یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا


خبرنگار تخصصی‌ در کشور تربیت‌ نمی‌شود


خبرنگار تخصصی‌ در کشور تربیت‌ نمی‌شود
در تمام‌ حرف‌ و مشاغل‌، ورود یك‌ فرد غیرمتخصص به‌ یك‌ رشته‌ با انتخاب‌ وی‌ از طرف‌ هیات‌ ممیزی‌ همراه‌ است‌. اما در روزنامه‌نگاری‌ هر كس‌ با هر سطح‌ علمی‌ و فرهنگی‌ و تحصیلی‌ می‌تواند روزنامه‌نگار شود. به‌ تعبیر عام‌ می‌تواند در یك‌ روزنامه‌ مشغول‌ به‌ كار شود بطوری‌ كه‌ شما در هر روزنامه‌یی‌ وارد می‌شوید كلكسیونی‌ از مدارك‌ و مشاغل‌ می‌بینید.
از طرفی‌ آنچه‌ در سال‌های‌ اخیر در خصوص‌ تحصیلات‌ آكادمیك‌ روزنامه‌نگاری‌ شاهد آن‌ بوده‌ایم‌، خلاصه‌ شده‌ در ۲۱ واحد تخصصی‌ و بیش‌ از صد واحد مربوط‌ به‌ دوره‌ لیسانس‌. اما با تمام‌ گذراندن‌ این‌ ۴ سال‌ تحصیل‌ ، بسیاری‌ فارغ‌التحصیلان‌ روزنامه‌نگاری‌ فاقد حتی‌ ابتدایی‌ترین‌ تخصص‌های‌ عملی‌ هستند. می‌توان‌ گفت‌ آنها درست‌ مثل‌ دانشجویان‌ سایر رشته‌ها در دانشگاه‌ تحصیل‌ می‌كنند، با این‌ تفاوت‌ كه‌ اگر دانش‌ كم‌ یك‌ پزشك‌ ممكن‌ است‌ به‌ جان‌ مردم‌ خسارت‌ بزند، روزنامه‌نگار كم‌ اطلاع‌ با فرهنگ‌ مردم‌ سرو كار دارد و این‌ مقوله‌ بسیار خطرناك‌ است‌.
مهمترین‌ دلیل‌ كم‌اطلاعی‌ روزنامه‌نگار این‌ است‌ كه‌ آموزش‌های‌ روزنامه‌نگاری‌ مكمل‌ تحصیلات‌ آكادمیك‌ است‌، در كشور ما بخوبی‌ انجام‌ نمی‌شود . به‌ بیان‌ دیگر تربیت‌ خبرنگاران‌ متخصص و كاربلد در كشور ما صورت‌ نمی‌گیرد.منیژه‌ شفاهی‌، دبیر كمیته‌ آموزش‌ و تحقیقات‌ انجمن‌ روزنامه‌نگاران‌ مسلمان‌ و كارشناس‌ ارشد ارتباطات‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: اساسا خبرنگار تخصصی‌ در كشور تربیت‌ نمی‌شود. آنچه‌ در دانشكده‌ تعریف‌ و تدریس‌ می‌شود برای‌ تربیت‌ خبرنگاران‌ عمومی‌ است‌ در حالی‌ كه‌ باید برای‌ تربیت‌ خبرنگاران‌ تخصصی‌ دوره‌های‌ كوتاه‌ مدت‌ آموزشی‌ با گرایش‌های‌ متفاوت‌ در دانشگاه‌ها ایجاد شود و چند واحد دانشگاهی‌ تخصصی‌ بر اساس‌ علاقه‌ دانشجویان‌ تعریف‌ شود.
بسیاری‌ از خبرنگاران‌ فكر می‌كنند كه‌ بعد از فارغ‌التحصیلی‌ از مطالعه‌ تخصصی‌ بی‌نیاز هستند و بیشتر آنها نیز مجال‌ مطالعه‌ ندارند. به‌ همین‌ دلیل‌ است‌ كه‌ ما خبرنگار متخصص در حوزه‌ كتاب‌، بهداشت‌، نفت‌ و... بسیار كم‌ داریم‌. به‌ نظر من‌ سه‌ دلیل‌ عمده‌ برای‌ اینكه‌ نگاهی‌ تخصصی‌ به‌ حرفه‌ خبرنگاری‌ نمی‌شود وجود دارد.
اول‌ اینكه‌ خبرنگار متخصص نداریم‌ و سیستم‌ آموزشی‌ ما در این‌ زمینه‌ ناكارآمد است‌ و تلاش‌ خبرنگار برای‌ دستیابی‌ و پاسخگویی‌ به‌ پرسش‌ها كافی‌ نیست‌.
به‌ نظر من‌ لازم‌ است‌ كه‌ رسانه‌های‌ خبری‌ به‌ سمت‌ تخصصی‌ شدن‌ خبرنگاران‌ پیش‌ روند و در این‌ زمینه‌ باید سرمایه‌ كافی‌ داشته‌ باشند تا بتوانند كلاس‌هایی‌ برای‌ بازآموزی‌ و آموزش‌ ضمن‌ خدمت‌ برای‌ خبرنگاران‌ شاغل‌ داشته‌ باشند.دومین‌ عامل‌، عدم‌ تناسب‌ بین‌ نظام‌ آموزشی‌ و بازار كار است‌. به‌ گونه‌یی‌ كه‌ ظرفیت‌ اشتغال‌ كمتر از افرادی‌ است‌ كه‌ در رشته‌های‌ دانشگاهی‌ تحصیل‌ كرده‌اند و این‌ شامل‌ رشته‌ روزنامه‌نگاری‌ نیز می‌شود. خبرنگاری‌، رشته‌ و حرفه‌ بسیار جوانی‌ است‌ و بسیاری‌ از جوانان‌ هر طور شده‌ می‌خواهند وارد این‌ حرفه‌ جذاب‌ شوند و نمی‌دانند این‌ حرفه‌ دشواری‌های‌ فراوانی‌ هم‌ دارد و اگر كسی‌ فقط‌ بخاطر جذابیت‌ این‌ شغل‌ را انتخاب‌ كرده‌ باشد موانع‌ بسیاری‌ در این‌ شغل‌ خواهد داشت‌.سومین‌ عامل‌ هم‌ كه‌ بسیار می‌تواند در میزان‌ موفقیت‌ روزنامه‌نگاری‌ و به‌ نگاهی‌ تخصصی‌ به‌ این‌ حرفه‌ بینجامد توانایی‌ خبرنگاران‌ برای‌ دستیابی‌ به‌ اطلاعات‌ است‌.برای‌ دریافت‌ پاسخ‌ و بیان‌ پرسش‌ و دستیابی‌ به‌ اطلاعات‌ موانع‌ بسیار زیادی‌ وجود دارد و سیستم‌ اطلاع‌رسانی‌ نیز از امكانات‌ موجود بهره‌ نمی‌گیرد. خبرنگاران‌ مسلما نمی‌توانند با مراجعه‌ به‌ نهادها، سازمان‌ها و ... در زمان‌ كم‌ به‌ اطلاعات‌ مورد نیازشان‌ دسترسی‌ پیدا كنند برای‌ استفاده‌ از اینترنت‌ نیز باید آموزش‌ لازم‌ به‌ خبرنگار داده‌ شود. مطمئنا بدون‌ آموزش‌ زمان‌ زیادی‌ برای‌ جست‌وجو صرف‌ خواهد شد و ممكن‌ است‌ این‌ جست‌وجو نتیجه‌یی‌ در بر نداشته‌ باشد.
منبع : روزنامه اعتماد