خانم‌ها ۱+۵ را جدی بگیرند

اگر مبتلا به بیماری قلبی هستید، مصرف روغن‌ ماهی و سایر غذاهای حاوی امگا ۳ برای سلامت‌تان مفید است.
فقط در كشور آمریكا سالیانه در حدود یك میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دچار حمله قلبی و ۷۵۰ هزار نفر دچار سكته مغزی می‌شوند و بسیاری از آنها در اثر حمله جان خود را از دست می‌دهند. با وجود آنكه سكته قلبی و مغزی به ترتیب اولین و سومین علت مرگ را به‌خصوص در كشورهای پیشرفته تشكیل می‌دهند اما خطر آنها برای خانم‌ها به اندازه آقایان جدی گرفته نمی‌شود.
چندی پیش انجمن قلب آمریكا طی دستورالعمل‌های جدیدی ضمن هشدار به خطر سكته قلبی و یا مغزی در تمامی خانم‌ها، از آنها خواسته تا نسبت به كاهش عوامل خطرزای سكته قلبی و مغزی جدی‌تر بوده و درباره آنها و موارد ذكر شده در دستورالعمل‌های جدید نظیر دریافت آسپرین با پزشك‌شان مشورت كنند.
● آسپرین فراموش نشود
با وجود خطر عوارض بالقوه آسپرین نظیر بروز زخم گوارشی و خون‌ریزی، این اولین باری است كه دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریكا از تمامی زنان خواسته تا با مشورت با پزشك، مصرف آسپرین را برای جلوگیری از سكته درنظر بگیرند. با این وجود، برخی متخصصان معتقدند كه شاید مصرف آسپرین برای زنان جوانی كه هیچ‌گونه مشكل سلامت جدی ندارند، خیلی لازم نباشد.
البته به گفته دكتر لوری موسكا كه از اعضای برجسته پانل تخصصی این دستورالعمل‌ها است هدف آنها این نیست كه خانم‌ها سرخود به داروخانه‌ها بروند و مصرف آسپرین را شروع كنند بلكه آنها معتقدند كه تمامی خانم‌ها قبل از شروع به مصرف آسپرین حتما با پزشك‌شان مشورت كنند. دستورالعمل جدید همچنین ضمن تاكید بر لزوم ورزش و فعالیت بدنی روزانه و كنترل چربی، مصرف برخی از ویتامین‌ها را به‌منظور جلوگیری از بیماری‌های قلبی ، غیرضروری می‌داند.
تحقیقات نشان داد كه استفاده از برچسب‌های پوستی حاوی هورمون برای رفع علایم یائسگی سالم‌تر از مصرف قرص‌ها است. هدف اصلی دستورالعمل‌ها این است كه خانم‌ها و پزشكان را به‌طور جدی متوجه خطرها و عوارض طولانی‌مدت فشارخون بالا، سیگار كشیدن، كاهش فعالیت بدنی و اضافه وزن كنند حتی اگر خانمی سلامت ظاهری داشته باشد.
بررسی‌ها نشان داده‌اند كه تنها حدود ۱۰ درصد از خانم‌های آمریكایی گرفتار این عوامل خطر نشده‌اند اما درباره سایرین، وجود تنها یك عامل خطر در ۵۰ سالگی می‌تواند خطر بیماری قلبی و سكته مغزی در سال‌های بعد را به میزان زیادی افزایش دهد. دكتر موسكا بر این باور است كه خانم‌ها باید قبل از آنكه گرفتار این مشكلات شوند، به فكر خود باشند و نباید شروع علایم بیماری‌های عروقی، آنها را مجبور كند تا دنبال سلامت‌شان بروند.
دكتر سیدنی اسمیت، رئیس سابق انجمن قلب آمریكا تحقیقات زیادی درباره بیماری‌های عروقی مردان انجام داده و می‌گوید: این دستورالعمل حاوی شواهد جمع‌آوری شده با اهمیتی بوده و توصیه‌های مهمی برای زنان دارد. شواهد به دست آمده نشان می‌دهند كه خانم‌ها بسیار بیشتر از آنچه در گذشته تصور می‌شد، در معرض خطر بیماری‌های قلبی و سكته مغزی هستند.
● ۵ توصیه غیردارویی و یك توصیه دارویی
▪‌ ورزش كنید:
حداقل روزی۳۰ دقیقه و ترجیحا هر روز ورزش كنید. اگر اضافه وزن دارید می‌توانید این مدت را به روزی ۶۰ تا ۹۰ دقیقه هم برسانید.
▪ رژیم غذایی سالمی داشته باشید:
روزانه به مقدار كافی میوه، سبزی، حبوبات و غذاهای حاوی فیبر مصرف كنید. در برنامه غذایی‌تان مصرف حداقل دو بار در هفته ماهی را بگنجانید و مصرف نمك را تا حد امكان كاهش دهید. علاوه بر این، سعی كنید مصرف چربی‌های اشباع شده نظیر روغن‌های جامد را به كمتر از ۱۰ درصد كالری مورد نیاز روزانه و چربی‌های ترانس را به كمتر از یك درصد برسانید.
▪ سیگار نكشید:
به جای سیگار كشیدن می‌توانید از محصولات جایگزین نیكوتین‌دار استفاده كنید.
▪ وزن خود را كنترل كنید: سعی كنید شاخص توده بدنی‌تان را كمتر از ۲۵ نگهدارید. شاخص توده بدنی یا ب.ام.آی‌ براساس فرمول وزن تقسیم بر قد به توان دو محاسبه می‌شود. براساس این فرمول كسی كه شاخص توده بدنی‌اش بین ۸/‌‌۱۹ تا ۲۶ باشد به‌عنوان فرد طبیعی، از ۲۶ تا ۲۹ به‌عنوان فرد دارای اضافه وزن و از ۲۹ به بالا به‌عنوان فرد چاق درنظر گرفته می‌شود. اگر مبتلا به بیماری قلبی هستید، مصرف روغن‌ ماهی و سایر غذاهای حاوی امگا ۳ برای سلامت‌تان مفید است. از طرف دیگر مصرف بیش از اندازه اسیدفولیك و برخی ویتامین‌ها نظیر ویتامین E و C و بتاكاروتن به‌ منظور جلوگیری از بیماری‌های قلبی توصیه نمی‌شود.
▪ كنترل فشارخون و كلسترول:
حفظ سطوح طبیعی كلسترول و فشارخون اهمیت زیادی دارد. اینها در اكثر موارد با رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش كنترل می‌شوند اما در صورت لزوم می‌توان تحت نظر پزشك از برخی داروها هم استفاده كرد. متخصصان در دستورالعمل‌ جدید توصیه كرده‌اند كه سطح كلسترول بد خون یا همان ال.دی.ال زیر ۱۰۰ و در صورت وجود خطر بالای بیماری قلبی، زیر ۷۰ نگه داشته شود.
▪ مصرف آسپرین:
مصرف روزانه آسپرین برای زنان در معرض خطر و تحت نظارت پزشك توصیه شده است. بنا بر دستورالعمل‌ جدید، دوز مصرفی آسپرین بسته به نظر پزشك می‌تواند تا حد ۳۲۵ میلی‌گرم در روز هم بالا برده شود. درباره زنانی كه در معرض خطر كمتری هستند، متخصصان مصرف روزانه یك عدد آسپرین بچه (۸۰ میلی‌گرم) و یا مصرف آسپرین ۱۰۰ میلی‌گرمی به‌صورت یك روز در میان را توصیه كرده‌اند كه البته باز هم باید تحت نظر پزشك شروع شود. بد نیست بدانید كه در حال حاضر بحث زیادی درباره مصرف آسپرین وجود دارد. در بسیاری از موارد مصرف آسپرین برای پیشگیری از بیماری قلبی در مردان بزرگ‌تر از ۴۵ سال توصیه می‌شود اما نتیجه یك تحقیق بزرگ روی خانم‌ها نشان‌دهنده این موضوع بود كه آسپرین تنها در خانم‌هایی كه بزرگ‌تر از ۶۵ سال هستند، برای جلوگیری از بیماری قلبی موثر است.
● خطرهای مصرف آسپرین
به‌ عقیده دكتر جوآن مانسون، متخصص سلامت زنان در دانشگاه هاروارد، مصرف آسپرین می‌تواند از خطر بروز سكته مغزی در زنان جلوگیری كند ولی باز آثار آن بیشتر منحصر به خانم‌های مسن است. دكتر مانسون خاطرنشان كرده است هنوز شواهد محكمی درباره مزیت استفاده از آسپرین در زنان جوان به‌ منظور جلوگیری از سكته مغزی به‌دست نیامده است.
علاوه بر این، به عقیده دكتر اسمیت، مصرف آسپرین می‌تواند در افرادی كه فشارخون‌شان تحت كنترل نیست، خطرهایی را به همراه داشته باشد.
دكتر اسمیت با توجه به این مساله و آگاهی نداشتن بسیاری از مردم از احتمال ابتلای آنها به بیماری افزایش فشارخون، به خانم‌ها توصیه می‌كند كه قبل از شروع مصرف آسپرین حتما با پزشك‌شان مشورت كنند. از سوی دیگر، دكتر الیزابت نیبل، مدیر موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریكا معتقد است مزایای استفاده از آسپرین با دوز كم باید در برابر خطرهای خون‌ریزی داخلی سنجیده شود.
دكتر موسكا با توجه به آثار آسپرین اعلام كرده است كه آن را صرفا برای خانم‌هایی كه مسن‌تر از ۴۵ سال هستند، تجویز می‌كند البته وی اشاره كرده كه مصرف آن را برای یك زن جوان‌تر هم كه اضافه وزن و سطح كلسترول بالایی داشته و ورزش هم نمی‌كند و دوست ندارد كه شیوه زندگی‌اش را عوض كند، در نظر می‌گیرد.
● قرص‌های هورمونی
در دستورالعمل جدید، استفاده از مكمل‌های استروژن و پروژسترون (كه اغلب برای درمان علایم یائسگی استفاده می‌شوند) برای جلوگیری از بیماری قلبی توصیه نشده است. علاوه بر این استفاده از داروهایی نظیر تاموكسیفن و رالوكسیفن هم كه داروهای جلوگیری‌كننده از سرطان پستان در افراد در معرض خطر هستند، به‌منظور پیشگیری از بیماری قلبی توصیه نشده است. پس از آنكه چند سال پیش نتایج یك تحقیق جامع نشان داد كه مصرف قرص‌های هورمونی موجب افزایش خطر بروز مشكلات قلبی و سرطان پستان می‌شود، میلیون‌ها نفر از خانم‌ها مصرف هورمون‌های یائسگی را متوقف كردند.
از سوی دیگر، محققان فرانسوی متوجه شدند كه احتمال بروز لخته خونی در زنان ۴۵ تا ۷۰ ساله‌ای كه قرص‌های استروژنی مصرف می‌كردند، چهار برابر بیشتر از زنانی است كه این داروها را به‌وسیله برچسب‌های پوستی دریافت می‌كنند و یا اصلا هیچ‌گونه داروی استروژنی مصرف نمی‌كنند.‌
● خلاصه اینکه ...
▪ شواهد به دست آمده نشان می‌دهند كه خانم‌ها بسیار بیشتر از آنچه در گذشته تصور می‌شد، در معرض خطر بیماری‌های قلبی و سكته مغزی هستند.
▪ هدف پزشكان این نیست كه خانم‌ها سرخود به داروخانه‌ها بروند و مصرف آسپرین را شروع كنند بلكه آنها معتقدند كه تمامی خانم‌ها قبل از شروع به مصرف آسپرین حتما باید با پزشك‌شان مشورت كنند. دستورالعمل جدید همچنین ضمن تاكید بر لزوم ورزش و فعالیت بدنی روزانه و كنترل چربی، مصرف برخی از ویتامین‌ها به‌منظور جلوگیری از بیماری‌های قلبی را غیرضروری می‌داند.
▪ خانم‌ها باید قبل از آنكه گرفتار این مشكلات شوند، به فكر خود باشند و نباید تنها شروع علایم بیماری‌های قلبی- عروقی آنها را مجبور كند تا دنبال سلامت‌شان بروند.

دكتر بابك هوشمند

منبع : روزنامه سلامت