ویمبلدون باشکوه ترین رقابت تنیس جهان

۱۳۰ سال است که در حاشیه جنوب غربی لندن، پایتخت پیر بریتانیا، رویدادی از دوشنبه پایانی ماه ژوئن آغاز می شود، دو هفته طول می کشد و سرانجام در اولین تعطیلات آخر هفته جولای به پایان می رسد. صحبت از مسابقات تنیس ویمبلدون است. یکی از چهار رویداد بزرگ (Grand slam) هر ساله تنیس و البته مهم ترین آنها.
مسابقاتی که با شروعش در همین دوشنبه، صد و بیست ویکمین دوره خود را جشن خواهد گرفت و برای آن ۱۰ دوره ای افسوس خواهد خورد که طی سال های سیاه جنگ جهانی اول (۱۹۱۵-۱۹۱۸) و دوم (۱۹۴۵-۱۹۴۰) مهر تعطیلی را بر خود دید و به همین خاطر با گذشت ۱۳۰ سال از برگزاری اولین دوره اش، امسال صد و بیست ویکمین دوره خود را به دنیای تنیس هدیه خواهد داد.ویمبلدون سومین گرند اسلمی است که در طول فصل رقابت های تنیس در هر سال، نوبت به برگزاری آن می رسد و بعد از رقابت های استرالیا، رولان گاروس (فرانسه) و قبل از یو اس اوپن (امریکا) برگزار می شود.
وجه تمایز و در واقع مهم ترین شاخصه آن هم زمینی است که این بازی ها روی آن انجام می شود. مسابقات استرالیا و امریکا روی کفپوش (Hard Court) و رولان گاروس بر روی خاک رس انجام می شود ولی در ویمبلدون، قهرمانان باید روی چمن سبز و زیبا بازی کنند. اشتباه نکنید. اینجا خبری از رونالدینیو و آن جادوگری هایش با توپ یا تیری آنری و دیوید بکام نیست. گرچه ممکن است هرکدام از اینها برای تماشای ویمبلدون سری به لندن بزنند ولی کاراکترهای اصلی این نمایش دیگرانی هستند که از قضا چیزی کمتر از فوتبالیست ها ندارند.
آنها هم خوب بازی می کنند، خوب پول می گیرند، خوش پوش و امروزی هستند و البته در سرگرم کردن علاقه مندان ورزش استادند. بازیگران اصلی این صحنه راجر فدرر، رافائل نادال، اندی رادیک، نواک جوکوویچ و دیگر شرکا هستند که با توپ و راکت هایشان هیجان را به دوستداران تنیس هدیه می کنند. البته تمام اینها را در طول برگزاری ویمبلدون با لباس های یکدست سفید خواهید دید. چرایش هم باشد تا بگوییم،
● ویمبلدون کجاست؟
شهر کوچک ویمبلدون که امروزه یکی از حومه های مدرن لندن محسوب می شود، در یازده کیلومتری جنوب غربی پایتخت انگلستان قرار گرفته و در طول یک قرن گذشته بیشترین شهرتش را از همین مسابقات تنیس ویمبلدون گرفته است. نام ویمبلدون (vimbeldon) در واقع از نام اصلی Wynnmanشs Hill به معنای تپه Wynnman گرفته شده است. در گویش قدیم انگلیسی، واژه dun به معنای همان تپه (Hill) کاربرد داشته و نام امروزی ویمبلدون از تغییر شکل همان نام قدیمش به وجود آمده است.
مرکز اصلی ویمبلدون در بالای یک تپه واقع بوده که در حال حاضر به این بخش «دهکده» گفته می شود. یکی از ویژگی های بارز این شهر کوچک که در طول تاریخ انگلستان نمود ویژه ای داشته، رویدادهای مختلف ورزشی است که در آن اتفاق می افتد یا قبلاً در آن برگزار می شده است. مثلاً مسابقات تیراندازی اولین رقابت های ورزشی برگزار شده در آنجا است و جالب اینکه در سال ۱۸۷۸ میلادی بیش از ۲۵۰۰ نفر در این رقابت های دو هفته ای شرکت کرده بودند. همچنین مسابقات اسب دوانی و رقابت های موتورسواری سرعت از دیگر رویدادهای مهم این شهر محسوب می شود.
ویمبلدون همچنین با تیم فوتبال مشهورش هم شناخته می شود. البته آنها چندان حرفه ای و ریشه دار نبودند ولی در سال ۱۹۷۷ دوران جدید حیاتشان را شروع کردند و کار را به آنجا رساندند که بزرگترین افتخار دوران خود را در سال ۱۹۸۸ و در فینال FA CUP با پیروزی بر لیورپول پرآوازه به دست آوردند و جام قهرمانی را از آنها ربودند. البته با ظهور باشگاه های پولداری چون چلسی و فولهام در نزدیکی این شهر کوچک، تیم آنها توان رقابت با بزرگان را از دست داد و در سال ۲۰۰۰ به رقابت های دسته دوم انگلستان سقوط کرد.
بنابراین ویمبلدونی ها دلشان را به همان گرنداسلم تنیس شان خوش کرده اند و این رویدادی است که هر ساله علاوه بر کشاندن بیش از ۵۰۰ هزار تماشاگر مشتاق به زمین های تنیس ویمبلدون، سود سرشار مالی را هم به این منطقه حومه لندن پیشکش می کند. در این بین، نقش اصلی ماجرا و صحنه گردان بزرگ، باشگاه «کراکت و تنیس روی چمن انگلستان» است که عهده دار برگزاری این بازی ها است.
تاریخ تاسیس این باشگاه در سال ۱۸۶۸ بوده است و بر همین اساس آنها در سال ۱۸۷۰ اولین دوره بازی های کراکت را که در منطقه از محبوبیت فراوانی برخوردار بوده برگزار کرده اند. کراکت همان بازی چوب و حلقه است که در انگلستان طرفداران زیادی هم دارد. اما بعد از چند سال بخش تنیس هم به فعالیت های باشگاه اضافه شد و کار به آنجا رسید که چند سال بعد نام کراکت از نام اصلی باشگاه حذف شد ولی در سال ۱۸۸۹ و به دلیل گرامیداشت ورزش سنتی ویمبلدونی ها، مجدداً کراکت به مجموعه نام باشگاه اضافه شد و امروزه نام اصلی آن به صورت Tennis and Croquet Club The All England Lawn در همه جا شناخته می شود. مجموعه باشگاه در حال حاضر دارای ۱۹ زمین تنیس است که استادیوم اصلی که محل برگزاری مسابقات فینال یک نفره و دوبل است هم شامل آن است.
این مجموعه زیبای ۱۴ هزار نفری که حتی ۱۵ هزار تماشاچی را هم می تواند در خود جای دهد با چمنی زیبا پوشیده شده که معمولاً طی ماه های مه تا سپتامبر قابل استفاده است. نکته جالب توجه اینکه مسوولان مجموعه با توجه به حضور باران که مشتری اصلی رویدادهای برگزار شده در طول سالیان سال بوده تصمیم گرفتند تا فکری به حال این مشکل کنند و در نتیجه سقف قابل حرکتی طراحی شد که تا سال ۲۰۰۹ بهره برداری از آن آغاز می شود.
این سقف طی مدت ۱۰ دقیقه می تواند باز یا جمع شود. زمین زیبای دیگری هم در این مجموعه وجود دارد که در سال ۱۹۹۷ ساخته شده و نام زمین شماره یک را بر آن نهاده اند. زمین یک قابلیت پذیرش ۵۰۰/۱۱ نفر را دارد و برای میزبانی مسابقات Davis CUP هم از آن استفاده می شود. نکته جالب دیگر در مورد باشگاه تنیس ویمبلدون و مجموعه اش میزبانی رقابت های تنیس المپیک است که در سال ۲۰۱۲ در این مجموعه زیبا و دیدنی برگزار خواهد شد.
● ۱۳۰ سال رقابت و هیجان
چمن زیبا و سبز مجموعه ویمبلدون دیگر امروز در پایان ۱۳۰ سالگی اش قرار دارد. مجموعه ای که وجهه سنتی خود را تا امروز هم حفظ کرده است در سال ۱۸۷۷ میزبان نخستین دوره بازی های تنیس ویمبلدون بود. البته سال های اول ویمبلدون بیشتر شبیه گاردن پارتی هایی بود که اشراف و ثروتمندان بریتانیایی در آن حضور می یافتند و جنبه بین المللی کمتری داشت. اولین دوره ویمبلدون در زمینی در نزدیکی «ورپل رود» ویمبلدون برگزار شد و فقط بخش مردان برای آن برنامه ریزی شده بود.
رقابت های انفرادی زنان در سال ۱۸۸۴ و بازی های دوبل مردان هم در همان سال به ویمبلدون افزوده شد. در سال ۱۹۱۳ هم بخش های دوبل زنان و دوبل مختلط را به ویمبلدون اضافه کردند و در سال ۱۹۲۲ بود که بازی ها را به مکان فعلی اش در نزدیکی های «چرچ رود» منتقل کردند. گرچه جنتلمن های انگلیسی در یکی دو دهه اول ویمبلدون حاکم مطلق این رقابت ها بودند ولی این افتخارات چندین و چند سال است که در گوشه موزه ویمبلدون خاک می خورد. اولین قهرمان ویمبلدون (۱۸۷۷) اسپنسر گور بود که با پیروزی بر ویلیام مارشال جام قهرمانی را به دست آورد و نامش را در تاریخ ثبت کرد. اولین قهرمان زن هم خانمی به نام «مود واتسون» بود که در سال ۱۸۸۴ و با پیروزی بر لیلیام واتسون بر جام زیبای ویمبلدون بوسه زد.
ولی اوضاع بریتانیایی ها چندان هم بر وفق مراد پیش نرفت چرا که در سال ۱۹۰۷ یک مرد استرالیایی به نام «نورمن بروکس» اولین تنیسور غیرانگلیسی بود که قهرمان ویمبلدون شد. البته پیش از آن یک خانم امریکایی در سال ۱۸۹۰ از خجالت خانم های انگلیسی درآمده بود و اولین زن خارجی قهرمان در این رقابت ها شده بود. نام این خانم محترم هم «لنارایس» بود. ولی از تمام اینها مهم تر، ناکامی چند ساله انگلیسی ها در ویمبلدون است.
چون از آخرین بوسه قهرمانی یک مرد انگلیسی بر جام زیبای ویمبلدون ۷۱ سال است که گذشته و داغ قهرمانی بر دل انگلیسی ها مانده است. «فرد پری» آخرین مرد انگلیسی است که در سال ۱۹۳۶ قهرمان این بازی ها شده ولی در بخش زنان اوضاع کمی بهتر است و خانم های انگلیسی بیشتر از مردان شان آبروداری کرده اند، و خانم «ویرجینیا وید» آخرین زن انگلیسی بوده که در سال ۱۹۷۷ قهرمانی را برای زنان انگلیسی کسب کرده است.
رقابت های ویمبلدون در پنج بخش اصلی شامل انفرادی مردان و زنان، دوبل مردان و زنان و دوبل مختلط برگزار می شود و چهار رقابت اول این مجموعه برای بخش جوانان هم در نظر گرفته شده است و برای پیشکسوتان هم چهار رقابت برگزار می شود که البته حاضران در آنها با دعوت برگزارکنندگان بازی ها به ویمبلدون می روند.این چهار بخش را بازی های دوبل مردان و زنان سی و پنج ساله و بالاتر، دوبل مردان ۴۵ ساله و بالاتر و بازی های دوبل با ویلچر مردان تشکیل می دهند. منصور بهرامی افتخار تنیس ایران و یکی از بزرگ ترین تنیسورهای نمایشی جهان، پای ثابت این بخش است و حضوری فعال در بخش پیشکسوتان ویمبلدون دارد.
همچون سایر گرنداسلم های دیگر بازی های انفرادی و دوبل مردان به صورت سه ست از پنج ست برگزار می شود و باقی رقابت ها به صورت سه سته انجام می شود و به غیر از بخش پیشکسوتان که امکان شانس مجدد را خواهند داشت، در بخش های دیگر اولین شکست مساوی با خداحافظی از لندن و ویمبلدون زیبایش خواهد بود،تا قبل از سال ۱۹۲۲ قهرمانان سال قبل خیلی خوش شانس بودند که به طور اتوماتیک برای حضور در بازی های سال آینده هم انتخاب می شدند ولی از آن سال به بعد تمام قهرمانان باید با حضور در رقابت های فصل در نقاط مختلف دنیا، امتیازات لازم را کسب کنند تا بتوانند ویمبلدونی شوند،بازی های ویمبلدون به لحاظ تعداد زیاد شرکت کننده در جدول های اصلی اش (۱۲۸ نفر در بخش های مردان و زنان) مدت دو هفته طول می کشد و طبق یک سنت قدیمی، یکشنبه میانی این دو هفته تعطیل می شود تا قهرمانان باقی مانده در جدول ها نفسی تازه کنند. البته سه بار در طول تاریخ ویمبلدون، این سنت به هم خورده و بازی ها در «یکشنبه میانی» هم انجام شده است.
دلیل این مساله هم حضور یک مهمان همیشگی و ناخوانده در روزهای برگزاری بازی ها بوده؛ باران، بله باران مشتری همیشگی هوای ابری و بدون آفتاب لندن است و به همین دلیل در سال های ۱۹۹۱، ۱۹۹۷ و ۲۰۰۴ مسوولان برگزاری مجبور شدند تا بازی ها را در یکشنبه میانی هم برگزار کنند.نحوه رده بندی قهرمانان و شرکت دادن آنها در جدول اصلی هم مثل سایر گرند اسلم ها است.
کمیته برگزاری با توجه به امتیازات کسب شده توسط قهرمانان، آنها را برای حضور در جدول اصلی گزینش می کند و به تعدادی هم مجوز مخصوصی به نام wild card می دهد که صرف نظر از جایگاه هر قهرمان در رنکینگ جهانی و صرفاً با توجه به حضور خوب یک قهرمان در بازی های فصل یا ملیت انگلیسی اش به او اجازه داده می شود تا در جدول اصلی حضور یابد. (البته در تمام گرنداسلم ها به ورزشکارانی که متعلق به کشور محل برگزاری هستند تعدادی فرصت ویژه یا wild card داده می شود.) تنها ورزشکار مردی که با استفاده از wild card به جدول اصلی ویمبلدون وارد و قهرمان شده «گوران ایوانیسویچ» بوده که در سال ۲۰۰۱ قهرمانی را به دست آورده است ولی در قسمت زنان کسی پیدا نشده که چنین سابقه ای داشته باشد.
● جوایز و رکوردها
بر جام ۴۷ سانتیمتری نقره که به قهرمان مرد بازی ها داده می شود عنوان «قهرمان جهان» نقش بسته است. این جام از همان دور اول بازی ها تا امسال به قهرمان داده شده است. خانم قهرمان هم سینی نقره ای زیبا و گردی دریافت می کند که ۴۸ سانتی متر قطر دارد و به آن «Rosewater Dish» می گویند.
قهرمانان رده های دیگر هم جام هایی به یادبود می گیرند و به نفرات دوم هم سینی نقره ای زیبایی هدیه می شود. اما ویمبلدون علاوه بر این جوایز، جایزه های مالی فراوانی هم دارد که امسال مجموعش به عددی معادل۷۱۰/۳۷۸/۱۰ پوند خواهد رسید. وجه تمایز جایزه های امسال با سال گذشته، مساوی شدن جوایز قهرمانان زن با مردان است.
سران باشگاه برگزار کننده مسابقات در ابتدای سال ۲۰۰۷ اعلام کردند که جوایز به طور مساوی تقسیم خواهد شد و بر این اساس جایزه مردان و زنان قهرمان در بخش انفرادی نفری هفتصد هزار پوند خواهد بود و نایب قهرمان ها هم ۳۵۰هزار پوند دشت می کنند، مبلغ این جوایز تا مراحل پایین تر کمتر هم خواهد شد ولی به هر حال اگر کسی در دور اول بازی ها هم حذف شده باشد، جایزه ای ۱۰هزار پوندی دریافت خواهد کرد. این را بدانید، جالب است.
جوایز مرد قهرمان و زن نفر اول در سال ۱۹۶۸ به ترتیب ۲هزار و ۷۵۰ پوند بوده است،اگر نگاهی به قهرمانان حال حاضر ویمبلدون بیندازیم، این نام ها خودنمایی خواهند کرد. راجر فدرر مدافع عنوان قهرمانی مردان است. او چهار سال پیاپی قهرمان شده و اگر امسال هم قهرمان شود با رکورد بیورن بورگ که پنج قهرمانی پیاپی داشته مساوی خواهد کرد. در بخش زنان هم امیلی مورسمو قهرمان سال گذشته است.
قهرمانی او در سال گذشته، تنها قهرمانی ویمبلدونش بوده است. باب و مایک برایان در بخش مردان و زی یان و ژی ژنگ در بخش زنان هم قهرمانان دوبل پارسال بودند که آنها هم اولین قهرمانی خود را در سال پیش به دست آوردند. رکوردداران ویمبلدون هم دنیایی برای خود دارند. دو خانم امریکایی سرآمد تمام رکوردداران ویمبلدون هستند.
بیلی جین کینگ و مارتینا ناورا تیلووا هر کدام ۲۰ عنوان قهرمانی از ویمبلدون داشته اند که این عناوین در بخش های مختلف (انفرادی، دوبل و جوانان) به دست آمده است. رکورد بعدی دراختیار یک مرد انگلیسی است. ویلیام رنشاو مجموعاً چهارده قهرمانی از ویمبلدون و البته در بخش های مختلف دارد ولی رکورد قهرمانی های انفرادی در اختیار یک خانم است.
مارتینا ناورا تیلووا ۹ قهرمانی در بخش یک نفره زنان از ویمبلدون دارد و این رکورد در بخش مردان با مجموع ۷ قهرمانی در اختیار ویلی رنشاو انگلیسی و پیت سمپراس امریکایی است. رکورددار قهرمانی های پیاپی هم در بخش مردان ویلی رنشاو (شش بار) و در بخش زنان ناورا تیلووا (شش بار) هستند ولی بعد از سال ۱۹۲۲، رکورد قهرمانی های پیاپی متعلق به بیورن بورگ سوئدی است (۸۰-۱۹۷۶). در میان این همه رکورد، یک رکورد جالب هم وجود دارد. بازنده بزرگ تمام ادوار ویمبلدون یک تنیسور امریکایی به نام «کریس اورت» است که ۷ بار به فینال رسید ولی یک بار هم قهرمان نشد.

منبع : روزنامه ابرار ورزشی