پارکبان؛ مشکل‌گشا یا مشکل‌ساز!

● پارکبان؛ از حرف تا عمل
امروزه بزرگترین و صد البته اصلی‌ترین مشکل شهر تهران، ترافیک دهشتناک و کسل‌کننده معابر و خیابان‌های شهر می‌باشد به نحوی که کارشناسان و مردم اصلی‌ترین وظیفه مدیریت شهری را حل این معضل دانسته و مدیریت بهینه در رفع آن را میزان و معیار سنجش توانمندی و موفقیت عملکرد مدیریت شهری می‌دانند.
عوامل زیادی در پیدایش این معضل عظیم‌ دخیل هستند که برشمردن آنها و عوامل پیدایش آنها مجالی دیگر می‌طلبد اما آنچه که در این گزارش در پی بررسی آن هستیم کمبود ظرفیت محدود خیابان‌ها و محل‌ها برای توقف خودرو و پارک خودروها در حاشیه معابر و خیابان‌هاست که چندی است به سبب حل این مشکل پدیده‌ای به نام پارکبان توسط مدیریت شهری برای جستن از آن در خیابان‌های شهر مدنظرگرفته شده است.
ظرفیت محدود معابر شهر و ورود بی‌رویه خودرو به تهران موجب شده تا رانندگان تهرانی برای پارک کردن خودروی خود در حاشیه معابر با مشکل مواجه شوند و همین امر مسئولان را بر آن داشته تا با اجرای طرح پارکبان، نوعی مدیریت را در پارک خودروها در حواشی خیابان‌ها راه‌اندازی کنند. اینکه شهرداری حاشیه‌ معابر و خیابان‌ها را برای مدت کمی اجاره می‌دهند شاید بتواند در کوتاه‌مدت مسکنی برای ظرفیت انبوه خودروهایی که به دنبال جای پارکی حداقل می‌گردند باشد اما قطعا نمی‌تواند درد بی‌درمان ترافیک را علاجی باشد و باید به دنبال راه‌های دیگری رفت.
در بسیاری از خیابان‌های تهران اکنون به سختی می‌توان جایی برای توقف پیدا کرد واین معضل علاوه بر افزایش میزان حوادث و تصادفات رانندگی در ساعات اوج ترافیک، سرگردانی شهروندان را در خیابان‌های مملو از توقفگاههای حاشیه‌ای به همراه دارد. برای حل این مشکلات افرادی آبی‌پوش با عنوان راهنمایان شهروندان در توقفگاه‌های حاشیه خیابان، اقدام به فروش کارت پارک می‌کنند. اجرای این طرح که امروز بسیاری از معابر اصلی پایتخت را در بر گرفته، مشکلاتی را برای شهروندان به همراه داشته که یکی از آنها توقف تعداد زیادی خودرو در معابر و کوچه‌های فرعی شهر است. یکی از مغازه‌داران چهارراه استانبول تهران در این خصوص به خبرنگار ما گفت:‌در هیچ نقطه‌ دنیا خیابان را برای کاهش ترافیک آن هم به این روش اجاره نمی‌دهند و شهرداری با این کار، شهروندان را با مشکل روبرو کرده است. امیررضا اسدی انباشت خودرو در کوچه و خیابان‌های فرعی اطراف محل اجرای طرح را از دیگر مشکلات شهروندان عنوان و تصریح کرد: بسیاری از رانندگان برای آنکه خیابان را اجاره نکنند خودروی خود را به کوچه‌ها و مسیرهای فرعی انتقال داده که این امر نیز ساکنان این محلات را دچار مشکل کرده است. وی تاکید کرد:‌در بسیاری مواقع، رانندگان خودروی خود را در داخل کوچه‌ها و مقابل درب منازل شهروندان پارک می‌کنند به گونه‌ای که آنها حتی نمی‌توانند از منازل خود خارج شوند. یکی دیگر از مشکلات اجرای این طرح کمبود ایستگاه‌های عرضه کارت پارک در خیابان‌های شهر است که مدت‌ها شهروندان را معطل خرید قبوض کارت پارک می‌کند. علی اسدی دیگر شهروند تهرانی در این خصوص گفت: با اینکه در مسیرهای اجرای این طرح، تعداد کمی ایستگاه عرضه قبوض وجود دارد، برخی اوقات پس از پارک خودرو در حاشیه خیابان، باید مسافت زیادی را برای خرید قبوض کارت پارک طی کنیم. وی افزود: متاسفانه ماموران راهنمایی و رانندگی با دیدن نبود کارت پارک در پشت شیشه خودروها، به سرعت اقدام به جریمه خودرو می‌کنند و بارها اتفاق افتاده که در طول مسیر رفت و برگشت برای خرید کارت پارک، خودروها جریمه شده‌اند. اما در این خصوص قالیباف شهردار تهران طی اظهارنظری گفت: سامانه فروش کارت پارک،الکترونیکی می‌شود وشهروندان بدون مراجعه به محل‌های فروش کارت و از طریق شارژ کارت پارک که در آینده از طریق موبایل هم امکان‌پذیر خواهد بود، به توقف خودرو در حاشیه شهر می‌پردازند. وی خاطرنشان کرد: اکنون برخی شهروندان خودروی خود را از صبح تا شب کنار خیابان می‌گذارند و آن دسته از شهروندان که حتی برای ۱۰ دقیقه قصد پارک خودروی خود را دارند، با مشکل مواجه می‌شوند که طرح پارکبان تا حدود زیادی این مشکل را برطرف کرده است.
با توجه به ورود بی‌رویه خودروها به شهر و محدودیت ظرفیت معابر، کارشناسان معتقدند اجرای طرح پارکبان در ماه‌های آینده به دلیل افزایش تعداد خودروهای شهر، اثرگذاری خود را از دست خواهد داد و باید فکر راهکاردیگری برای ساماندهی پارک حاشیه‌ای خودروها بود. به عقیده آنان، ایجاد توقفگاه‌های طبقاتی در شهر یکی از راه‌هایی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
شهر تهران اکنون ۲۰ هزار جای پارک در توقفگاه‌های طبقاتی دارد در حالی که به عقیده کارشناسان، با توجه به تردد بیش از سه میلیون خودرو، این شهر نیازمند ۷۰۰ هزار جای پارک در توقفگاه طبقاتی است. کارشناسان امر ترافیک تهران همچنین می‌گویند: احداث توقفگاه‌ها در مرکز شهر، علاوه بر کاهش و تعدیل ترافیک، تا ۳۰ درصد به ظرفیت ترافیک تهران اضافه خواهد کرد. اغلب توقفگاه‌های کنونی شهر قدیمی و مربوط به گاراژ‌های دهه ۴۰ است که کارایی خود را از دست داده و با توجه به حجم انبوه خودروهای ورودی به تهران، بسیار ناچیز به نظر می‌رسد. خیابان‌های ولی‌عصر(عج) و جمهوری که از پرترددترین معابر شهر و محل اجرای طرح کارت پارک هستند، از نداشتن مکانی برای توقف خودروها رنج می‌برند و با توجه به نصب تابلوهای «توقف ممنوع» و «حمل با جرثقیل» و اجاره آنها به مردم، بسیاری از رانندگان برای یافتن مکانی برای توقف باید چندین بار یک خیابان را طی کنند. به گفته کارشناسان طبق استانداردهای جهانی، برمبنای عرض و میزان تردد خودروها از معابر و خیابان‌های مرکز شهر، باید توقفگاه‌هایی با مساحت‌های ۸۰۰ تا دو هزار مترمربع در سه تا شش طبقه احداث شود. در حال حاضر نقاط معدودی از کلانشهر تهران همانند میادین «ونک، راه‌‌آهن و فردوسی» و نیز برخی مراکز عمومی همچون بیمارستان میلاد دارای توقفگاه طبقاتی هستند که نقش بسزایی در کاهش میزان توقف حاشیه‌ای در این خیابان‌ها داشته است. براساس آمار سازمان حمل و نقل و ترافیک، هم اکنون ۶۰ درصد از رانندگان وسایط نقلیه‌ای که در هسته مرکزی شهر تردد می‌کنند، به دنبال فضایی برای توقف خودروی خود می‌گردند که در شرایط موجود به نظر می‌رسد نیاز به تامین فضای توقف خودروها در مقایسه با نیاز به فضای حرکت خودروها از اهمیت بالاتر و ضرورت بیشتری برخوردار باشد. طبق گزارش این سازمان هر خودرو در تهران در طول شبانه‌روز به‌طور متوسط فقط یک ساعت و ۴۵ دقیقه در تردد است که به جز ساعات شب که این توقف معمولا در محل سکونت مالک است، در سایر ساعات روز صدها هزار دستگاه خودرو نیاز به فضایی دارند که به راحتی توقف کنند. از سوی دیگر تجمع مراکز اداری و تجاری و استقرار بازار بزرگ تهران در محدوده مرکزی شهر، نیاز به استفاده از خودرو و در نتیجه توقفگاه را دوچندان کرده است.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در این خصوص با بیان اینکه مشکلات طرح پارکبان در سال آینده برطرف می‌شود گفت:‌تمهیداتی اندیشیده شده تا با خودروهایی که مقابل در منازل شهروندان و کوچه‌های شهر بدون دلیل توقف می‌کنند، برخورد شود. تشکری هاشمی با بیان اینکه همزمان با اجرای این طرح احداث توقفگاه‌های طبقاتی در شهر دنبال می‌شود، تاکید کرد:‌به دلیل کمبود فضا و قیمت بالای تملک زمین تاکنون نتوانسته‌ایم به میزان نیاز شهر توقفگاه‌های طبقاتی احداث کنیم. وی گفت شهر تهران با کمبود بیش از ۷۰۰ هزار جای توقف خودرو روبرو است. معاون شهردار تهران تصریح کرد: اگر در هر توقفگاه طبقاتی یک هزار دستگاه خودرو جای گیرد، تهران به ۷۰۰ توقفگاه نیاز دارد و با توجه به هزینه سنگین احداث هر یک از آنها، شهرداری نیازمند کمک‌های دولت و مردم در خصوص احداث این توقفگاه‌هاست.
اما با این حال همان‌طور که در صدر گزارش آمد این طرح نمی‌تواند چندان طرح رضایت‌بخشی برای مردم و شهروندان باشد زیرا بعضا هم مشاهده شده که درگیری‌های لفظی وبعضا فیزیکی بسیاری بر سر تعیین نرخ پارکبان، مدت زمان پارک و محل پارک خودرو رخ داده است. بهتر بود مدیریت شهری با یک مدیریت توانمندتری اقدام به اجرای این طرح می‌نمود تا حداقل شاهد حاشیه‌های کمتری در اجرای این طرح باشیم.

گزارش از:‌محمودرضا زارع

منبع : روزنامه رسالت