خلاصه‌ای از زندگی حاج شیخ محمد تقی بهجت فومنی

● ولادت
آیهٔ اللّه العظمی بهجت ، در اواخر سال ۱۳۳۴ ق در خانواده ای مذهبی و تقوا پیشه ، در شهر مذهبی ((فومن )) چشم به جهان گشود. پدر ایشان ، كربلای محمود بهجت ، از مردان مورد اعتماد شهر بود و در ضمن اشتغال به كسب و كار به حلّ و فصل امور مردم می پرداخت .
● تحصیلات
ایشان ، تحصیلات ابتدایی را در مكتب خانه فومن به پایان برد و سپس ، به تحصیل علوم دینی پرداخت . بعد از تحصیل ادبیات عرب در شهر فومن ، در سال ۱۳۴۸ ق برای تكمیل علوم حوزوی راه هجرت را پیش گرفت . پس از چندی اقامت در قم كه چند سالی از پا گرفتن حوزه علمیه قم به دست مرحوم آیهٔ اللّه حائری (قدّس سرّه ) نگذشته بود به عراق هجرت كرد و در كربلای معلّی اقامت نمود و حدود چهار سال علاوه بر تهذیب نفس و خودسازی ، از محضر استادان بزرگ آن جا بهره جستند.
و در سال ۱۳۵۲ ق برای ادامه تحصیل به نجف اشرف تشرف حاصل كرده و سطوح عالی را در محضر آیات عظام آن جا، به پایان رساند.
● جدّیت در تحصیل
معظم له در تحصیل علوم چنان جدّیت داشت و چنان به درس می پرداخت كه گویی غیر از درس ، اشتغال دیگری ندارد و در تاءلیف كتاب سفینهٔ البحار با مرحوم حاج شیخ عباس قمی همكاری داشته و قسمت زیادی از سفینهٔ البحار به خط ایشان است .
ایشان در درس سطح كفایه یكی از تلامذه مرحوم آخوند خراسانی ، روزی به تقریر درس استاد اعتراض نموده و با توجه به اینكه از همه طلاب شركت كننده در درس كم سالتر بودند، در جلسه بعدی و قبل از آمدن استاد مورد اعتراض و انتقاد شدید شاگردان دیگر قرار می گیرند، ناگهان استاد وارد شده و متوجه اعتراض شاگردان به ایشان گردیده خطاب به آنان می فرمایند: با آقای بهجت كاری نداشته باشید الا ن خواهم گفت ، همه ساكت شدند.
ایشان فرمودند: دیشب كه تقریرات درس مرحوم آخوند را مطالعه می كردم متوجه شدم كه حق با ایشان است ، پس از این سخن از جدیت و نبوغ ایشان تمجید می نمایند.
● اساتید معظّم له
اساتید معظّم له ، عبارت از آیات عظام :
۱) آقای حاج سید ابوالحسن اصفهانی
۲) آقای ضیاء الدین عراقی
۳) میرزای نائینی
۴) حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی
۵) حاج شیخ محمد كاظم شیرازی
۶) میرزا علی آقای قاضی تبریزی
۷) سید حسین بادكوبه ای
۸) سید محمد حجّت كوه كمره ای
۹) حاج آقا حسین طباطبائی بروجردی .
● تدریس و تاءلیفات
ایشان بیش از پنجاه سال است كه به تدریس سطوح و خارج فقه و اصول اشتغال دارند و فضلای گرانقدری از محضر پر فیض ایشان بهره برده اند و اكنون از مجتهدان بزرگ ، به شمار می آیند. استاد به واسطه شهرت گریزی غالباً در منزل تدریس كرده اند. حضرت آیهٔ اللّه تاءلیفات كثیری در فقه و اصول دارند كه ذیلاً به تعدادی از آنها اشاره می شود:
الف ) یك دوره اصول ، ب ) حاشیه بر مكاسب شیخ انصاری رحمهٔ اللّه علیه ج ) كتاب الطهارهٔ شرح شرایع ، د) قریب به یك دوره صلاهٔ ، ه) حاشیه بر ذخیرهٔ العباد مرحوم كمپانی كه یك دوره فقه فارسی بوده حدود ده مجلد، و) حاشیه بر مناسك حج شیخ اعظم رحمهٔ اللّه علیه
● تزكیه و تعلیم
ایشان ، چنان به تهذیب نفس و خودسازی و درك علمای این فن می پرداخت كه گویا فقط برای همین كار است و كار دیگر ندارد و در عبادت و تهجّد چنان جدی بود كه انگار فقط عابد است .
ایشان بعد از درس مرحوم آقای شیخ محمد حسین غروی ، به حجره باز می گشتند، و پذیرای بعضی از طلاّبی كه فهم درس آقای اصفهانی اشكال داشتند، بودند.
و چه بسا در حجره خواب بودند و در حال خواب از ایشان می پرسیدند، و ایشان هم مانند بیداری جواب می دادند، جواب كافی و شافی . و چون از خواب برمی خواستند و از قضایا و پرسشهای در حال خواب با ایشان سخن به میان می آمد، ابداً اطلاع نداشتند و می گفتند: هیچ به نظرم نمی رسد و از آنچه می گویید در خاطرم چیزی نیست .
آیهٔ الله العظمی بهجت از برجسته ترین چهره های زاهد و وارسته زمانمان می باشد كه حشمت ، علم و فضائل ایشان ده ها سال است در قلمروهای گوناگون و مجامع دینی و مذهبی مطرح است ، با این حال چنان در جاذبه معنویات قرار گرفته و حقیقت و باطن دنیا را یافته است كه ذره ای به تعلّقات و مادیّات آلوده نگشته و از هر چه رنگ تعلق گرفته آزاد است . او نه تنها چنین اندیشیده و از دنیا و مظاهرش گریزان است بلكه در عمل و زندگی معیشتی نیز، در همین راستا در حركت است . زندگی ساده او در خانه ای قدیمی و محقّر، در كوچه ای بن بست از كوچه پس كوچه های قم و مقاومت ایشان در برابر درخواستهای مكرر علماء و مردم برای تعویض خانه ، گواهی صادق بر روح بزرگ و زاهدانه این پیر فرزانه است .
یكی از مجتهدان بزرگ ، درباره این عارف وارسته گفته است : ((ایشان را نمی شود گفت آدم با تقوایی است ، بلكه عین تقوا و مجسمه تقوا است )).
● عبادت
ارتباط استوار آیهٔ الله العظمی بهجت با خداوند متعال ، ذكرهای پی در پی ، بجای آوردن نوافل ، شب زنده داریهای كم نظیر ایشان بسیار درس آموز است . سالهای سال است كه نماز جماعت ایشان از پر شورانگیزترین ، با صفاترین و روحنوازترین جماعتهای ایران اسلامی است . در این نماز عالمان وارسته و خداجوی ، كثیری از طلاب انقلابی خارج از كشور، بسیجیان رزمجو و دلداده خدا، طلاب تقوی پیشه و دیگر قشرهای مردم شركت می كنند. این نماز چنان پر از معنویت است كه گاه با صدای گریه و آهنگ حزین این پیر فرزانه شكوه ویژه ای پیدا می كند و گاه صدای گریه آیهٔ الله العظمی بهجت با گریه و ناله غم انگیز نمازگزاران همراه می شود. در نماز ایشان روحها به پرواز می آید، چشمها به اشك می نشیند، فضای دلها بارانی می گردد و گاه قطره های درشت اشك بر دامن سجاده ها می ریزد. چنین فضای معنوی و روح نوازی را، تا كنون در هیچ نماز جماعتی ندیده ایم ، بی جهت نیست كه در مسجد ایشان ، بسیاری از اوقات جا برای نمازگزاران تنگ می شود و عده كثیری و حتی آنان كه مشتاقانه و به امید كسب فیض از این نماز پر معنویت ، از راههای دور آمده اند مجبور به ترك مسجد می گردند.
● زیارت و توسل
كمتر كسی را می توانیم در قم پیدا كنیم كه چون ایشان با این سن و سال هر روز با نهایت ادب به محضر مقدس حضرت معصومه علیهاالسّلام شرفیاب گردیده و با توسل عجیب و روزانه خویش به حضرت معصومه علیهاالسّلام با احترام و خضوع و خشوع در مقابل ضریح مطهر ایستاده و پس از خواندن زیارت عاشوراء مولایش اباعبدالله الحسین علیه السّلام ینگونه زندگی روزمره خویش را آغاز كند. كجا پیدا می كنید، كجا؟
مؤ لف كتاب انوارُ الملكوت نیز از قول آیهٔ الله حاج شیخ عباس قوچانی وصی مرحوم میرزا علی آقای قاضی نقل می كند كه : آیهٔ الله العظمی بهجت بسیار به مسجد سهله می رفتند و شبها تا به صبح تنها بیتوته می نمودند. یك شب كه بسیار تاریك و چراغی هم در مسجد روشن نبود، در میانه شب ، احتیاج به تجدید وضو پیدا كرده و برای تطهیر و وضو به ناچار باید از مسجد بیرون رفته و در محل وضوخانه كه بیرون مسجد و در سمت شرقی آن واقع است وضو بسازند.
ناگهان مختصر خوفی در اثر عبور این مسافت و در ظلمت محض و تنهائی در ایشان پیدا می شود. به مجرد این خوف یك مرتبه نوری ، همچون چراغ در پیشاپیش ایشان ( آیهٔ الله العظمی بهجت ) پدیدار شده كه با ایشان حركت می كرد.
ایشان با آن نور خارج شده تطهیر كرده و وضو گرفتند و سپس به جای خود برگشتند و در همه این احوال آن نور در برابرشان حركت داشت ، تا وقتی كه به محل خود رسیدند و آن نور از بین رفت .
● ارتباط با امام خمینی
حضرت امام رحمهٔ اللّه علیه به ایشان عنایت خاصّی داشتند، یكی از بزرگان ، در مورد عنایت ویژه حضرت امام رحمهٔ اللّه علیه به ایشان می گوید: در یكی از شرفیابی های خبرگان رهبری به خدمت امام راحل رحمهٔ اللّه علیه از ایشان رهنمودی برای مسائل اخلاقی خواسته شد، حضرت امام رحمهٔ اللّه علیه آنها را به حضرت آیهٔ اللّه العظمی بهجت حواله دادند و در جواب اظهار خبرگان كه معظم له كسی را نمی پذیرد، فرمودند: آن قدر اصرار كنید تا بپذیرد.
یكی از شاگردان امام رحمهٔ اللّه علیه در خاطره ای می گوید: پس از آزادی حضرت امام رحمهٔ اللّه علیه و ورود ایشان به قم در سال ۱۳۴۱ (ش ) تمام محله های قم ، جشن گرفتند و منزل امام هر روز پر از جمعیت بود. حضرت آیهٔ الله العظمی بهجت نیز از كسانی بود كه هر روز به منزل امام تشریف می آوردند و مدتی بر درِ یكی از حجرات بیت ایشان می ایستادند، وقتی به ایشان پیشنهاد شد كه : ((شایسته نیست كه بیرون اطاق بایستند، لا اقل داخل اطاق بنشیند.))، ایشان در جواب فرمود: ((من ، بر خود واجب می دانم كه جهت تعظیم این شخصیت ارزنده هر روز به اینجا آمده و دقایقی بایستم و سپس باز گردم )).
● ارتباط مستمر مقام رهبری با آیهٔ الله العظمی بهجت
حضور مقام معظم رهبری حضرت آیهٔ الله خامنه ای و مسؤ ولان نظام مقدّس جمهوری اسلامی ، در بیت ایشان و ارتباط مستمر آنان با این فقیه ژرف اندیش تاءیید مستحكمی است از خردمندی های سیاسی و ارزش های معنوی آن بزرگوار.

منبع : مرکز اطلاع رسانی شهید آوینی