدایت این اصلاحات در مسیر صحیح داشت. رهبران چین در سال ۲۰۰۵ در نشست کشورهای گروه ۸ و کشورهای در حال توسعه، اجلاس شصتمین سال تأسیس سازمان ملل متحد، سیزدهمین نشست غیررسمی همکاری های اقتصادی آسیا - اقیانوسیه (APEC) دومین کنفرانس جهانی رؤسای مجالس کشورها، نشست جهانی جامعه اطلاعاتی (WSIS) و یک سلسله کنفرانس های دیگر شرکت داشتند و سیاستهای داخلی و خارجی چین را گسترش دادند و نشان دادند که چین به مسیر تحولات صلح آمیز اعتقاد دارد.
چین همواره تلاش کرده است تا از اصطکاک های تجاری بپرهیزد و همکار ی های سودمند دوجانبه با کشورها را عمیق تر کند. بسیاری از کشورها معترف بوده اند که چین یک اقتصاد بازاری کامل است. ما برای نخستین بار اجلاس وزیران دارایی و رؤسای بانک مرکزی گروه ۲۰ را با موفقیت میزبانی کردیم.
در عین حال چین برای سیزدهمین بار، تلاش تایوان را برای بازگشت به سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی ناکام گذاشت. کنگره ملی خلق، قانون ضدجدایی طلبی را تصویب کرد. گرانادا و سنگال روابط دیپلماتیک خود را با چین از سرگرفتند. چین همچنین سعی کرد منافع و حقوق مشروع شهروندان خود در داخل و خارج را تضمین کند.
در سال گذشته گرایش به سوی چینی ها بیشتر شد. شما این پدیده را چگونه می بینید؟ ارزیابی شما از نقش چین در امور بین الملل چیست؟
- چین به عنوان بزرگترین کشور در حال توسعه، طی چند سال اخیر، توسعه ای پایدارو سریع داشته که هم برای مردم چین و هم برای سایر کشورها سودمند بوده است. بخش عمده ای از کشورها از توسعه چین استقبال و حمایت می کنند. توسعه مسالمت آمیز چین دارای دو بعد توسعه و هارمونی داخلی و گسترش صلح و همکاری های خارجی بوده است. چین تلاش خواهد کرد که با گسترش همکاری های دوجانبه سودمند با سایر کشورها، توسعه خود را محقق کند و از این طریق، صلح جهانی را بهبود بخشد و دستاوردهای نوع بشر را ترقی دهد.
در پس زمینه توسعه جهانی و تعمیق وابستگی متقابل کشورها به یکدیگر، چین در سیاست خارجی خود تلاش می نماید تا منافع خویش را حفظ کند و منافع مشترکی با همه کشورها بیابد. ما دغدغه های خود را در نظر داریم، اما به سایر کشورها نیز بی اعتنا نخواهیم بود. چین همواره نیرویی برای حفظ صلح جهانی و بهبود توسعه است.
سال ،۲۰۰۶ نخستین سال اجرای یازدهمین دوره برنامه پنجساله چین است. برنامه های دیپلماتیک بلندمدت و میان مدت این کشور طی این دوره چه خواهند بود؟
- در پنجمین اجلاس عمومی شانزدهمین کمیته مرکزی حزب کمونیست چین (که از ۸ تا ۱۱ اکتبر سال ۲۰۰۵ برگزار شد) طرحی برای دیپلماسی چین تدوین شد.
وظیفه اصلی، آن خواهد بود که با ایجاد، حفظ و گسترش فرصت های مهم استراتژیک، یک محیط خارجی آرام و صلح آمیز برای روند نوسازی خود به وجود آوریم و تا حد امکان دوستانی برای خود بیابیم. در این ارتباط، باید چشم انداز علمی خود به توسعه را حفظ کنیم، پرچم صلح، توسعه و همکاری را برافراشته نگه داریم، به سیاست خارجی صلح پایبند باشیم، با زمان حرکت کنیم، دوستی و همکاری با سایر کشورها را گسترش دهیم، با تفاوت ها کنار بیاییم و برای رسیدن به وضعیت های سودمند تلاش کنیم.
ترجمه: هرمز برادران

منبع : روزنامه ایران