قاتلان بالفطره در دنیای مجازی

نامه های الكترونیكی ناخواسته كه در فضای مجازی از آن تحت عنوان Spam نام برده می شود، فضای آشفته و چشم انداز وحشت انگیزی را در دنیای مجازی به وجود آورده است ، چنانكه برخی از كارشناسان براین اعتقادند در صورتی كه راهكارهای فنی و حقوقی برای جلوگیری از Spam اندیشیده نشود در آینده نزدیك اینترنت توسط این هیولای بی سرو صدا قربانی می شود .
طبق برآوردهای صورت گرفته نامه های ناخواسته الكترونیكی سالانه حدود ۸۷ میلیارد دلار زیان به اقتصاد آمریكا وارد می سازد . چنانكه این زیان از طریق هدر دادن ساعات كاری هر كاربر اینترنت اتفاق می افتد .
حساسیت و میزان تاثیر Spam در دنیای مجازی با رشد تعداد كاربران اینترنت و مجازی شدن فعالیت ها نمود پیدا می كند ، اگرچه در حال حاضر به دلیل فقدان كاربردهای واقعی الكترونیكی درایران ، پرداختن به موضوع Spam و میزان تاثیر آن بر ساعات كاری كارمندان غیرضروری و بدون اهمیت است اما در آینده ای نزدیك با رشد تعداد كاربران اینترنت در ایران و همچنین بهره مندی تمامی كارمندان از شبكه جهانی اینترنت قطعا تاثیرات اقتصادی Spam در ایران نیز آشكار خواهد شد .
نامه الكترونیكی (E-mail) ، اینترنت را به عنوان تعاملی ترین رسانه از نظر اجتماعی در طول تاریخ ساخته است ، اما Spam در حال تبدیل آن به محیطی آشفته است . هم اكنون ۶۵ درصد ترافیك E-mail در سرتاسر جهان به Spam تعلق دارد و حتی این درصد در برخی كشورها (۸۰ درصد در كره ) بالاتر است .
براساس تحقیق مركز بین المللی دیتا، حجم Spam، روزانه به ۵/۸ میلیارد پیام در سال ۲۰۰۴ میلادی رسید كه اگر رشد Spam با همین نرخ ادامه داشته باشد به زودی اینترنت غیرمفید خواهد شد .
هزینه های Spam برای فعالیت های تجاری بسیار زیاد است چرا كه منابع شبكه صرف میلیاردها ایمیل ناخواسته می شود و وقت افراد نیز برای آن تلف خواهد شد . گروه گارتنر (Gartner Group) ، تخمین زده است ، ۳۵ درصد از پیام های الكترونیكی تجاری كه دریافت كرده ، Spam بوده و این رقم به ۵۰ درصد در سال ۲۰۰۵ رسیده است . بخش اعظمی از Spam ها ، از عنوانی در خط موضوع الكترونیكی (Subjec line) استفاده می كنند كه مقصود اصلی پیام ها را مخفی خواهد كرد . بیشتر پیام ها تنها چند ثانیه وقت دریافت كننده پیام را برای حذف كردن (delete) به خود اختصاص می دهند اما برخی از پیام ها از عنوانی در ابتدای پیام استفاده می كنند كه گیرندگان اینگونه پیام ها نیاز دارند آن را به سرعت بخوانند چرا كه شاید با ارزش باشند .
براساس تحقیق " Nacleus"، در ایالات متحده كاربران اینترنت به طور متوسط روزانه ۳/۱۳ پیام Spam دریافت می‌كنند كه برای مرور و پردازش آن ۵/۶ دقیقه زمان صرف می شود و این مقدار معادل ۴/۱ درصد از ساعات كار مفید كاربران است .
با فرض اینكه نرخ هر ساعت معادل ۳۰ دلار باشد و ۲۰۸۰ ساعت مجموع ساعت كاری یك كاربر در اداره باشد ، هزینه های تجاری Spam برای هر كاربر در اداره ، معادل ۸۷۴ دلار در هر سال است .
ضرب این عدد در ۱۰۰ میلیون كاربر ، رقمی معادل ۸۷ میلیارد دلار می شود كه تنها در ایالات متحده آمریكا به هدر می رود . براساس مطالعات شركت مشاوره ای mi۲g كه روی مدیریت ریسك كار می كند ، Spam در سرتاسر جهان باعث خسارت بیشتری نسبت به كرم ها و ویروس های كامپیوتری می شود (۵/۸ میلیارد دلار ) .
Spam به مبارزه خود با تلاش های فنی و قانونی كه به دنبال حذف آن هستند ، ادامه می دهد . آنهایی كه پیام های بی ارزش را می فرستند (Spammer) می توانند به آسانی از طریق نامه های الكترونیكی كه رایگان ایجاد می شود (Free e-mail accounts) پیام های خود را منتشر و آدرس صحیح نامه الكترونیكی خود را مخفی كنند . بسیاری پیام های Spam از یك كشور ارسال می شود در حالیكه كشور دیگری وب گاه (web site) Spam مورد نظر را میزبانی می كند .
امروزه استفاده های فراوان تجاری و قانونی و مشخصی از ایمیل می شود و بسیاری از فعالیت های تجاری كه از بازاریابی مستقیم (Direct marketing) استفاده می كنند كه علاقه ای به بازاریابی از طریق ایمیل ندارند .
بیشتر شبكه های مربوط به شركت ها از فیلترهای مخصوص Spam استفاده می كنند همچنانكه فراهم كنندگان خدمات اینترنتی (ISP) نیز از این فیلترها استفاده می كنند .
افراد می توانند (نرم افزار) فیلترینگ را از شركت هایی همچون "برایت میل" (Bright mail) ، "میل فرانتیر" (Mail Frontier) ، یا "سند میل" (Sendmail) خریداری كنند و یا از توانمندی های فیلترینگ نرم افزار E-mail استفاده كنند. این ابزارها ، نامه های الكترونیكی مشكوك را قبل از آنكه وارد صندوق پست الكترونیكی گیرنده شوند ، مسدود (block) می كنند . روش دیگر برای اجتناب از Spam، جلوگیری از ورود پیام هایی است كه از كامپیوتر و یا آدرس نامه های الكترونیكی ارسال می شود كه Spammer ها از آن آدرس ها استفاده می كنند .
به هر حال فیلترهای Spam می توانند مانع پیام های قانونی نیز شوند و بسیاری از Spammer ها با تغییر مداوم مشخصات ورودی خود ، ایجاد آدرس های غلط و با استفاده از عبارات مرموز كه بیشتر فیلترها نمی توانند آنها را شناسایی كنند ، از فیلترها عبور می كنند . با این وجود ، نصب سیستم های ضداسپم (Anti spam) یك سرمایه‌گذاری خوب به شمار می رود . مطالعه یك مركز بین المللی دیتا نشان داد ، سیستم های ضداسپم دو شركتی با ۵ هزار كاربر اینترنت ، مقدار زمان مصرفی كارمندان برای نامه های الكترونیكی را به نصف كاهش داد و موجب ۷۸۳ هزار دلار صرفه جویی برای شركت شد .
دستورالعمل CAN-SPAM ایالات متحده آمریكا كه از ابتدای سال ۲۰۰۴ میلادی اجرا شد، ارسال Spam‌را غیرقانونی ندانسته ولی برای ارسال آنها محدودیت ایجاد كرده است ، به این ترتیب كه در هر ایمیل باید موضوع Spam در خط موضوع ، درج و مشخصات دقیق فرستنده مشخص شود و محیط پیشنهادی را برای گیرنده پیام ایجاد كند كه وی به آسانی بتواند آدرس پست الكترونیكی خود را از لیست آدرس ارسال كننده Spam حذف كند . كارشناسان معتقدند دستورالعمل CAN-SPAM تاثیر زیادی نخواهد داشت . اگرچه براساس این دستورالعمل ، شناسایی فرستنده Spam را آسان تر می كند ولی قوانین دولتی كه Spam را خارج از قانون می دانند، این دستورالعمل را به شدت تضعیف می كنند ، همچنین دستورالعمل CAN- SPAM بر فرستنده های Spam كه در خارج ایالات متحده هستند تاثیری نخواهد داشت .
براساس نظر "جان موزنا" (John Mozena) معاون اول گروه مدافع ضداسپم ، نامه های الكترونیكی ناخواسته را نمی‌توان به همان روش سرویس نامه پستی یا روش های فروش كالا یا خدمات از طریق تلفن (Telemarketing) كنترل كرد زیرا هزینه اضافی برای بازاریاب جهت ارسال ایمیل به مردم وجود ندارد .
تاكنون تعدادی از افراد تحت تعقیب قانون قرار گرفته اند ، اما جریان ایمیل های بی ارزش ناخواسته با توجه به سیستم پیام فوری (Message Instant) به عنوان كانال جدیدی برای فرستندگان Spam ، قوی تر شده است .
یك مطالعه روی ۲ هزار كاربر ایمیل نشان داد كه دریافت Spam پس از سه ماه از اجرای این دستورالعمل ، ۴۷درصد نسبت به قبل افزایش یافت.اما همچنان این سوال بی پاسخ مانده است كه چگونه می توان استفاده های نادرستSpamming را متوقف كرد و یا كاربران اینترنت به عنوان قربانی هیولای Spammimg باقی خواهند ماند .

ترجمه: محمد درزی
منبع :کتاب "Mangement Information Systems"
این مقاله در هفته نامه "عصر ارتباط"در تاریخ شنبه ۲۹ مهر ۱۳۸۵ به چاپ رسیده است.