سیمان و بنیان توسعه

به جرأت می‌توان گفت: تمامی طرح‌های بزرگ صنعتی، عمرانی و ساختمانی کشور تنها در گروی وجود یک ماده حیاتی است. سیمان این ماده حیاتی در حال حاضر بنیان رشد اقتصادی و اجتماعی به تنها ایران بلکه دنیا است. مصرف سیمان جهان در سال گذشته از مرز ۱/۲ میلیارد تن فراتر رفته و به‌دلیل کمبود آن در جهان کشورهای در حال توسعه برای به دست آوردن آن به شدت در تکاپو هستند.
کشور عزیز ما نیز از جمله مناطق دنیا است که به شدت نیازمند دریافت سیمان است. در حالی که تا ۳ سال قبل مصرف سیمان ما کمتر از ۳۰ ملیون تن در سال بود. این رقم امسال حدود ۳۸ تا ۴۰ میلیون تن تخمین زده می‌شود. و طبق برآوردها نیاز ما به سیمان در ۳ سال آینده حدود سالانه ۵۰ میلیون تن و در سال ۱۳۹۰، ۵/۸۵ میلیون تن خواهد بود.
دلیل این رشد تقاضا نیز مشخص است. ایران مجبور است ضمن حفظ رشد اقتصادی بالای ۵ درصد طرح‌های بزرگ عمرانی (سدسازی، جاده‌سازی، ساختمان‌سازی و ...) را نیز در دستور کار قرار داشته باشد پرواضح است که در چنین شرایطی تنها راه ممکن، توسعه سریع صنایع سیمان است. این برنامه‌ها هم‌اکنون تدوین شده و در کنار ورود بخش خصوصی در بحث تولید سیمان، ایمیدرو نیز ۱۲ میلیون تن ظرفیت‌سازی سیمان را در دستور کار قرار داده است تا کشور بتواند طبق برنامه چهارم ظرفیت تولید خود را در سال ۸۶ به ۵۲ میلیون تن و در مسائل پایانی برنامه چهارم (سال ۸۸) به ۷۳ میلیون تن برساند.
البته ایران هم‌اکنون نیز جزء قدرت‌های بزرگ سیمانی جهانی محسوب می‌شود و تولید خود را از رتبه‌های حدود یستم جهان به چهاردهم در سال ۲۰۰۴ ارتقاء داده اما با توجه به‌وجود ۸ میلیارد تن ذخایر آهک و نیروهای قوی متخصص در کنار موقعیت ویژه جغرافیائی، ایران باید بتواند پس از چین، هند و آمریکا مقام چهارم جهان را از آن خود کند.
سیمان تنها محصولی در دنیا است که به‌رغم نیاز شدید کشورها به آن، صادرات بسیار مشکلی دارد. دلیل آن نیز جنس و وزن آن است. این مسئله موجب شده کشورهائی که از دریا دور هستند. نظیر کشورهای آسیای میانه، افغانستان و عراق نتواند به سادگی نیاز خود به سیمان را برطرف کنند و در این میان ایران نقشی حیاتی دارد. ایران اکنون در وضعیتی است که هر میزان سیمان تولید کند برای آن مشتری است.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در راستای وظایف توسعه‌ای خود از چندی پیش افزایش تولید سیمان را در دستور کار خود قرار داده و اکنون به‌نظر می‌رسد این تصمیم بسیار درست بوده چرا که بخش خصوصی اگرچه دارای توانمندی‌های خاص خود است، اما اگر با مشکلاتی نظیر مسائل مالی مواجه شود بلافاصله اقدام به توقف اجراء طرح‌ها و یا تولید می‌کند. حال آنکه سازمان‌هائی نظیر ایمیدرو به‌دلیل مسئولیت‌های ملی تحت هیچ شرایطی اجراء پروژه‌ها را متوقف نمی‌کنند، بنابراین در شرایط فعلی اگر معدودی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی از ادامه فعالیت در سیمان مصرف شوند، سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگتری نظیر ایمیدرو قادر هستند جای آنها را پر کنند چرا که توقف در اهداف سیمائی کشور به هیچ وجه حائز نیست.

علی غفوری

منبع : هفته نامه معدن و توسعه