روش اتاق وپایه

روش اتاق وپایه که خاص کانسارهای مسطح، ولایه ای نسبتاًنازک می باشد، یکی از روشهای استخراجی با فضاهای باز می باشد در این روش فضاهای استخراجی به فواصل منظم از یکدیگر وپایه ها به صورت مربعی یا مستطیل شکل به منظور نگهداری طبیعی ایجاد می شوند. اتاقها به صورت موازی وچندتایی حفر می شوند و وقتی با میان بر به هم می رسند پایه ها را تشکیل می دهند.حفر اتاقها ی متعد د در یک زمان تولید وبازدهی را از طریق فراهم کردن جبهه کارهای متعدد افزایش می هد وتهویه و حمل ونقل را بهبود می بخشد. بهترین عمل جهت نگهداری سقف در اتاقهای روش استخراج اتاق وپایه، دوختن لایه های سقف توسط پیچ سنگ می باشد . با این عمل علاوه بر این که از سظح مقطع اتاقها کاسته نمی شود ،از خود سنگ نیز برای نگهداری اش استفاده می شود...
روش اتاق وپایه که خاص کانسارهای مسطح، ولایه ای نسبتاًنازک می باشد، یکی از روشهای استخراجی با فضاهای باز می باشد در این روش فضاهای استخراجی به فواصل منظم از یکدیگر وپایه ها به صورت مربعی یا مستطیل شکل به منظور نگهداری طبیعی ایجاد می شوند. اتاقها به صورت موازی وچندتایی حفر می شوند و وقتی با میان بر به هم می رسند پایه ها را تشکیل می دهند.حفر اتاقها ی متعد د در یک زمان تولید وبازدهی را از طریق فراهم کردن جبهه کارهای متعدد افزایش می هد وتهویه و حمل ونقل را بهبود می بخشد. بهترین عمل جهت نگهداری سقف در اتاقهای روش استخراج اتاق وپایه، دوختن لایه های سقف توسط پیچ سنگ می باشد . با این عمل علاوه بر این که از سظح مقطع اتاقها کاسته نمی شود ،از خود سنگ نیز برای نگهداری اش استفاده می شود.
تهویه در روش اتاق وپایه کاری مشکل است .تعداد کارگاههای استخراج زیاد است. وتمرکز کاری کم. به علاوه کارگاهها پیوسته در حال تغییر وحرکت است و بنابر این افت فشار بسیار زیاد است. استفاده از پرده های جلوگیری هوا در این روش عملی می باشد.
ـ وسعت حوزه زغالدار طبس: ۳۰ هزار کیلومتر مربع بین استانهای خراسان ، یزد وکرمان
ـ ذخایر زمین شناسی این حوزه: حدود ۵/۲ میلیارد تن
ـ شامل چهار ناحیه پروده (کک شو) ،نا یبند (کک شو)، مزینو (حرارتی) و آدوغی ( حرارتی)
ـ مهمترین ناحیه از نظر کمی وکیفی زغالسنگ ناحیه پروده می باشد
ـ وسعت این ناحیه ۱۲۰۰ کیلومتر مربع در ۷۵ کیلومتری جنوب شهرستان طبس وذخیره ی معدنی در ناحیه فوق حدود ۳۹۸ میلیون تن می باشد.
سنگهای موجود در یک منطقه از زمین در حالت عادی از لحاظ تنشها ونیروهای وارده به یکدیگر در حالت عادل می باشند. حال اگر عاملی باعث شود این تعادل از بین برود در اطراف این ناحیه نامتعادل شاهد دگرگونیهایی خواهیم بود. در اثر استخراج مواد معدنی از زیر زمین، فضایی متنوع از نظر هندسی با ابعاد گوناگون ایجاد خواهد شد که باعث برهم خوردگی تعادل در سنگهای اطراف می شود. بیشتر این تاثیر به صورت خرد شدن سقف بلافاصله وخمش آن به سمت فضای خالی ایجاد شده نمایان می شود که با حرکت به سمت بالا ورسیدن به سطح زمین از تاثیر آن کاسته می شود. به این واکنش زمین در اثر ایجاد فضای خالی در زیر آن ، پدیده ی نشست سطح زمین در اثر معدنکاری زیرزمینی گویند. پس از گذشت مدتی از استخراج ماده ی معدنی نشست به صورت جابجاییهای قائم و افقی در سطح زمین ودر محدوده ی معینی ظاهر می شود وبه مرور زمان مقدار آن افزایش می یابد تا به حداکثر مقدار خود برسد.
همانطور که از شکل پیداست همه ی جابجاییهای افقی به سمت مرکز پانل استخراجی اتو در این نقطه ، جابه جایی به صفر می رسد . جابه جاییهای قائم در نقاط مرزی محدوده ی نشست در سطح زمین حداقل است وبا نزدیک شدن به مرکز پروفیل نشست این جابجایی افزایش می یابد تا به حداکثر مقدار خود برسد.
نگهدارنده های قدرتی وظیفه ی نگهداری سقف بلافصل وایجاد یک نگهدارنده متحرک وجدا کردن منطقه ی تخریب شده از جبهه ی کار زغا ل جهت ایجاد محل کاری ایمن برای تردد افراد وماشین زغال کن می باشد. علاوه بر این راه مفیدی نیز برای تهویه جبهه کار فراهم می نماید نگهدارنده های قدرتی با توان زیاد فشار کاملاً زیادی به سقف جبهه کار وارد می کنند وچون این فشار به صورت تقریباً ناگهانی ودر یک خط مستقیم نسبتاً بلند که همان جبهه کار است وارد می شود باعث شکسته شدن لایه ی بلا واسطه می شود. شکسته شدن سقف بلا واسطه تخریب منطقه ی پشت جبهه کار را به دنبال دارد وبه محض انجام عمل تخریب ، فشار از روی سقف جبهه کار برداشته می شود و به منطقه ی تخریب شده پشت جبهه کار منتقل می گردد که خود باعث تخریب بیشتر می شود. بدین طریق با استفاده از نگهدارنده های قدرتی نه تنها تمامی سقف کارگاه پوشیده است بلکه فشار نسبتاً کمی بر روی سقف کارگاه استخراج اعمال می شود.
زغالسنگ استخراج شده از جبهه کار لانگوال توسط شیرر ،باید به سرعت از داخل کارگاه استخراج شده بیرون برده شود ،این عمل توسط یک ناو زنجیری انعطاف پذیر که در جلو جبهه کار ودر امتداد آن نصب شده انجام می پذیرد. ناوزنجیری، زغالسنگ کنده شده توسط شیرر را به ورودی سر منتقل می کند ودر آنجا زغالسنگ را بر روی نوار نقاله ی واسطه می ریزد این نوار نیز زغالسنگ را به نوار نقاله ی اصلی منتقل می کند. علاوه بر حمل زغالسنگ ، ناوزنجیری به عنوان یک تکیه گاه برای پیشروی ماشین زغال کنی وهمانند ریل راهنمایی برای آن عمل می کند. از جمله کاربردهای دیگر ناو زنجیری این است که نگهدارنده های قدرتی با اتکا به ناو زنجیری وتوسط بازوی هیدرولیکی که ناوزنجیری ونگهدارنده های قدرتی را به هم وصل می کند، خود را به جلومی کشد.
ناو زنجیری متشکل از یک سر گرداننده ، چند نوع سینی ( سینی های مستقیم ، شیبدار، اتصال دهنده و واسطه)، زنجیرهای اتصا ل، پره ها، وقسمت انتهایی می باشد. یک زنجیر بی انتها میان سر گرداننده در ورودی سر و ورودی ته نصب شده است. پره ها نیز در فواصل ثابت به حلقه های زنجیر متصل شده اند. در اثر حرکت زنجیر ، پره ها نیز به حرکت در می آیند وزغا لسنگ کنده شده را از جبهه کار را از تقا طع ورودی ته به تقاطع ورودی سر منتقل می کند پس از تخلیه ی زغال سنگ ،پره ها وزنجیر از زیر سینی ها به تقاطع ورودی ته باز می گردند.
واحد محرک ناو زنجیری شامل پایه ، موتور الکتریکی، گیربکس وچرخ دنده می باشد
▪ شیرر دو طبلکه با بازوی متحرک: این شیرر امروزه معمول ترین ماشین زغال کنی در جبهه کارهای لانگوال، لایه های با ضخامت مناسب می باشد. این شیرر در یک عبور ،برش کاملی از زغال را برداشته وبدون هیچ گونه کاهش تولیدی، انعطاف پذیری مناسبی نیزدارد. در طی هر عبور به منظور انجام دقیق تر برش ، باید طبلک جلویی بالا وطبلک عقبی پایین باشد. هنگام برش طبلک فوقانی، ۷۰ درصد ارتفاع لایه وطبلک زیرین ۳۰ درصد بقیه زغال سنگ را می برد وزغالسنگ روی زمین ریخته را نیز جمع آوری می کند. طبلکها حدود ۷ تا ۱۰ متر از یکدیگر فاصله دارند
● روشهای برش با شیرر دوطبلکه:
تفاوت روشهای برشی که با برنده های دو طبلکه استعمال دارند، در محل شروع خم snake در جبهه کار می باشد خم بخشی از ناو زنجیری جبهه کار می باشد که در آن قسمتهایی از ناو زنجیری برای شروع یک برش کامل به جلو رانده می شود معمو لی ترین روشهای برش برش با شیرر ، تکنیک نصف جبهه کار وروش نگهداری فوری جبهه کار هستند
الف) روش نصف جبهه کار: در این روش پس از اینکه شیرر برش زغال را تا وسط جبهه کار انجام داد . ناوزنجیری ونگهدارنده های قدرتی از ورودی ته تا نزدیکی وسط جبهه کار به جلو رانده می شود.با ادامه برش شیرر به انتهای جبهه کار در ورودی سر می رسد پس از این که شیرر به انتهای ورودی سر رسید ، طبلک جلویی به تدریج پایین آورده می شود و طبلک عقبی بالا برده می گردد. وحرکت شیرر به سمت ورودی ته آغاز می شود تا شیرر به وسط جبهه کار برسد از این قسمت به بعد شیرر شروع به برش زغا ل سنگ می کند. تا به انتهای ورودی ته برسد. در مدتی که شیرر مشغول برش لایه زغال سنگ است، ناوزنجیری ونگهدارنده های قدرتی از وسط جبهه کار تا ورودی سر به تدریج به سمت جبهه کار به جلو رانده می شوند . در انتها نیز با با لا رفتن طبلک عقبی وپایین آمدن طبلک جلویی وقرار گرفتن شیرر در وسط جبهه کار چرخه ب برش کامل می گردد.
ب) روش نگهداری فوری جبهه کار:
در این روش طبلک جلوی شیرر نصب شده بر روی لبه ی ناوزنجیری در موقعیت بالا قرار دارد وطبلک عقبی نیز در موقعیت پایین قرار دارد. با حرکت شیرر در امتداد جبهه کار عمل برش زغال سنگ انجام می شود. پس از این که شیرر به سمت دیگر جبهه کار رسید وعمل برش زغال سنگ کامل شد. ابتدا نگهدارنده های قدرتی با اتکا به ناو زنجیری وتوسط بازوهای هیدرولیکی به جلو رانده می شوند وبا قرار گیزی نگهدارنده های قدرتی در محل مناسبشان با باز شدن بازوهای هیدرولیکی به جلو رانده مشوند.این عمل باعث می شود که شیرر مجدداًدر موقعیت برش در جبهه کار قرار گیرد با این عمل یک چرخه ی برش با این روش تکمیل خواهد شد.
▪ سرعت حرکت شیرر: حداکثر سرعت های شیرر دو طبلکه با بازوهای متحرک در زمانی که عمل برش را انجام نمی دهد بین ۸ تا ۱۲ متر در دقیقه وبرخی تا ۱۸ متر بر دقیقه است ولی سرعت حرکت هنگام برش زغال سنگ کمتر است به طوری که سرعت میانگین عملی آن به ندرت از ۵ تا ۶ متر بر دقیقه تجاوز می کند.
▪ جابه جایی شیرر: در مدلهای قدیمی شیرر جبهه کار طولانی با استفاده از نیروی خو د جلو ران در امتداد یک زنجیر استاتیک که در طول جبهه کار ودر دو طرفشان به وسیله ی دو قلاب نصب شده بود حرکت می کرد. سیتم جدیدتر ومناسبتری که امروزه توسعه یافته جابه جایی بدون زنجیر شیرر می باشد. این سیستم متشکل از دو بخش اصلی واحد کشش و میله دنده یا صفحه ی دنده می باشد. واحد کشش به قاب زیرین زیرین شیرر متصل است ومیله دنده نیز به سمت منطقه ی تخریب سینی ناو زنجیری جبهه کار پرچ شده است . واحد کشش توسط پنج پیچ فولادی هم اندازه که روی محور خروجی نصب شده اند در طول جبهه کار حرکت می کند . با در گیری این پیچ ها با شکاف های روی میله دنده ومحرک ماشین, شیرر نیز به حرکت در می آید. میله دنده ها با استفاده از اتصالات تسمه ای فولادی در جای خود محکم می شوند.
▪ ایمنی مته ها ی شیرر: در حالتی که ازمته های فرسوده برای کندن زغال استفاده شود خطر انفجار گاز متان وجود دارد چون در این حالت نسبت به حالتی که مته ها نو هستند امکان اصطکا ک بین سطح مته وسطح زغال و در نتیجه تولید جرقه بیشتر است.
در ناحیه پروده پنج لایه زغالی وجود دارد D- C۱- C۲- B۱ –B۲ که در طول ۴۰ کیلمتر رخنمون دارند. شیب لایه در محل بیرون زده گی ۲۰ تا ۳۰ درجه که مقدار شیب در جهت عمق کاهش یافته به ۵ تا ۱۰ درجه می رسد.میزان ذخیره لایه ی C۱که به روش مکانیزه در معدن مرکزی ومعدن شماره ۱ خواهد بود ۲۹ میلیون تن که ۶ میلیون تن از طریق اتاق وپایه ومابقی ار روش استخراجی جبهه کار طولانی استخراج خواهد گردید

منبع : سایت جامع علمی داکفا