از این بسته تا آن بسته

خاویر سولانا نماینده رسمی کشورهای موسوم به پنج به علاوه یک، روز شنبه ۲۵ خرداد ماه (۱۴ ژوئن) در تهران بسته پیشنهادی این کشورها را در دو نسخه جداگانه تحویل آقایان متکی وزیرخارجه، جلیلی دبیرشورای امنیت ملی داد.
دولت های طرف مذاکره کننده هسته ای با ایران این بار برخلاف گذشته متن پیشنهادی جدید گروه ۱+۵ را به خبرنگاران حاضردر کنفرانس مطبوعاتی سولانا که به اتفاق پنج دبیرکل وزارت امورخارجه کشورهای روسیه، چین، آلمان، فرانسه و انگلیس در محل سفارت آلمان در تهران ارائه کردند; تا به افکارعمومی در ایران نشان دهند با چه دست و دلوازی کوشیده اند دولت ایران را به تعلیق غنی سازی اورانیوم در ایران متقاعد کنند.
بنابراظهارات سولانا بسته جدید نسخه ای "عمیق تر" یا معتدل تر از پیشنهاد سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۵) است زیرا با ادبیات جدیدی مطرح شده است. به طور مثال اعلام داشته به محض جلب اعتماد نهایی از صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران، مذاکرات برای عملی کردن وعده های داده شده به ایران، آغاز خواهد شد.
در بسته قبلی بر حق ایران در مورد برخورداری از انرژی هسته ای بطور کلی و غیردقیق اشاره شده بود در حالی که در بسته جدید نه تنها بر این حق دردو بند تاکید شده بلکه بر تحقیق و تولید در کنار کاربرد انرژی هسته ای تصریح کرده اند. در ابتدای بسته پیشنهادی آمده است .
"به منظور دستیابی به راه حلی جامع، درازمدت و مناسب برای مساله هسته ای ایران که با قطعنامه های مربوط به سازمان ملل سازگار باشد در تکمیل پیشنهاد ارائه شده به ایران در ژوئن ۲۰۰۶ (خرداد ۱۳۸۵) که هنوز به قوت خود باقی است، موارد زیر به عنوان سرفصل های مذاکره مابین کشورهای چین، فرانسه، آلمان، ایران و بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا پیشنهاد می شود.
تا زمانی که ایران به شکل تصدیق پذیر تمام فعالیتهای مربوط به غنی سازی و بازفراوری خود را ذیل پاراگراف های OP۱۵ و (A) ۱۹ p قطعنامه ۱۸۰۳ شورای امنیت سازمان ملل به حالت تعلیق درآورد; در راستای این مذاکرات همچنین از ایران انتظار داریم که درخواست های شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی را اجابت کند.
در مقابل چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا، ایالت متحده آمریکا و نماینده عالی اتحادیه اروپا اعلام آمادگی می کنند تا:
"حق ایران را برای توسعه پژوهش، تولید و کاربرد انرژی صلح‌آمیز هسته ای مطابق با تعهدات پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را به رسمیت بشناسند."
این در حالی است که در بسته قبلی آمده بود
"به حق ایران، برای توسعه انرژی هسته ای صلح آمیز و هماهنگ با تعهدات ایران در معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای موسوم به ان پی تی احترام می گذاریم و دراین راه از توسعه یک برنامه انرژی هسته ای غیرنظامی در ایران حمایت خواهیم کرد.
با نگاهی دقیق به دو پاراگراف بالا مشخص می شود که اولا در بسته جدید به توسعه انرژی هسته ای در قالب سه کلمه کلیدی "تحقیق"، "تولید" و "کاربرد" توجه شده است و ثانیا این حق را که در بند چهارم ان پی تی برای همه کشورها به رسمیت شناخته اند، برای ایران نیز با تاکید به رسمیت شناخته اند. در حالی که در بسته قبلی فقط به "توسعه انرژی هسته ای صلح آمیز" تصریح شده بدون آنکه حق ایران را به رسمیت شناخته باشند.
اما مهم تر از آن تاکید برحق ایران در باره "تحقیق"، "تولید" و "به کار بردن" انرژی هسته ای است.
در نگاهی خوشبینانه این پاراگراف مبنایی برای مذاکره در مورد به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی سازی اورانیوم در حد تحقیق و توسعه است و نه در حد صنعتی که ایران به دنبال آن است. اما با نگاهی بدبینانه می توان به تفکیک ظریفی که بین دو مفهوم زیر وجود دارد توجه کرد:
حق برخورداری از توسعه "تحقیق" و"تولید" و "کاربرد" انرژی هسته ای " با آنچه که ایران می خواهد.
"حق تحقیق، تولید و کاربرد در زمینه غنی سازی اورانیوم برای استفاده صلح آمیز در تولید انرژی هسته ای"
این دو حق اگرچه کاملا با هم مرتبط هستند اما یکی نیستند. به عبارت دیگر یک کشور می تواند از انرژی اتمی استفاده کند بدون آنکه اورانیوم مصرف شده در راکتورهای هسته ای خود را، تولید کند.

نویسنده : حسن بهشتی پور

منبع : روزنامه مردم سالاری