نوسانات ارزی و مشکلات اقتصاد ژاپن

اقتصاد ژاپن که پس از سالها رکود به تازگی روند رو به بهبودی داشته است ، بار دیگر با خطر رکود روبرو شده است. این امر ناشی از افزایش شتابان نرخ ین ژاپن در برابر دلار آمریکا و کاهش ارزش سهام در بازار این کشور است. علاوه بر این دو عامل مهم، افزایش بهای نفت خام و دیگر اقلام در بازار جهانی که سبب افزایش بهای وارداتی انرژی و کالاها دیگر گردیده نیز برای اقتصاد ژاپن مشکل آفرین شده است. در هفته گذشته ارزش هر دلار آمریکا در برابر ین ژاپن حدود ۱۰۸ ین بود،اما فقط در طول چند روز حدود شش ین در هر دلار به ارزش ین ژاپن افزوده شد و به حدود ۱۰۲ ین در برابر هر دلار رسید.
این برای نخستین بار در طول سه سال و یک ماه گذشته است که ارزش ین در برابر دلار تا این حد افزایش می یابد. باوجود این که ارزش ین در برابر دلار افزایش یافته است، اما به نظر می رسد که ژاپنی ها نه فقط از این موضوع خرسند نیستند،بلکه از بازتاب های ناخوشایند ناشی از این موضوع بر اقتصاد این کشور نیز نگرانند. به گزارش ایرنا، «کنجیرو یوشیدا» اقتصاددادن ارشد پژوهشگاه«میزوهو» وابسته به بانک ژاپنی میزوهو، گفت: نوسانات شتابان بازار ارز برای اقتصاد ژاپن دستاوردهای خوبی به دنبال نخواهد داشت. وی که از تحلیلگران برجسته رسانه های بزرگ اقتصادی ژاپن است، افزود: مسأله اصلی این است که افزایش ارزش ین در برابر دلار، ناشی از افزایش قدرت ین ژاپن نیست، بلکه علت آن در کاهش ارزش دلار نهفته است.
این اقتصاددان ژاپنی تصریح کرد: مساله«ساب پرایم» در آمریکا که یک بحران مالی دراین کشور ایجاد کرده، سبب شد تا ارزش دلار به دلیل شتابان شدن روند فروش آن در بازار، روز به روز کاهش یابد. به گفته یوشیدا، بانک مرکزی آمریکا با دوبار کاهش نرخ بهره عمومی، تلاش کرد با این بحران مقابله کند، اما به نظر می رسد این مساله نتوانسته دستاوردهای کافی را برای این کشور به دنبال داشته باشد. به گفته وی، احتمال پایین تر آمدن ارزش دلار در برابر ین نیز وجود دارد، اما او پیش بینی کرد که ارزش هر یک دلار در برابر ین کمتر از ۱۰۰ین نشود. وی ابراز خوشبینی کرد، بحران مالی موجود در آمریکا سرانجام درمان شود، اما این موضوع در کوتاه مدت عملی نمی شود. یوشیدا پیش بینی کرد، وضعیت نابسامان کنونی اقتصادی آمریکا در سال جاری میلادی نیز ادامه داشته و نشانه های بهبود آن در اواخر سال آینده میلادی (۲۰۰۹) نمایان شود. این اقتصاددان ژاپنی می گوید: مشکل اصلی برای ژاپن این است که کاهش ارزش دلار در برابر ین سبب کاهش درآمد صادراتی شرکت های ژاپنی می شود. یوشیداافزود: متاسفانه بخش عمده ای از اقتصاد ژاپن وابسته به صادرات است و به همین علت در صورت کاهش صادرات، رشد اقتصادی کشور رو به کندی می رود. به گفته یوشیدا، پایین آمدن سطح صادرات ژاپن که کاهش درآمد شرکت ها را به دنبال خواهد داشت، بر بازار سهام این کشور تأثیر گذاشته و این موضوع سبب کاهش ارزش سهام شرکت ها در بازار بورس شده است.
وی افزود: این مسأله همانند یک گردش منفی است که اقتصاد ژاپن در آن قرار گرفته و بیرون آمدن از آن کار سختی است. این اقتصاددان ژاپنی می افزاید: بطور کلی به دلیل ضعیف شدن ارزش برابری دلار، سرمایه ها در بازارهای جهانی از دلار دور شده و بسوی بازارهایی همچون بازارهای نفتی، طلا و غلات رفته است. یوشیدا اضافه کرد: روان شدن سرمایه ها بسوی این بازارها سبب شده است تا نرخ این مواد در بازار به طور شتابانی افزایش یابد و بهای کالاهای وارداتی ژاپن را افزایش دهد. وی گفت: برای نمونه اگر به روند عرضه و تقاضا در بازار نفت خام نگاه کنیم می بینیم که باوجود آن که در این بازار تقاضا بیش از عرضه نیست، اما نرخ نفت خام در بازار جهانی همچنان رو به افزایش است. به گفته وی، با مشاهده این وضعیت، تنها می توان گفت که حرکت های احتکاری پولی سبب افزایش بی حساب بهای نفت خام و یا دیگر کالاها در بازار شده است. روند افزایشی ارزش برابری ین ژاپن در برابر دلار آمریکا آنقدر شتابان است که مقام های دولتی ژاپن را نیز نگران کرده است. وزیر مسئول در امور اقتصادی و مالی دولت ژاپن در این زمینه گفت: روند افزایشی ارزش ین دربرابر دلار بیش از حد طبیعی شتابان بوده و او این موضوع را مورد توجه قرار داده است. خانم «هیروکو اوتا» افزود: بررسی ها حاکیست که شرکت های ژاپنی در حسابرسی های خود میانگین ارزش ین دربرابر هر دلار را حدود ۱۰۶ین برآورد کرده اند که افزایش بیش از حد ارزش ین در برابر دلار، درآمد شرکت های صادراتی ژاپن را کاهش می دهد و این موضوع برای اقتصاد ژاپن خوب نیست. وزیر اصلاحات در امور مالی و اداری دولت ژاپن نیز در این زمینه گفت: ارزش ین ژاپن در برابر دلار آمریکا نسبت به میانگین ارزش آن در سال گذشته ۱۰ ین افزایش یافته که این موضوع برای اقتصاد ژاپن خوشایند نیست. «یوشیمی واتانابه» افزود: صنعت صادرات، یدک کش رشد اقتصاد ژاپن بوده است، اما با افزایش یافتن ارزش ین، رشد اقتصادی ژاپن دچار مشکل می شود. برخی کارشناسان اقتصادی ژاپن پیشنهاد می کنند برای پیشگیری از روند کاهش ارزش دلار در برابر ین، وزارت دارایی ژاپن برای تغییر دادن جریان موجود در بازار ارز، بهتر است در این بازار دخالت کرده و اقدام به خرید دلار و فروش ین کند. اما «فوکوشیرو نوکاگا» وزیر دارایی ژاپن، با وجود آن که نسبت به افزایش شتابان ارزش ین در برابر دلار ابراز نگرانی کرده است، اما در زمینه تصمیم دولت برای مداخله در بازار ارز با هدف پیشگیری از کاهش ارزش دلار در برابر ین سکوت کرده است. هم اکنون در میان کارشناسان اقتصادی ژاپن این پرسش مطرح است که وزارت دارایی چه مرزی را برای دخالت خود در بازار ارز در نظر گرفته است. دولت ژاپن در طول چهار سال گذشته در بازار ارز هیچ گونه دخالتی نکرده و به همین دلیل این گزینه همچنان روی میز مقامات وزارت دارایی ژاپن باقی مانده است. روزنامه اقتصادی نیهون کیزای به نقل از یک مقام وزارت دارایی ژاپن نوشت: دولت ژاپن در صورتی در بازار ارز مداخله می کند که کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز به طور هماهنگ این کار را انجام دهند.

منبع : روزنامه ابرار اقتصادی