فیلم‌هایی که ۱۱۰ داور پسندیدند

جشن سینمای ایران در دوازدهمین سال برگزاری‌اش یک اتفاق بود. از آن جهت که مجموعه‌ای از فیلم‌های دیده نشده سینمای ایران اولین اکران‌شان در این جشن بود. یک جور افتتاحیه سینمایی که البته شرایط سخت‌تری داشت و بینندگانش فقط سینماگران بودند؛ سینماگرانی که قرار بود قضاوت کنند و تنها برای دیدن اثری از دوست و همکار خود نیامده بودند. بعضی از این فیلم‌ها در زمان جشنواره فیلم فجر آماده نبودند و برخی آماده بودند اما به دلیلی - نداشتن پروانه نمایش- به آن جشنواره راه نیافتند. البته ۳، ۴ فیلم هم به دلیل همین مساله پروانه نمایش اصلا‌ امکان داوری برایشان پدید نیامد. اما حضور این فیلم‌ها به خصوص در فضای آرام جشن امسال که با فضای پرتنش سال قبل فرق داشت توانست امنیت و فضای صنفی کار را بیشتر کند.
در مجموع ۶۱ فیلم به نمایش درآمد که ۴ فیلم در حال دریافت پروانه نمایش بود، ۲ فیلم پروانه نمایش نداشت و داوری هم نشد. ۲ فیلم هم اصلا‌ امکان نمایش پیدا نکرد. در این بین ۵ فیلم بیش از همه مورد توجه قرار گرفتند و در ۱۲ تا ۶ رشته نامزد دریافت جایزه شدند و ۴ فیلم دیگر هم توانستند در ۳، ۴ رشته رای این داوران را که تعدادشان به ۱۱۰ نفر می‌رسید، به دست آورند. ‌
● دعوت ‌
شاید بتوان آخرین ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا را با عنوان <دعوت> متفاوتترین آن تا این لحظه دانست. این فیلم تندیس بهترین چهره‌پردازی و بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد. البته او قرار است این فیلم را در عید فطر اکران کند و بعد از آن فیلم <قبل از دعوت> را بسازد. او شاید به دلیل ساخته‌های پیشینش این امکان را داشته باشد که به سراغ موضوعات ممنوعه برود، البته با هوشیاری کامل از این موقعیت استفاده می‌کند و مسائلی را یادآوری می‌کند؛ در آژانس شیشه‌ای همین دیالوگ <خبیری سوز داره، دود نداره> یا <دوره شما گذشته حاجی> یا اشاره‌ای ظریف که به امکان جنگ دوباره می‌شود، در <به نام پدر> آن هم فقط با یک صحنه و عبور هواپیماهای بیگانه بر فراز آسمان. یا در همان فیلم توقیف مانده‌اش <به رنگ ارغوان> درباره سربازان گمنام امام زمان(عج.) این اتفاق این بار هم افتاده است در <سقط جنین.> او این اثر را از ۷ اپیزود نوشته‌شده آغاز کرده که بعد به ۶ اپیزود فیلمبرداری شده منتهی شد و در نهایت با توجه به طولا‌نی شدن فیلم یک اپیزود آن با حضور <پژمان بازغی> و <لیلا‌ اوتادی> حذف شد. ‌
او توانسته این بار هم با صراحت موضوعی را به تصویر بکشد که همیشه در ‌هاله و در اوج تنگناها با گذری کوتاه به آن اشاره می‌شود؛ <سقط جنین.> او حتی برای این فیلم از بازیگران ستاره همچون هدیه تهرانی و محمدرضا گلزار دعوت کرد هر چند آنان در این فیلم نقشی را بازی نکردند اما مهناز افشار، مهتاب کرامتی و کتایون ریاحی در این فیلم حضور دارند. حاتمی‌کیا مساله سقط جنین را در خانواده‌های مختلف از پولدار و روشنفکر تا دانشجو و فقیر و از پیر و جوان مورد توجه قرار داده و البته این کار را بعد از تحقیقات فراوان حتی در دین و مذاهب گوناگون و کشورهای مختلف انجام داده است.
قرار نیست فیلم در تایید این مساله باشد. او به خوبی در بیان موقعیت این افراد موفق بوده است. او این فیلم را به تازگی به پایان رسانده و علا‌قه‌ای به حضور در جشنواره امسال ندارد، شاید فیلم بعدی‌اش را روانه جشنواره کند. حضور دو بازیگر زن مریلا‌ زارعی و گوهر خیراندیش در بین نامزدهای بازیگری نقش اول و نامزد شدن در رشته‌های دیگری همچون
۱) بهترین فیلم
۲) بهترین کارگردانی
۳) بهترین فیلمنامه
۴) بهترین فیلمبرداری
۵) بهترین موسیقی متن
۶) بهترین چهره‌پردازی
۷) بهترین صدابرداری و
۸) بهترین صداگذاری و میکس نشان از یک فیلم خوب دارد. در واقع این موفقیت در جشن سینمای ایران نشان از موفقیت در اکران دارد، در حالی که او رقبای سختی همچون <آواز گنجشک‌ها> و <سه زن> هم دارد. اما به هر حال این فیلم پیش از برگزاری مراسم پایانی جشن جزو فیلم‌هایی عنوان می‌شد که باید جوایز مختلفی بگیرد که سرانجام هم از جشن این جوایز را دریافت کرد.
● فرزند خاک ‌
شاید بهترین فیلمی که اکنون بر پرده سینماها در حال اکران باشد <فرزند خاک> است که داوران صنفی و تخصصی خانه سینما این فیلم را در ۱۲ رشته کاندیدا کردند:
۱) بهترین فیلم
۲) بهترین کارگردانی
۳) بهترین فیلمنامه
۴) بهترین فیلمبرداری
۵) بهترین موسیقی متن
۶) بهترین بازیگر نقش مکمل زن
۷) بهترین چهره‌پردازی
۸) بهترین جلوه‌های ویژه میدانی
۹) بهترین تدوین
۱۰) بهترین صدابرداری
۱۱) بهترین صداگذاری و میکس و
۱۲) بهترین طراحی صحنه و لباس.
در نهایت نیز تندیس‌های بهترین فیلمنامه، بهترین فیلمبرداری، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، جلوه‌های ویژه میدانی و صدابرداری را از آن خود کرد.
سومین ساخته محمدعلی باشه‌آهنگر فیلمی سرراست با موضوعی بکر و نادیده درباره جنگ است. تنهایی زن و انتظار ۱۶ ساله او و پسرش برای آمدن پدر یا جنازه‌اش جواب نمی‌دهد. مادر می‌خواهد به آن سوی مرز برود تا جسدی که می‌گویند برای همسرش است ولی حالا‌ عبادتگاه کردان عراقی شده را بازگرداند. اما این اتفاق آغاز سفری است متفاوت. زنی که قرار است او را در رسیدن به خواسته‌اش همراهی کند، زنی است که جنازه‌های شهدای ایرانی را پیدا می‌کند و باردار طفلی است. ماجرا طوری پیش می‌رود که زن از همه چیز حتی از شوهرش می‌گذرد و یک طفل به یادگار برایش می‌ماند. این فیلم در جشنواره فجر نیز توانست جوایز مختلفی را مانند سیمرغ طلا‌ی فیلم ملی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن - مهتاب نصیرپور- از آن خود کند. این فیلم توانست از ۱۲تندیسی که در انتظارش بود، این تندیس‌ها را از آن خود کند. ‌
● صدسال به این سال‌ها ‌
سامان مقدم برای خود این روزها وجهه موفقی را کسب کرده زیرا ساخته‌هایش با اقبال مردم و منتقدان روبه‌رو می‌شوند. هر چند ساخته سال قبلش <صدسال به این سال‌ها> نتوانست در جشنواره فیلم فجر مورد توجه داوران مسابقه قرار گیرد و در جمع میهمانان پذیرفته شد و بعدتر هم به دلیل حجم زیاد اصلا‌حات وارده با عنوان اینکه امکان و زمان انجام دادنش وجود ندارد از جشنواره خارج شد. این فیلم قرار است روایتگر تاریخ انقلا‌ب باشد البته بخشی از آن و تاثیرش در زندگی دو مرد و یک زن. آنان دانشجویانی هستند که به انقلا‌ب فرهنگی می‌خورند. نام زن - ایران- مساله‌ساز می‌شود و مدام خبر داده می‌شود که این فیلم در حال دریافت پروانه نمایش است و بلا‌فاصله اکران می‌شود. فیلم در بخش‌های فنی؛ بهترین فیلمبرداری، بهترین موسیقی متن، بهترین چهره‌پردازی، بهترین تدوین و بهترین صداگذاری و میکس کاندیدای دریافت تندیس شده است. البته بازی فاطمه معتمدآریا هم در این فیلم مورد توجه هیات داوران برای تندیس بهترین نقش اول زن قرار گرفته است. این فیلم هم در حال طی کردن مسیر دریافت پروانه اکران است تا بلا‌فاصله اکران شود. ‌
● کتاب قانون ‌
بعضی فیلم‌ها که دچار مشکل می‌شوند جای حیرت دارد مانند همین آخرین ساخته مازیار میری با عنوان <کتاب قانون.> این فیلم با حضور پرویز پرستویی و تعدادی از بازیگران عرب در لبنان ساخته شده است. نکته جالب درباره این فیلم علا‌وه بر هزینه زیاد، گریم متفاوت و نقش این بازیگر است. همکاری این بازیگر در فیلم قبلی میری با عنوان <پاداش سکوت> سال قبل نیز توجه داوران خانه سینما را جلب کرد و بیشترین تعداد نامزدی در رشته‌های مختلف را داشت. البته در یازدهمین جشن سینمای ایران که اتفاقا دبیرش هم <پرویز پرستویی> بود، فیلم در پایان تنها چند تندیس در بخش‌های فنی را از آن خود کرد. این فیلم امسال در
۱) بهترین موسیقی متن،
۲) بهترین بازیگر نقش اول مرد(پرویز پرستویی)،
۳) بهترین بازیگر نقش اول زن (دارین خمسه)،
۴) بهترین بازیگر نقش مکمل زن (نگار جواهریان و فریده سپاه‌منصور)،
۵) بهترین بازیگر نقش مکمل مرد(داوود فتحعلی‌بیگی) و
۶) بهترین تدوین نامزد شد.
این نشان می‌دهد که میری هرچقدر در مسائل فنی از کارگردانی، صدا و لباس کمرنگ عمل کرده، اما در چیدن بازیگران و هدایتشان موفق بوده است. هر چند تجربه محمدرحمانیان در مقام فیلمنامه‌نویس نتوانسته مورد توجه قرار گیرد. این فیلم با وجود موضوع مورد قبول و قابل ارزش آن - مساله گرویدن یک مسیحی به اسلا‌م - در گرفتن پروانه نمایش ناموفق بوده و قرار است پس از دریافت مجوز نوروز ۸۸ اکران شود. ‌
● دیوار
فیلم محمدعلی طالبی با عنوان <دیوار> به نظر می‌رسد با وجود سوژه متفاوتش درباره دختر جوان موتورسوار در سه رشته مهم
۱) بهترین فیلم،
۲) بهترین کارگردانی و
۳) بهترین تدوین نامزد شود و اصلا‌ سختی‌های ساخت و تولید چنین اثری انگار به چشم نیامده است. بازی مشکل گلشیفته فراهانی و مهرداد صدیقیان روی دیوار مرگ و فیلمبرداری مشکل و پرخطر حسین جعفریان که در جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین شد، همه در این داوری دیده نشده‌اند. این فیلم روایت دختری است که برای تامین معاش کار پدر - موتورسواری در دیوار مرگ- را دنبال می‌کند و با مسائل مختلفی روبه‌رو می‌شود. طالبی پس از ۷ سال و‌ هارون یشایایی پس از ۱۴ سال با این فیلم به سینما بازگشتند.
● خواب لیلا‌ ‌
در سینمای ایران فیلم‌های در ژانر وحشت تعدادشان به انگشتان دست هم نمی‌رسد اما حالا‌ و در این روزها که تکنولوژی کمی در ایران پیشرفت کرده فیلم <خواب لیلا‌> ساخته شده است البته به صورت ‌HD تا بتواند در اجرا موفق باشد. این فیلم سومین تجربه مهرداد میرفلا‌ح است و با وجود بازیگرانی همچون پطروسیان، فاطمه معتمدآریا، پژمان بازغی و فرخ نعمتی از سوی داوران خانه سینما فقط نکته‌های فنی و جلوه‌های ویژه‌اش مورد توجه قرار گرفته است. این فیلم یا به زودی اکران می‌شود یا منتظر جشنواره فجر امسال می‌ماند. این فیلم به دلیل مسائل فنی تبدیل شدن به نسخه ۳۵ میلی‌متری به جشنواره فیلم فجر سال قبل نرسید و در خانه سینما داوری شد و رقیبش <آن مرد آمد> بود. فیلم در ۴ رشته
۱) بهترین جلوه‌های ویژه بصری،
۲) بهترین جلوه‌های ویژه میدانی،
۳) بهترین صداگذاری و میکس و
۴) بهترین طراحی صحنه و لباس نامزد شد.
فیلم درباره دختری است که در خانه موروثی‌اش از سوی دخترکی با قدرت خارق‌العاده‌ای مورد حمله‌های وحشیانه قرار می‌گیرد. عجیب اینکه موسیقی این فیلم که با همکاری ارکستر فیلا‌رمونیک ارمنستان ساخته شده نیز مورد توجه واقع نشد. ‌ ‌

منبع : روزنامه اعتماد ملی