دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
آشنایی با واژگان عمومی مهندسی معدن
● تعاریف واژگان عمومی و کلیات رشتهی مهندسی معدن
▪ ماده معدنی (کانی)(Mineral)
هر ماده یا ترکیب طبیعی که به صورت جامد یا گاز یا مایع و یا محلول در آب در اثر تحولات زمین شناسی به وجود آمده باشد. .
▪ کانه (Ore Mineral)
مواد معدنی یا کانیهای موجود در کانسار که دارای ارزش اقتصادی است.
▪ ذخیره معدنی (کانسار)( Ore Deposit)
تمرکز و یا انباشت طبیعی یک یا چند ماده معدنی در زیر یا روی زمین و یا محلول در آب میباشد. بطور کلی کانسار به بخشی از پوسته زمین اطلاق میشود که تحت شرایط خاص زمین شناسی ماده معینی در آن متمرکز شده که از نظر اقتصادی ارزش داشته باشد؛ مقدار ، کیفیت ، محل جغرافیایی و بازار مصرف تعیین کنندهی ارزش اقتصادی کانسار هستند. برای هر کانسار معدنی با توجه به ارزش کانیهای موجود در آن، کانیهای همراه، باطلههای مفید یا مزاحم، از نظر اقتصادی آستانهای وجود دارد و برای شروع عملیات استخراجی هر ماده معدنی باید این آستانه در ارزیابی ذخیره برآورد شود.
▪ معدن (Mine)
ذخیره معدنی است که بهرهبرداری از آن مقرون به صرفه باشد.
▪ اکتشاف (Exploration)
تجسس اداری به منظور یافتن کانسار است که شامل عملیاتی از جمله موارد زیر میباشد:
۱) آثاریابی و نمونهبرداری و آزمایشات کمی و کیفی.
۲) بررسیهای زمین شناسی ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی و مانند آنها و انجام اموری که برای این گونه بررسیها لازم باشد.
۳) حفاری روباز و زیرزمینی.
۴) تعیین شکل و کیفیت و کمیت ذخیره معدنی و تهیه نقشههای مربوطه.
▪ کانه آرایی (Ore Dressing)
عبارت است از کلیه عملیات فیزیکی شیمیایی و یا فیزیکوشیمیایی که بهمنظور جدا کردن قسمتی از مواد باطله از کانه و یا تفکیک کانهها از یکدیگر انجام میگیرد.
▪ پروانه اکتشاف
مجوزی است که برای انجام عملیات اکتشافی مواد معدنی در محدوده مشخص از سوی وزارت معادن و فلزات صادر میشود.
▪ گواهی کشف
تأییدیهای که توسط وزارت معادن و فلزات پس از اتمام عملیات اکتشافی و کشف کانه به نام دارنده پروانه اکتشاف صادر میشود.
▪ بهرهبرداری
مجموعه عملیاتی است که به منظور استخراج و کانه آرایی و به دست آوردن مواد معدنی قابل فروش انجام میگیرد.
▪ بهرهبردار
شخص حقیقی یا حقوقی اعم از دولتی تعاونی و خصوصی است که دارای پروانه بهرهبرداری از وزارت معادن و فلزات باشد.
▪ استخراج ( Exploitation)
مجموعه عملیاتی است که به منظور جدا کردن کانه از کانسار و انتقال آن به محل انباشت مواد انجام میگیرد.
▪ اجازه برداشت
مجوزی است که از سوی وزارت معادن و فلزات برای تأمین مصالح ساختمانی مورد نیاز طرحهای عمرانی و برداشت واریزهها(مواد قابل استفاده معدنی تجمع یافته در مکانی خاص) و ذخایر محدود و جزئی و نیز عملیات آزمایشگاهی صادر میشود.
▪ حقوق دولتی
عبارت است از درآمد دولت ناشی از استخراج بهرهبرداری و برداشت هر واحد از ماده یا مواد معدنی.
▪ فرآوری
شامل کلیه عملیاتی است که بر روی مواد خام معدنی یا کانه آرایی شده آنها انجام و در نتیجه موجب تولید مواد اولیه صنعتی میشود.
▪ محل انباشت مواد
محلی است خارج از کارگاههای استخراج و تونلها و چاهها که مواد استخراج شده در آنجا انباشته میشود.
▪ مواد باطله
عبارت است از موادی که در نتیجه استخراج یا کانه آرایی از کانه جدا میگردد.
▪ شن و ماسه معمولی
شن و ماسهای که حاوی کانیهای با ارزش نبوده و یا تفکیک آنها مقرون به صرفه نباشد و عمدتاً در کارهای ساختمانی راهسازی بتن ریزی و نظایر آن استفاده میگردد.
▪ خاک رس معمولی
خاکی است که برای ساختن خشت و آجر معمولی (غیرنسوز) به کار میرود و نیز در عملیات ساختمانی و راهسازی و کشاورزی از آن استفاده میشود.
▪ خاک صنعتی
خاکی است که به علت داشتن خواص فیزیکی و شیمیایی خاص مصارف صنعتی مختلف دارد.
▪ سنگ لاشه و ساختمانی
سنگهای مختلف موجود در طبیعت که حاوی کانه قابل تفکیک در شرایط کنونی نبوده و عمل آوری آن رایج و معمول و یا مقرون به صرفه نباشد و بنا به تشخیص وزارت معادن و فلزات سنگ تزئینی نیست و عموماً در پی یا دیوارچینی ساختمانها راهسازی و دیوارهسازی و امور نظیر آن به کار میرود.
● مهندسی معدن( Mining Engineering)
مهندسی معدن مجموعه علوم و فنونی است که از اکتشاف یک کانسار (ذخیره معدنی با ارزش اقتصادی) آغاز و تا فرآوری آن ادامه مییابد. این رشته قدیمیترین رشته مهندسی دانشگاهی است و در انگلستان پایه گذارده شده است. به علت شرایط سخت کاری، یکی از ۱۰ حرفه دشوار جهان شناخته میشود. مهندسی معدن دارای ۲ گرایش اصلی اکتشاف و استخراج است.
▪ اکتشاف:
این رشته شامل علومی ازقبیل شناخت انواع مختلف کانی ها، مواد معدنی،نحوه شکل گیری مواد معدنی،محل پیدایش انواع مختلف مواد معدنی و علوم و فنون اکتشاف کانسارهای مختلف می باشد.مهمترین علومی که مهندسن اکتشاف با آن درگیرند عبارتند از کانی شناسی،سنگ شناسی(Petrology)،زمین شناسی اقتصادی(Economic Geology)،ژئوفیزیک(Geophysics)،ژئوشیمی(Geochemistry)،ارزیابی ذخایر معدنی و اخیرا دورسنجی(Remote Sensing) که کمک شایانی به مهندسین اکتشاف در رابطه با شناسایی مناطق امید بخش در مراحل اول کار می نماید.
▪ استخراج:
این رشته مجموعه علومی را در بر می گیرد به استخراج ماده معدنی از معدن می انجامد به طور کلی برای استخراج انواع مختلف مواد معدنی در کانسار های گونا گون دو روش استخراج زیرزمینی و روباز وجود دارد که مهندسین استخراج باید قادر باشند با در نظر داشتن فاکتورهای از قبیل نوع کانسار،عمق ماده معدنی و تکنولوژی استخراج و... نوع روش را انتخاب نمایند
علاوه بر دو گرایش پیش گفته و دو گرایش دیگر فرآوری مواد معدنی و مکانیک سنگ نیز از جمله ۴ گرایش تخصصی این رشته محسوب میشود:
۱) اکتشاف
۲) استخراج
۳) فراوری:
این رشته شامل مجموعه عملیاتی است که بر روی ماده معدنی ، پس از استخراج انجام میشود تا آن ماده را قابل مصرف کند. هر ماده معدنی که بطور اقتصادی قابل بهره برداری باشد کانه (ore) نامیده میشود. هر کانه متشکل از تعدادی کانی است که حداقل یکی از آنها کانی با ارزش موجود در ماده معدنی است و در حقیقت ماده معدنی برای دستیابی به آن کانی استخراج میشود، سایر کانیهای متشکله ماده معدنی را گانگ مینامند.به طور کلی برای دستیابی به این مهم یعنی جدایش کانه از باطله مهندسین فراوری چهار مرحله خردایش،جدایش ماده معدنی،انواع روش های آبگیری و سد باطله را مدیریت می کنند.
۴) مکانیک سنگ:
این رشته در حقیقت رشته ای است بین مهندسی معدن و مهندسی عمران که هم اکنون در همه جای دنیا به عنوان یکی از گرایشهای مهندسی معدن شناخته شده است. مهندسین این رشته قادرند فضا های بزرگ زیر زمینی را چه در معادن و چه در مکان های دیگر حفر نموده و آنها را نگهداری نمایند آنها همچنین قادرند در زمینه طراحی سد های مختلف با مهندسین عمران همکاری نمایند. این مهندسین با شناخت کلیه خواص سنگها، کلیه عملیات و پرژه هایی که به نحوی در ارتباط با سنگ می باشند را مدیریت می نمایند.
● مراحل اکتشاف و استخراج
برای پیدا کردن انواع مختلف مواد معدنی و استخراج آنها و قابل استفاده نمودن آن مواد مراحل زیر طی میشود:
ـ پی جویی (Demonstrate survey )
ـ اکتشاف
ـ استخراج
ـ فرآوری
اکتشاف کانسارها شامل اکتشاف مقدماتی، نیمه تفصیلی و تفصیلی است با پایان هر مرحله از اکتشاف مهندسان اکتشاف با توجه به افزایش و یا کاهش احتمالات کشف و برآورد هزینههای انجام شده و قابل پیش بینی در مورد ادامه اکتشاف تصمیم میگیرند. هر چند این دانش یکی از دشوارترین دانشها به لحاظ کاربرد است، اما به علت ارتباط نزدیک با طبیعت و در عین حال بهره گیری از فنون مهندسی از جذابترین علوم است.
استخراج معادن با توجه به فاکتورهای بسیاری نظیر شرایط اقتصادی و فنی و قابلیت دسترسی به کانسار و... به دو صورت کلی روباز و زیر زمینی انجام میگیرد. معدن کاری روباز تا زمانی ادامه پیدا میکند که دیگر استخراج به صورت روباز به صرفه نباشد و پس از آن استخراج به روش زیر زمینی صورت میگیرد.
آنجه که در پی میآید مجموعهای از عناوین مقالات مجلهی آشنایی با مفاهیم مهندسی نفت، ویژهی خبرنگاران سیاستی و سیاستپژوهان در بخش مهندسی معدن است که در آینده ارسال خواهد شد.
این مقالات به همت مجموعهای از دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی مدن دانشگاهههای تهران در سرویس مسائل راهبردی دفتر مطالعات ایسنا در دست تدوین است.
خواننده با مطالعهی این مقالات تا حدودی میتواند درک کند که در مراحل مختلف مدیریت یک پروژهی معدنی به چه فناوریهایی نیاز است. در واقع مجموعهی این مقالات با ادبیاتی غیرفنی مفاهیمی فنی را برای خواننده توضیح میدهند که با استفاده از آن تا حدودی میتوان به ارزیابی عملکرد مدیریت بخش معدن پرداخت. پدید آمدن این امکان برای خبرنگار یا سیاستپژوه، توانایی ارزیابی و پرسشگری بالاتر و دقیقتری را در بررسی کلی سیاستها و ظرفیتهای توسعهی معادن ایران ایجاد میکند.
تعریف ساده واژههای تخصصی، قبل از استفاده از آن ها در هر مقاله امکان درک مطلب را برای هر خوانندهای با هر تخصص و دانشی فراهم میکند. توصیه میشود خوانندگان گرامی قبل از مطالعه هر مقاله شمارههای پیشین مجموعه را مطالعه کنند.
سرویس مسائل راهبردی ایران، آشنایی با مفاهیم تخصصی و فنی در هر حوزه را مقدمهی ایجاد یک عرصه عمومی برای گفت وگوی دانشگاهیان و حرفهمندان با مدیران و سیاستگزاران دربارهی سیاستها و استراتژیها و برنامهها در آن حوزه میداند و برای آشنایی خبرنگاران و دانشجویان سیاستپژوه در حوزههای تخصصی، اقدام به تدوین و ارائهی این متون آموزشی در اینباره میکند.
سرویس مسائل راهبردی ایران rahbord.isna@gmail.com آمادگی خود را برای دریافت پیشنهادات و مقالات دانشجویان، پژوهشگران، حرفهمندان، مدیران و سیاستگذاران محترم در این باره اعلام میکند و اظهار امیدواری میکند ایجاد یک عرصه عمومی برای گفت وگوی دانشگاهیان و حرفهمندان با مدیران و سیاستگذاران ضمن مستندسازی تاریخ سیاستگذاری و نظارت عمومی بیشتر بر فرآیند سیاستگذاری عمومی، موجب طرح دیدگاههای جدید و ارتقای کیفیت فرآیند سیاستگذاری در هر حوزه شود.
سرویس مسائل راهبردی خبرگزاری دانشجویان ایران از همکاری دانشجویان و متخصصان مهندسی نفت برای تکمیل عناوین و یا ویرایش و تکمیل هر یک از مقالات ارسال شده استقبال میکند.
تدوین:
مهندس علی حمیدی ـ فارغالتحصیل مهندسی اکتشاف معدن ـ دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی نفت دانشکده فنی دانشگاه تهران ـ خبرنگار مهندسی معدن سرویس مسائل راهبردی ایران
مهندس علی حمیدی ـ فارغالتحصیل مهندسی اکتشاف معدن ـ دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی نفت دانشکده فنی دانشگاه تهران ـ خبرنگار مهندسی معدن سرویس مسائل راهبردی ایران
منبع : خبرگزاری ایسنا
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
دولت مجلس شورای اسلامی علی شمخانی مجلس شورای نگهبان حجاب دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران انتخابات افغانستان گشت ارشاد رئیس جمهور
تهران شورای شهر هواشناسی شورای شهر تهران شهرداری تهران پلیس قتل فضای مجازی سیل کنکور وزارت بهداشت سازمان هواشناسی
دلار خودرو تورم قیمت دلار مالیات قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی قیمت طلا مسکن ایران خودرو سایپا
تلویزیون سریال نون خ زنان فیلم ازدواج سینمای ایران سینما بازیگر موسیقی سریال پایتخت قرآن کریم
خورشید
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل فلسطین آمریکا جنگ غزه روسیه اوکراین حماس ترکیه نوار غزه عراق
فوتبال تیم ملی فوتسال ایران پرسپولیس ایران استقلال فوتسال بازی باشگاه پرسپولیس سپاهان جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور
هوش مصنوعی اپل آیفون ماه تبلیغات فناوری ناسا گوگل نخبگان مریخ
روانشناسی خواب موز کاهش وزن بارداری دندانپزشکی آلزایمر روغن حیوانی