دوشنبه, ۲۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 13 May, 2024
مجله ویستا

فیلم‌های ادیسن - THE FILMS OF EDISON


سال تولید : ۱۸۹۶
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : ادیسن
کارگردان : توماس آلوا ادیسن و ویلیام کندی لاری دیکسن
فیلمنامه‌نویس : توماس آلوا ادیسن و ویلیام کندی لاری دیکسن
فیلمبردار : توماس آلوا ادیسن و ویلیام کندی لاری دیکسن
نوع فیلم : سیاه و سفید. صامت.


ـ ادیسن تحت‌تأثیر فیلم‌های برادران لومیر به صرافت افتاد تا نمایش‌هائی همگانی برای سینما برپا کند. او پیش از آن، فیلم‌هائی حداکثر یک دقیقه‌ای تهیه می‌کرد که در کینتوسکوپ‌ها/شهر فرنگ‌ها تعبیه می‌شدند و تماشاگر می‌توانست، تک‌نفره، مناظری را ببیند.
اگر به سابقهٔ اختراعات ادیسن توجه کنیم، تعجب خواهیم کرد که چرا او زودتر از برادران لومیر، قطار سینما را روی پرده بزرگ به راه نینداخت. ادیسن، مخترعی بود که بیش از هر جیز به آینده صنعتی/تجاری هر اختراعی بهاء می‌داد. او با بقیه پیش‌گامان، که با اختراعاتشان عاشقانه برخورد می‌کردند، تفاوت داشت. هرکدام از آن پیشگامان که با سینما راز و نیاز کرد، دچار نفرین شد؛ "ادوارد مایبریج"، خالق نخستین عکس‌های متحرک، به زندان افتاد. لوئی لوپرنس، نخستین کسی که به فکر افتاد حاشیهٔ فیلم‌ها را سوراخ کند، در قطاری ناپدید شد! امیل رینو، سازنده دستگاه پراکسینوسکوپ (نوعی زوئتروپپ/فانوس خیال) همهٔ اختراعاتش را به رودخانه سن انداخت و جرج ایستمن، مؤسس کمپانی کداک و مبدع فیلم سلولوئیدی، خود را کشتش و ادیسن می‌توانست استثناء باشد.
به هر حال ادیسن پس از رخداد سالن گران‌کافه، دریافت با صنعت/تجارتی روبه‌رو است که سدهای زبان، فرهنگ و جغرافیا را درهم می‌شکند و هرگونه مشتری را جلب می‌کند. بنابراین شروع به رقابتی با برادران لومیر کرد که چندی بعد، به‌جای او، ژرژ ملی‌بس از آن پیروز بیرون آمد. یعنی به تولید فیلم‌هائی داستان‌گو پرداخت که در قاموس دنیای واقعی لومیرها نمی‌گنجید.
شاید این رقابت، ناخودآگاه اتفاق افتاده باشد؛ چون دوربین لومیرها سبک بود و آنان می‌توانستند از مناظر واقعی فیلم بگیرند. دوربین ادیسن که یک تنی وزن داشت ناچارش می‌کرد در استودیو باقی بماند و واقعیت را در آنجا بازسازی کند. شصت فیلمی که سازمان ادیسن، در سال‌های اولیه فعالیت، تولید کرد اختصاص به "عملیات" رقاصان، مشت‌زنان، حیوانات، شعبده‌بازان و در واقع بازیگرانی داشت که جلوی دوربین روایتی را بازمی‌گفتند.
ادیسن از این حد پیش‌تر نرفت. اوج موفقیت او در همان نخستین نمایش همگانی فلم‌هایش به‌دست آمد: در ۲۳ آوریل سال ۱۸۹۶ و در تالاری در شهر نیویورک که دوازده فیلم کوتاهش (شصت تا هشتاد ثانیه‌ای) در معرض تماشا قرار گرفتند. فیلم‌ها شامل رقص خواهران لی، برخورد امواج با ساحل، مسابقه مشتری،... و نبرد "جان بول" (نماد انگلستان) و "عمو سام" (نماد آمریکا) می‌شدند و در آنها میزانسن، به آن صورت که در فیلم‌های لومیرها می‌بینیم، به‌کار نرفته بود. نهایت ذوق ادیسن در فیلم‌هائی مصرف شد که صحنه، رنگ شده بود (رقص خواهران لی) یا تهییج می‌کرد (نبرد "جان بول" و "عمو سام") ذوقی که بعدها، حداقل، در مسیر "زیبا"تر کردن آثارش به‌کار نرفت و به خدمت تبلیغ درآمد. ادیسن با ساختن فیلم‌های دیگری، از جمله درباره مناقشه آمریکا و اسپانیا بر سر کوبا، پدر تمام فیلمسازان سیاسی دنیا به‌شمار می‌آید.