پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
گلوله سحرآمیز؛ از تحقیق تا کاربرد
روشهای معمول برای تشخیص و درمان سرطان شامل جراحی، بافت برداری، شیمی درمانی و پرتودرمانی میشود. جدیدترین داروهای ضدسرطان بر سلولهای سالم و سلولهای سرطانی تأثیرات تقریباً مشابهی دارند. این امر منجر به بروز آثار مضر و مسمومیت در تمام بدن میشود. در نتیجه، استفاده از این داروها اغلب باعث به وجود آمدن عوارض جانبی شدید در سایر بافتهای بدن (مانند فروداشت مغز استخوان۱، بیماریهای عضلات قلب۲ و مسمومیتهای عصبی) میشود، به طوری که حداکثر میزان داروی قابل مصرف را شدیداً کاهش میدهد. به علاوه به دلیل توزیع گسترده دارو در سراسر بدن و حذف سریع آن از گردش خون، استفاده از مقادیر زیاد دارو اجتناب ناپذیر بوده، نتیجتاً غیراقتصادی و اغلب باعث پیچیده شدن درمان میشود [۱].
دارورسانی هدفدار موضوع جدیدی نیست و به اوایل قرن بیستم، همزمان با طرح گلوله سحرآمیز از سوی ارلیخ بر میگردد، قدمت این موضوع گواه محکمی بر جذابیت آن است، اما هنوز تهیه و به کارگیری آن برای آزمایشهای بالینی یک چالش بزرگ است. این چالش شامل پیدا کردن هدف مناسب برای یک بیماری خاص؛ یافتن دارویی مناسب برای درمان بیماری مورد نظر؛ و پیدا کردن حاملی مناسب برای رسانش دارو به صورت فعال به آن میباشد، به شکلی که این حامل از سیستم ایمنی بدن -که مواد خارجی را به سرعت از گردش خون حذف میکند- در امان باشد. نانوذرات با پوشش محافظ برای دوری از سیستم ایمنی بدن و لیگاندها برای هدف قرار دادن سلول یا بافت خاص، بسیاری از ویژگیهای لازم یک گلوله سحرآمیز را برآورده میسازند [۲].
نانوذرات شامل انواع مختلفی از سامانههای کلوئیدی با مقیاس زیرمیکرون ( کوچکتر از ۱ میکرومتر) هستند، و ممکن است غیرآلی، لیپوزومی یا پلیمری باشند. چندین دهه از اولین مطالعات روی سامانههای دارورسانی نانوذرهای میگذرد، و بسیاری از ویژگیهای آنها به عنوان حاملهای دارویی مناسب به خوبی شناخته شده است.
یکی از مزیتهای اصلی نانوذرات، کوچکی اندازه آنها میباشد، به طوری که آنها را قادر به عبور از موانع زیستی خاص میکند. برتری دیگر چگالی بالای عامل دارویی در آنها است، که میتوان از آن برای رسیدن به خصوصیات رهایش دارویی متفاوت استفاده نمود. به دلیل وجود انواع مختلف روشهای تولید نانوذرات، خصوصیات سطحی متفاوتی میتوان برای نانوذرات ایجاد کرد. از این طریق ویژگیهای دیگری نیز مثل اتصال لیگاندهای محافظ برای افزایش مقاومت نانوذرات در برابر سیستم ایمنی بدن و نتیجتاً افزایش حضور آنها در گردش خون، و یا اتصال لیگاندهایی برای متصل شدن نانوذرات به سلول یا بافت هدف، به نانوذرات اضافه میشود (شکل ۱) [۲].
تومورهای سرطانی مجموعه ای از سلولهای غیرطبیعیاند که به سرعت در حال رشد و تکثیر میباشند؛ به این دلیل آنها نسبت به سلولهای سالم نیاز بیشتری به مواد غذایی دارند. به عبارت دیگر تبادل مواد در عروق تومورهای سرطانی بیشتر و شدیدتر از عروق بافتهای سالم است، و این مسئله باعث میشود تا در عروق این بافتهای سرطانی، فواصل بین سلولی بزرگتری به وجود آید، به طوری که حتی نانوذرات هم قادر به عبور از این عروق میشوند. همین امر، یعنی عبور نانوذرات از عروق سرطانی و عبور نکردن از عروق سالم، باعث تجمع بیشتر نانوذرات در بافتهای سرطانی میشود (شکل ۲).
برای به حداکثر رساندن تجمع نانوذرات در بافتهای سرطانی باید آنها را از سیستم ایمنی بدن دور نگه داشت تا توسط آن به سرعت از بدن دفع نشوند، و همچنین اندازه این ناذرات بایستی در حدود ۱۰۰ نانو متر باشد تا به طور خاص قادر به نفوذ در عروق تومور باشند، ضمن اینکه امکان نفوذ آنها در عروق سالم وجود نداشته باشد [۳].
در هشتم فوریه سال ۲۰۰۵، اولین محصول دارورسانی نانوذرهای به نام آبراكسان۳ -که برپایه نانوذرات آلبومینی و حاوی داروی پاکلیتاکسل۴ میباشد- را شركت آبراكسیس اونكولوژی۵، كه زیرمجموعه شركای داروساز آمریكا۶ میباشد، برای درمان سرطان سینه به بازار عرضه كرد. در اواخر سال ۲۰۰۴ خبر احتمال ورود این دارو به بازار، قیمت سهام این شركت را۵۰ درصد افزایش داد و به شکلی اداره دولتی دارو و غذای آمریکا (FDA)را ناگزیر کرد که سرفصل جدیدی از داروهای درمانی را به وجود آورد. ورود آبراكسان نشان دهنده این امر است كه ایده گلوله سحرآمیز در حال تبدیل شدن به واقعیت میباشد [۴].
از سال ۱۳۸۲، بعد از شروع مطالعه و تحقیق در زمینه نانوذرات زیستی در گروه بیوتکنولوژی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه تربیت مدرس و تولید موفقیت آمیز نانوذرات پروتئینی [۵، ۶]، طرحهایی برای رسیدن به یک سامانه دارورسانی در درمان سرطان برپایه نانوذرات پروتئینی طراحی شده، با کمک استادان و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری گروه در حال انجام میباشد.
منابع :
[۱]G.J. Kim, S. Nie; “Targeted cancer nanotherapy”; nanotoday, August (۲۰۰۵) ۲۸-۳۳
[۲]T.M. Fahmy, P.M. Fong, A. Goyal, W.M. Saltzman; “Targeted for drug delivery”; nanotoday, August (۲۰۰۵) ۱۸-۲۶
[۳]I. Brigger, C. Dubernet, P. Couvreur; “Nanoparticles in cancer therapy and diagnosis”; Advanced Drug Delivery Reviews, ۵۴ (۲۰۰۲) ۶۳۱–۶۵۱
[۴] M. Jahanshahi, S. Williams, A. Lyddiatt, S.A. Shojaosadati; “Preparation and purification of synthetic protein nanoparticulates”; IEE Proc. – Nanobiotechnology, ۱۵۱ (۲۰۰۴) ۱۷۶-۱۸۲
۵[ آقاجانی حمیده، ساخت نانوذرات پروتئین سرم آلبومین گاوی (BSA) با روش تودهای شدن، پایاننامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر سید عباس
http://pharmalicensing.com
پانویسها
bone marrow suppression
cardiomyopathy
Abraxane™
paclitaxel
Abraxis Oncology
American Pharmaceutical Partners
[۱]G.J. Kim, S. Nie; “Targeted cancer nanotherapy”; nanotoday, August (۲۰۰۵) ۲۸-۳۳
[۲]T.M. Fahmy, P.M. Fong, A. Goyal, W.M. Saltzman; “Targeted for drug delivery”; nanotoday, August (۲۰۰۵) ۱۸-۲۶
[۳]I. Brigger, C. Dubernet, P. Couvreur; “Nanoparticles in cancer therapy and diagnosis”; Advanced Drug Delivery Reviews, ۵۴ (۲۰۰۲) ۶۳۱–۶۵۱
[۴] M. Jahanshahi, S. Williams, A. Lyddiatt, S.A. Shojaosadati; “Preparation and purification of synthetic protein nanoparticulates”; IEE Proc. – Nanobiotechnology, ۱۵۱ (۲۰۰۴) ۱۷۶-۱۸۲
۵[ آقاجانی حمیده، ساخت نانوذرات پروتئین سرم آلبومین گاوی (BSA) با روش تودهای شدن، پایاننامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر سید عباس
http://pharmalicensing.com
پانویسها
bone marrow suppression
cardiomyopathy
Abraxane™
paclitaxel
Abraxis Oncology
American Pharmaceutical Partners
منبع : ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل مجلس شورای اسلامی روز معلم دولت نیکا شاکرمی رهبر انقلاب دولت سیزدهم مجلس بابک زنجانی خلیج فارس شهید مطهری
آتش سوزی تهران پلیس زلزله پلیس راهور قتل شهرداری تهران سیل آموزش و پرورش قوه قضاییه فضای مجازی سلامت
قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران تورم حقوق بازنشستگان
سریال نمایشگاه کتاب فیلم سینمایی عفاف و حجاب تلویزیون جواد عزتی مسعود اسکویی سینما رضا عطاران سینمای ایران دفاع مقدس فیلم
مکزیک
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا غزه جنگ غزه حماس چین نوار غزه انگلیس عربستان اوکراین یمن
پرسپولیس استقلال فوتبال سپاهان تراکتور علی خطیر لیگ برتر ایران لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید باشگاه استقلال بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی تلفن همراه اپل اینستاگرام گوگل همراه اول واکسن فرودگاه تبلیغات ناسا پهپاد
سرطان فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی کاهش وزن دیابت مسمومیت