چهارشنبه, ۲۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 15 May, 2024
مجله ویستا

شاکی باشیم‌ یا متشکر؟!


شاکی باشیم‌ یا متشکر؟!
با توجه‌ به‌ ازدیاد جمعیت‌ و گسترش‌ شهرها و همچنین‌ شیوع‌ انواع‌ بیماری‌های‌ فصلی‌ شهروندان‌ نیاز مبرمی‌ به‌ پزشک‌ و تهیه‌ دارو دارند. متاسفانه‌ برخی‌ از مردم‌ در مورد میزان‌ مصرف‌ دارو اطلاعات‌ جامع‌ نداشته‌ و در برخی‌ مواقع‌ بدون‌ اینکه‌ برای‌ مداوای‌ عارضه‌ فصلی‌ نزد پزشک‌ بروند، با مراجعه‌ به‌ داروخانه‌هایی‌ که‌ بدون‌ نسخه‌، دارو در اختیار بیماران‌ قرار می‌دهند، از آنها دارو می‌گیرند و بعد خودسرانه‌ آن‌ را مصرف‌ می‌کنند. از طرفی‌ شمار بازرسان‌ وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌ به‌ اندازه‌یی‌ نیست‌ که‌ بطور مستمر از داروخانه‌ها و روش‌ ارایه‌ دارو به‌ بیماران‌ نظارت‌ لازم‌ را به‌ عمل‌ آورند که‌ همین‌ نقصان‌ باعث‌ شده‌ است‌ داروخانه‌ها، هر دارویی‌ که‌ بیمار بدون‌ نسخه‌ پزشک‌ طلب‌ می‌کند، در اختیار او بگذارند.
به‌ منظور اطلاعات‌ بیشتر در این‌ زمینه‌ و همچنین‌ آشنایی‌ شهروندان‌ با سرمایه‌گذاری‌ پیرامون‌ تاسیس‌ داروخانه‌ و چگونگی‌ مسائل‌ بهداشتی‌ و مشکلاتی‌ که‌ پزشکان‌ داروساز به‌ دلیل‌ رعایت‌ برخی‌ مسائل‌ با مراجعه‌کنندگان‌ دارند با دکتر محمد عبداللهی‌، داروساز و مدیر داروخانه‌ به‌ گفت‌وگو می‌نشینیم‌:
چرا بسیاری‌ از داروخانه‌ها در سراسر کشور از دکتر داروساز استفاده‌ نمی‌کنند یا فقط‌ در ساعات‌ محدودی‌ از روز یا هفته‌ دارای‌ دکتر داروساز هستند؟
طبق‌ قانون‌ در تمام‌ ساعات‌ فعالیت‌ داروخانه‌ها، داروساز باید در داروخانه‌ حضور داشته‌ باشد و در زمانی‌ که‌ داروساز در داروخانه‌ حضور ندارد، داروخانه‌ قانونا مجاز به‌ فروش‌ هیچ‌ دارویی‌ نیست‌، چه‌ با نسخه‌ و چه‌ بدون‌ نسخه‌!
در ضمن‌ تمام‌ داروخانه‌ها برای‌ شروع‌ و ادامه‌ کار باید به‌ تعداد لازم‌ داروساز داشته‌ باشند، در غیر این‌ صورت‌ از ادامه‌ کار آنها جلوگیری‌ می‌شود. داروخانه‌های‌ روزانه‌ باید حداقل‌ یک‌ داروساز و داروخانه‌های‌ شبانه‌ روزی‌ باید حداقل‌ دو داروساز داشته‌ باشند. ولی‌ برخی‌ به‌ علت‌های‌ مختلف‌ از جمله‌ میزان‌ کم‌ حقوق‌، رفتار بد برخی‌ از بیماران‌ و غیره‌ دچار دلزدگی‌ شده‌ و در نتیجه‌ به‌ صورت‌ مرتب‌ سر کار خود حاضر نمی‌شوند.
آیا کار فروش‌ دارو به‌ مراجعه‌کنندگان‌ داروخانه‌ها را افراد عادی‌ و غیرتحصیلکرده‌ می‌توانند و مجاز هستند که‌ به‌ صورت‌ تجربی‌ انجام‌ دهند؟
خیر. برای‌ فروش‌ دارو، نظارت‌ تمام‌ وقت‌ داروساز لازم‌ است‌. تا چند سال‌ پیش‌ که‌ تعداد فارغ‌التحصیلان‌ داروسازی‌ به‌ تعداد کافی‌ نبود به‌ افراد غیرداروساز نیز اجازه‌ تاسیس‌ داروخانه‌ داده‌ می‌شد، ولی‌ بعدا که‌ تعداد داروسازان‌ رو به‌ ازدیاد گذاشت‌ داروخانه‌ها را ملزم‌ کردند که‌ برای‌ ادامه‌ فعالیت‌ حتما از داروسازان‌ استفاده‌ کنند.
به‌ نظر شما چند درصد از داروخانه‌های‌ تهران‌ دارای‌ دکتر داروساز هستند؟
همه‌ داروخانه‌های‌ کشور دارای‌ داروساز هستند زیرا برای‌ ادامه‌ کار و برقراری‌ سهمیه‌ دارویی‌ و انعقاد قرارداد با بیمه‌ها وجود حداقل‌ یک‌ داروساز برای‌ داروخانه‌های‌ روزانه‌ و حداقل‌ دو داروساز برای‌ داروخانه‌های‌ شبانه‌روزی‌ لازم‌ است‌. البته‌ من‌ منکر این‌ مساله‌ نیستم‌ که‌ برخی‌ از همکاران‌ کوتاهی‌ کرده‌ و در بعضی‌ مواقع‌ سر کار خود حاضر نمی‌شوند.
حقوق‌ و مزایای‌ داروسازان‌ شاغل‌ در داروخانه‌ها چگونه‌ و بر اساس‌ چه‌ ضوابط‌ و شرایطی‌ تعیین‌ و محاسبه‌ می‌شود؟
حقوق‌ و مزایای‌ داروسازان‌ هر ساله‌ توسط‌ انجمن‌ داروسازان‌ با توجه‌ به‌ جوانب‌ مختلف‌ از جمله‌ تورم‌ محاسبه‌ و پیشنهاد می‌شود ولی‌ ضمانت‌ اجرایی‌ ندارد و هر داروساز باید خودش‌ مقدار حقوق‌ پیشنهادی‌ را از مالک‌ داروخانه‌ مطالبه‌ کند و با ایشان‌ به‌ تفاهم‌ برسند.
داروخانه‌ها چه‌ داروهایی‌ را مجاز هستند که‌ بدون‌ نسخه‌ پزشک‌ به‌ مراجعه‌کنندگان‌ بفروشند؟
داروهایی‌ که‌ فروش‌ آنها بدون‌ نسخه‌ پزشک‌ آزاد است‌ و بطور معمول‌ OTC نامیده‌ می‌شوند. از جمله‌ داروهای‌ OTC می‌توان‌ به‌ قرص‌ مولتی‌ویتامین‌، قرص‌ آسپرین‌، قرص‌ آلومینیوم‌ ام‌ جی‌ و غیره‌ اشاره‌ کرد. لیست‌ داروهای‌OTC توسط‌ وزارت‌ بهداشت‌ تهیه‌ می‌شود و در اختیار داروخانه‌ها قرار می‌گیرد. طبق‌ این‌ فهرست‌ فروش‌ داروهای‌ آنتی‌ بیوتیک‌ که‌ توسط‌ بیماران‌ به‌ غلط‌ چرک‌ خشک‌کن‌ نامیده‌ می‌شوند یا داروهای‌ قلبی‌، داروهای‌ مربوط‌ به‌ اعصاب‌ و غیره‌ بدون‌ نسخه‌ پزشک‌ ممنوع‌ است‌، اما برخی‌ از داروخانه‌ها این‌ داروها را نیز بدون‌ نسخه‌ به‌ بیماران‌ عرضه‌ می‌کنند و متاسفانه‌ برخورد قانونی‌ مناسبی‌ هم‌ با آنان‌ نمی‌شود.
فرمول‌ و شکل‌ محاسبه‌ قیمت‌ داروها از هر نوع‌ برای‌ بیماران‌ بیمه‌یی‌ دارای‌ دفترچه‌های‌ بیمه‌های‌ مختلف چگونه‌ است‌؟
در مورد بیمارانی‌ که‌ بیمه‌ هستند قسمتی‌ از مبلغ‌ دارو به‌ عهده‌ بیمار است‌ که‌ اصطلاحا «سهم‌ بیمار» نامیده‌ می‌شود و قسمت‌ دیگر آن‌ به‌ عهده‌ بیمه‌ است‌ که‌ اصطلاحا «سهم‌ سازمان‌» نامیده‌ می‌شود. در مورد بیمه‌های‌ مختلف‌ میزان‌ سهم‌ بیمار و سهم‌ سازمان‌ متفاوت‌ است‌ و توسط‌ سازمان‌ بیمه‌ مربوط‌ مشخص می‌شود. در مورد بیمه‌ خدمات‌ درمانی‌، سازمان‌ تامین‌ اجتماعی‌ و نیروهای‌ مسلح‌ از مبلغ‌ کل‌ دارو، ۳۰ درصد سهم‌ بیمار و مابقی‌ یعنی‌ ۷۰ درصد سهم‌ سازمان‌ است‌، البته‌ باید توجه‌ داشته‌ باشید که‌ برخی‌ داروها مورد قبول‌ بیمه‌ها نیستند. مثلا داروهای‌ تقویتی‌ مثل‌ آمپول‌ ب‌ ۱۲ و ب‌ کمپلکس‌ و قرص‌های‌ ویتامین‌. در مورد برخی‌ داروها هم‌ بیمه‌، تمام‌ قیمت‌ دارو را قبول‌ نمی‌کند و تنها قسمتی‌ از آن‌ را پرداخت‌ می‌کند و مابقی‌ آن‌ را خود بیمار باید پرداخت‌ کند.
در ضمن‌ برخی‌ بیمه‌ها مانند بیمه‌ بانک‌ مرکزی‌ و بیمه‌ شهرداری‌ هم‌ ۱۰۰ درصد پول‌ داروی‌ دریافتی‌ را پرداخت‌ می‌کنند و بیمار در داروخانه‌ هیچ‌ وجهی‌ بابت‌ دارو نمی‌پردازند.
چرا بسیاری‌ از داروخانه‌ها اقلام‌ متعددی‌ از داروها را به‌ بهانه‌ افزایش‌ قیمت‌ها با قیمتی‌ بسیار بالاتر از مبلغ‌ چاپ‌ شده‌ بر روی‌ جعبه‌ دارو می‌فروشند؟ هرچند خود به‌ صراحت‌ عنوان‌ می‌کنند که‌ این‌ اقلام‌ خرید قبلی‌ ما هستند.قیمت‌ مندرج‌ بر روی‌ جعبه‌ دارو ملاک‌ عمل‌ نیست‌ زیرا کارخانه‌های‌ داروسازی‌ خودشان‌ چاپخانه‌ ندارند تا جعبه‌های‌ مقوایی‌ را داخل‌ کارخانه‌ تولید کنند و قیمت‌ روز دارو را روی‌ آن‌ حک‌ کنند و مجبورند جعبه‌های‌ مقوایی‌ را به‌ تعداد زیاد به‌ چاپخانه‌ها سفارش‌ و در انبار کارخانه‌ ذخیره‌ کنند. بعضی‌ وقت‌ها تا جلدهای‌ مقوایی‌ ذخیره‌ شده‌ مصرف‌ شوند، مدت‌ زیادی‌ طول‌ می‌کشد و در طول‌ این‌ مدت‌ چند بار قیمت‌ داروها عوض‌ می‌شوند که‌ چون‌ جلدها قبلاً چاپ‌ شده‌اند امکان‌ تغییر قیمت‌ آنها وجود ندارد.
قرص‌ لواستاتین‌ اخیراً ارزان‌ شده‌ و قیمت‌ آن‌ در حال‌ حاضر برای‌ هر بسته‌ ۲۰ عددی‌ ۶۰۰ تومان‌ است‌ در حالی‌ که‌ بر روی‌ جعبه‌ آن‌ نوشته‌ شده‌ قیمت‌ برای‌ مصرف‌ کننده‌ سه‌ هزارتومان‌. بر روی‌ پودر ORS ‌ ساخت‌ کارخانجات‌ داروپخش‌ نیز نوشته‌ شده‌ قیمت‌ برای‌ مصرف‌ کننده‌ ۳۰ ریال‌ ولی‌ قیمت‌ واقعی‌ آن‌ ۲۰۰ تومان‌ است‌. در ضمن‌ داروهایی‌ که‌ به‌ قیمت‌ قدیم‌ خریداری‌ شده‌اند اگر به‌ قیمت‌ جدید فروخته‌ شوند جرم‌ نیست‌ همانطور که‌ مثلاً صنف‌ طلا فروش‌، طلا را به‌ قیمت‌ روز می‌فروشد، چه‌ ارزان‌ شده‌ باشد و چه‌ گران‌. خود شما هم‌ اگر بخواهید خودرو، منزل‌ یا خط‌ تلفن‌ خود را بفروشید به‌ قیمت‌ روز می‌فروشید، نه‌ قیمت‌ قدیم‌. ضمناً قیمت‌ جدید برخی‌ داروها کمتر از قیمت‌ قدیم‌ است‌.
راستی‌ راستی‌!داروخانه‌داری‌ و تاسیس‌ داروخانه‌، شغل‌ و کار پردرآمد و پرمنفعتی‌ است‌؟
خیر، با توجه‌ به‌ هزینه‌های‌ زیاد اداره‌ داروخانه‌ مثل‌ حقوق‌ کارگران‌، اجاره‌ بها، داروهایی‌ که‌ تاریخ‌ آنها منقضی‌ می‌شود و باید دور ریخته‌ شوند، مالیات‌، کسورات‌ بیمه‌ها و همچنین‌ خسارات‌ ناشی‌ از تاخیر پرداخت‌ سازمان‌های‌ بیمه‌، داروخانه‌دارها دارای‌ شغل‌ پردرآمدی‌ نیستند.
به‌ نظر شما آیا ضروری‌ نیست‌ که‌ داروخانه‌های‌ کوچک‌ و پراکنده‌ سطح‌ شهرها با ادغام‌ در هم‌ به‌ داروخانه‌های‌ بزرگ‌، مجهز و شبانه‌ روزی‌ تبدیل‌ شوند؟
خیر، این‌ کار به‌ ضرر مردم‌ است‌ و دسترسی‌ سریع‌ آنها را به‌ داروخانه‌ها دشوار می‌کند و مردم‌ مجبور می‌شوند برای‌ تهیه‌ دارو مسافت‌ زیادی‌ را طی‌ کنند و ازدحام‌ جمعیت‌ شدیدی‌ نیز در داروخانه‌ها ایجاد می‌شود.
چگونه‌ می‌توان‌ داروخانه‌ها را از صورت‌ بقالی‌ و سوپر مارکت‌ خارج‌ کرد و آنها را در مسیر سرویس‌دهی‌ واقعی‌ به‌ بیماران‌ قرار داد؟
در این‌ مورد باید مسائل‌ فرهنگی‌، اجتماعی‌ و اقتصادی‌ و معیشتی‌ جامعه‌ اصلاح‌ شوند و به‌ نظر من‌ تمام‌ این‌ عناصر زنجیروار داروخانه‌ها را به‌ سوی‌ دارو فروشی‌ سوق‌ می‌دهند. وقتی‌ که‌ یک‌ بیمار بدون‌ نسخه‌ برای‌ دریافت‌ آنتی‌ بیوتیک‌ یا یک‌ داروی‌ خطرناک‌ به‌ داروخانه‌ مراجعه‌ می‌کند و با جواب‌ منفی‌ داروخانه‌ مواجه‌ می‌شود، متوجه‌ نیست‌ که‌ این‌ عمل‌ داروخانه‌، قانونی‌ و به‌ صلاح‌ بیمار است‌ و متاسفانه‌ بارها اتفاق‌ افتاده‌ که‌ به‌ جای‌ تشکر، فحاشی‌ می‌کند و انواع‌ الفاظ‌ رکیک‌ را به‌ کار می‌برد و حتی‌ بعضی‌ مواقع‌ درگیری‌ فیزیکی‌ هم‌ ایجاد می‌کند. اینجا داروخانه‌ یک‌ عمل‌ قانونی‌ انجام‌ داده‌ و قانون‌ را رعایت‌ کرده‌ ولی‌ با بی‌مهری‌ بیمار مواجه‌ می‌شود و متاسفانه‌ حمایت‌ قانونی‌ مناسبی‌ نیز در این‌ موارد از داروخانه‌ نمی‌شود. وقتی‌ پرسنل‌ داروخانه‌ می‌بینند که‌ کار قانونی‌ انجام‌ داده‌اند و آسیب‌ دیده‌اند، دلزده‌ شده‌ و به‌ سوی‌ دارو فروشی‌ سوق‌ پیدا می‌کنند. به‌ نظر من‌ رسانه‌های‌ جمعی‌ و مخصوصاً صدا و سیما باید در این‌ موارد کار کنند و بیشتر به‌ مردم‌ آگاهی‌ دهند. اکثر شهروندان‌ فکر می‌کنند که‌ داروخانه‌ خوب‌ داروخانه‌یی‌ است‌ که‌ همه‌ جور دارو را بدون‌ نسخه‌ در اختیار مراجعین‌ قرار دهد و داروخانه‌هایی‌ که‌ فقط‌ داروهای‌ مجاز را بدون‌ نسخه‌ به‌ مردم‌ تحویل‌ می‌دهند مورد احترام‌ مردم‌ نیستند. در حالی‌ که‌ داروخانه‌ با فروش‌ دارو سود می‌برد و هرچه‌ میزان‌ فروش‌ دارو بیشتر باشد سود بیشتری‌ نصیبش‌ می‌شود، داروخانه‌یی‌ که‌ بدون‌ نسخه‌ دارو در اختیار مردم‌ قرار نمی‌دهد در واقع‌ به‌ خودش‌ ضرر می‌زند تا بیمار آسیب‌ نبیند.
اجازه‌ بدهید یک‌ داستان‌ واقعی‌ برایتان‌ تعریف‌ کنم‌. یکی‌ از استادانمان‌ تعریف‌ می‌کردند که‌ یکی‌ از دوستانشان‌ که‌ بازرگان‌ بوده‌ برای‌ انجام‌ یک‌ کار به‌ یک‌ کشور خارجی‌ مسافرت‌ می‌کنند. در داخل‌ هواپیما به‌ یک‌ خانم‌ مسن‌ برخورد می‌کنند که‌ سردرد داشته‌اند، ایشان‌ یکی‌ از قرص‌های‌ مسکنی‌ که‌ همراه‌ داشت‌ را به‌ پیرزن‌ می‌دهد، پس‌ از حدود یک‌ ساعت‌ آن‌ خانم‌ از ایشان‌ تشکر می‌کند و به‌ ایشان‌ می‌گوید: خیلی‌ ممنون‌ آقای‌ دکتر قرصی‌ که‌ برایم‌ تجویز کردید بسیار مفید بود و سردردم‌ آرام‌ شد. ایشان‌ به‌ آن‌ خانم‌ می‌گوید که‌ من‌ دکتر نیستم‌، بازرگان‌ هستم‌. آن‌ خانم‌ بلافاصله‌ پس‌ از پیاده‌ شدن‌ از هواپیما از دست‌ آن‌ تاجر به‌ پلیس‌ شکایت‌ کرده‌ و باعث‌ دادگاهی‌ شدن‌ او می‌شود و در دادگاه‌ عنوان‌ می‌کند که‌ از اینکه‌ باعث‌ تسکین‌ سردرد من‌ شدی‌ از شما متشکرم‌ ولی‌ از این‌ بابت‌ که‌ در کاری‌ دخالت‌ کرده‌اید که‌ اطلاعی‌ از آن‌ نداشتید و این‌ کار ممکن‌ بود باعث‌ ایجاد صدمه‌یی‌ به‌ بدن‌ من‌ شود از شما شاکی‌ هستم‌ و دادگاه‌ بخاطر دخالت‌ در امور پزشکی‌ جریمه‌ سنگینی‌ برای‌ آن‌ فرد تعیین‌ می‌کند.
این‌ در حالی‌ است‌ که‌ با آن‌ قرص‌، سردرد آن‌ خانم‌ آرام‌ شده‌ بود، وای‌ اگر که‌ سردرد ایشان‌ خوب‌ نمی‌شد. طبق‌ قوانین‌، هیچ‌ پزشکی‌ حق‌ ندارد خودش‌ را معالجه‌ کند حتی‌ اگر بهترین‌ پزشک‌ دنیا باشد و در صورتی‌ که‌ یک‌ پزشک‌ بیمار شد باید برای‌ ویزیت‌ به‌ پزشک‌ دیگری‌ مراجعه‌ کند حالا با این‌ اوصاف‌ چرا بعضی‌ از مردم‌ که‌ حتی‌ سواد خواندن‌ و نوشتن‌ هم‌ ندارند علاوه‌ برخودشان‌ برای‌ دیگران‌ نیز دارو تجویز می‌کنند و انتظار هم‌ دارند که‌ داروخانه‌ مطیع‌ آنها باشد؟
چه‌ نهاد و سازمان‌ متولی‌ و مسئول‌ گرانفروشی‌، کم‌ فروشی‌ و ارایه‌ داروهای‌ تقلبی‌، تاریخ‌ گذشته‌ و جایگزین‌ غلط‌، توسط‌ داروخانه‌ها است‌؟
تمام‌ داروخانه‌های‌ کشور زیر نظر وزارت‌ بهداشت‌ فعالیت‌ می‌کنند و در همه‌ موارد بالا می‌توان‌ به‌ وزارت‌ بهداشت‌ یا شعب‌ آن‌ در سراسر کشور مراجعه‌ کرد.

علی‌اکبر فرقانی‌
منبع : روزنامه اعتماد