جنگ زدایی‌

روابط ایران و آمریکا، از بد به بدتر در حال تغییر است، چرا که جنگ لفظی میان این دو کشور از مدت‌ها پیش با اتهامات تند طرفین علیه یکدیگر، جدّی و شدیدتر شده است. به عنوان مثال، هرچه بوش بیشتر در باتلاق عراق دست و پا می‌زند، علاقه وی برای متهم ساختن ایران افزایش می‌یابد. در همین راستا، بوش در روز ۲۸ اوت سال جاری، ایران را بزرگترین حامی تروریزم در جهان معرفی کرد و گفت: “برنامه هسته‌ای ایران، خاورمیانه را در خطر یک هولوکاست هسته‌ای قرار داده است.” بدین ترتیب، بوش به فرماندهان آمریکایی مستقر در عراق دستور داد تا به هر وسیله‌ای که شده، به مقابله با اقدامات خرابکارانه ایرانی‌ها در این کشور بپردازند.
در سوی دیگر، رییس جمهور ایران هم در جمع دانش‌آموزان ایرانی، خود را استاد محاسبات و احتمالات معرفی کرده و گفته است: “دشمنان ما جرا‡ت حمله به ایران را ندارند.” اما علیرغم محاسبات رییس جمهور ایران، تحت شرایطی خاص، احتمال دارد آمریکا جرا‡ت حمله کردن به ایران را پیدا کند. البته اگر آمریکا و ایران خواستار جنگ با یکدیگر باشند، کار زیادی برای جلوگیری از آن نمی‌توان انجام داد. یا این که همیشه راه‌هایی وجود دارد که وقوع جنگ را کاهش می‌دهند، مهمترین و ضروری‌ترین اقدام این است که آمریکا را متقاعد نمود برخورد با برنامه هسته‌ای ایران، تنها بر عهده این کشور نیست. از ژوییه سال ۲۰۰۶ تاکنون، شورای امنیت سازمان ملل سه بیانیه و قطعنامه علیه ایران با هدف توقف غنی‌سازی اورانیوم توسط این کشور صادر کرده است. جالب آن که به‌رغم روابط تجاری گسترده ایران با کشورهای چین و روسیه، این کشورهای هم از قطعنامه‌های صادر شده توسط شورای امنیت حمایت کردند. حال اگر روسیه و چین در مورد پیمان عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای، سخت‌گیری بیشتری از خود نشان دهند و با دیگر اعضای شورای امنیت به توافق برسند، آنگاه می‌توان شاهد صدور قطعنامه‌های شدیدتری علیه ایران بود.
به همین دلیل، جهان باید اهمیت و نفوذ بیشتری برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی )IAEA( قایل شود. محمد البرادعی، دبیر کل آژانس، به شدت در تلاش است تا ایران به پیمان NPT پایبند بماند و در عین حال، بازرسان آژانس را در ایران نگه دارد تا بدین ترتیب، از حمله احتمالی آمریکا به ایران جلوگیری کند، چرا که حمله احتمالی آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران نه تنها فعالیت‌های اتمی این کشور را متوقف نخواهد کرد، که به طور حتم بر دامنه جنگ نیز خواهد افزود. در عین حال، تلاش‌ها و اقدامات محمد البرادعی این خطر را هم به دنبال دارد که آژانس را در تله‌ای که خود ساخته، گرفتار کند و این در شرایطی محقق می‌شود که ایران برای پیگیری فعالیت‌های گسترده هسته‌ایش که آژانس هم قادر نیست به طور کامل تمامی آنها را تحت نظارت قرار دهد، مجوز قانونی بگیرد. ‌
ایران و آژانس به تازگی اعلام کرده‌اند برای حل و فصل مسایل باقیمانده به توافق دست یافته‌اند. با وجود این، ایران همچنان به صورت قطره‌چکانی به IAEA اطلاعات می‌دهد. در ضمن، تا زمانی که پاسخگویی به یک مسأله تمام نشود و آژانس پرونده آن را مختومه اعلام نکند، پرونده جدیدی باز نخواهد شد. به علاوه، ایران اعلام کرده تنها زمانی استوارنامه بازرسان جدید را امضا می‌کند که در بین آنها اسامی بازرسان نامطلوب قبلی وجود نداشته باشد.
بر اساس قطعنامه‌های شورای امنیت، ایران باید غنی‌سازی را متوقف کند، اما البرادعی معتقد است درخواست تعلیق غنی‌سازی از ایران در حالی که این کشور به فن‌آوری غنی‌سازی دست یافته، عبث و بیهوده است. به اعتقاد وی، بهتر است ایران تحت نظارت دقیق آژانس به فعالیت‌های هسته‌ای محدود خود ادامه دهد. اما مشکل این است که آژانس هیچ اطلاعی از دیگر تأسیسات و سایت‌های هسته‌ای ایران ندارد. ‌
در این میان، نحوه برخورد بوش با ایران همیشه مورد انتقاد دیگران قرار گرفته است، زیرا با وجود این که ایران به آمریکا کمک کرد تا طالبان را در افغانستان سرنگون کند، بوش به تهدید ایران پرداخت و نشان داد که همیشه با این کشور سر جنگ دارد. به تازگی نیز این دو کشور برای کنترل اوضاع در عراق بعد از صدام، به رقابت جدّی دست‌زده‌اند. درصورتی که اگر ایران و آمریکا با یکدیگر همکاری کنند، مشکلات و مسایل منطقه‌ای بهتر و زودتر حل خواهند شد. لذا دنیا باید تمامی تلاش خود را برای آگاه شدن این دو کشور از اشتباهاتشان انجام دهد. ‌

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران