رقابت‌پذیری، ضرورت صنعت سیمان در عرصهٔ اقتصاد جهانی

عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) به‌عنوان یکی از نمادهای جهانی شدن کسب و کار، در داخل کشور، همانند بسیاری از کشورها، موافقان و مخالفان زیادی دارد. تقریباً همه روزه با مراجعه به روزنامه‌ها، مجلات و نشریات مختلف و سایت‌های اطلاع‌رسانی، اخبار متفاوتی را پیرامون عوارض، مزایا و معایب پیوستن یا نپیوستن به سازمان تجارت جهانی مشاهده می‌کنیم. گروهی جهانی شدن را مایه امیدوار و زمینه‌ای برای رشد و توسعه و گروهی دیگر آن را پدیده‌ای خطرناک می‌دانند و آن را با نگرانی و بیم و خصومت می‌نگرند. عده‌ای نیز، راه میانه در پیش گرفته و آن از منظر فرصت و تهدید ارزیابی می‌کنند. هر چند نقد، بررسی و تحلیل پیرامون نوع ارتباط با سازمان تجارت جهانی از منظرهای فوق امری ضروری و لازم به شمار می‌آید، اما واقعیت آن است که فارغ از تمامی دیدگاه‌ها، ما با پدیده جهانی شدن در عرصه اقتصاد، سیاست، فرهنگ و ... روبه‌رو هستیم. جهانی شدن به‌عنوان یک فرآیند طبیعی و غیرقابل برگشت قلمداد می‌شود و بشر در مسیر تکامل و رشد، خواسته یا ناخواسته به سمت آن پیش می‌رود.
علی‌رغم دیدگاه‌های متفاوت با نیم‌ نگاهی به تاریخچه پر فراز و نشیب جهانی شدن، در می‌یابیم که مجالی دیگر برای ابراز موافقت یا مخالفت با این پدیده باقی نمانده است و فرصت پیش‌ رو بایستی صرف آن شود تا چگونه از این موج گسترده و فراگیر، طرفی در خور بربندیم و تهدید آن را به فرصتی برای رشد و توسعه کشورمان تبدیل نمائیم. به جرأت می‌توان ادعا نمود در ادبیات رایج در اقتصاد جهانی، قابلیت و توانائی رقابت‌پذیری یکی از حیاتی‌ترین و ضروری‌ترین ویژگی‌هائی است که ارباب کسب و کار بایستی به آن اهتمام ویژه‌ای بورزند، چه، غفلت هرچند مختصر، ممکن است به از دست دادن بخش یا تمامی بازار رقابت بیانجامد. صنعت سیمان به‌عنوان یکی از بومی‌ترین و قدیمی‌ترین صنایع کشور در مسیر آزمون سخت دیگر قرار گرفته است.
از یک طرف توسعه و رشد ظرفیت تولید سیمان کشور که طی سال‌های آتی به دو برابر یعنی بیش از ۷۰ میلیون تن در سال بالغ خواهد شد، و از طرف دیگر مازاد تولید، ضرورت صادرات محصول، بازاریابی بین‌المللی، زمان، روش و مکانیزم حمل و تحمیل کالا و ... را به‌عنوان چالش‌های جدی پیش روی صنعت سیمان نمایان می‌سازد. مقایسه قیمت صادراتی سیمان داخلی با کشورهای صادرکننده سیمان به‌ویژه چین و هند که طی سال‌های اخیر حضور فزاینده و پیوسته‌ای در منطقه داشته‌اند، رقابت را سخت و دشوار ساخته و رقابتی کردن قیمت سیمان را از طریق کاهش قیمت تمام شده به امری ضروری تبدیل نموده است.
به عقیده کارشناسان میانگین سهم انرژی (فسیلی و الکتریکی) در قیمت تمام شده یک تن سیمان تولیدی در کشور بین ۲۰ تا ۲۵ درصد برآورد می‌شود. اشاره به سهم قابل توجه انرژی مصرفی در صنعت سیمان به ازاء هر تن سیمان در حالی است که پیش‌بینی می‌ظود طی چند سال آتی یارانه حامل‌های انرژی در بخش صنعت به‌صورت پلکانی به سمت حذف کامل سوق نماید. به‌منظور تبیین دقیق تأثیر شفاف‌سازی هزینه حامل‌های انرژی در تولید سیمان، مرور اطلاعات ذیل می‌تواند مؤثر واقع گردد:
۱) میزان مصرف سوخت فسیلی به ازاء هر تن سیمان بر مبنای سوخت گاز حدود ۱۱۵ متر مکعب است.
۲) براساس قیمت‌های جهانی، هزینه هر متر مکعب گاز بیش از ۲۶ سنت و هزینه مصرف ۱۱۵ متر مکعب گاز به ازاء هر تن سیمان حدود ۳۰ دلار برآورد می‌گردد.
۳) میانگین مصرف انرژی الکتریکی به ازاء هر تن سیمان ۱۱۰ کیلو وات است.
۴) براساس قیمت‌های جهانی هزینه هر کیلو وات انرژی برقی حداقل ۶ سنت برآورد و هزینه مصرف ۱۱۰ کیلو وات برق به ازاء تولید هر تن سیمان حداقل ۶/۶ دلار برآورد می‌شود.
نتیجه این‌که سهم انرژی (فسیلی و الکتریکی) در تولید یک تن سیمان براساس قیمت‌های جهانی، ۵/۳۶ دلار خواهد بود. ارزیابی رقابت‌پذیر بودن سیمان تولیدی در ابعاد جهانی با ملاحظه هزینه‌های یاد شده به همراه سایر هزینه‌های تولید و به‌ویژه هزینه حمل‌ و نقل به مبادی صادراتی کشور چندان دشوار نیست.

منبع : ماهنامه صنعت سیمان