پایان حیات ژنرال

سوهارتو، دومین رئیس جمهور اندونزی که ۳۲ سال بر کشورش حکمرانی کرد، روز گذشته پس از مدت ها رنج و بیماری در سن ۸۶ سالگی درگذشت.
سوهارتو به مدت سه دهه چهره ای رازآلود در خاوردور داشت، فردی که هنوز به نوشته مطبوعات جاکارتا با سیمای دوگانه، خاطرات حکمرانی اش در ذهن ها مانده است، روزنامه های اندونزی دیروز در مرگ او نوشتند: سوهارتو آزادی و دموکراسی را از این کشور گرفت، اما توانست سرزمین تحت حکمرانی خود را از فقری که در آن به سر می برد، خارج سازد. این گفته ها روایتی نسبتاً واقعی از سرگذشت اندونزی دوره سوهارتو است، زیرا اقتصاد اندونزی در سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۷ آهنگ رشد به خود گرفت و اصلاحات اقتصادی سوهارتو موجب شد تا تفکر وی با عنوان «توسعه اقتدارگرا» سال ها به عنوان یک مدل اقتصادی در آسیا مطرح شود.سوهارتو در تمام دوران حکمرانی اش همواره در نقش شریک و متحد آمریکا و غرب ظاهر شد که او را عامل مهمی در جلوگیری از رواج و گسترش کمونیسم در جنوب شرق آسیا می دیدند. به همین دلیل نیز آمریکا با هدایت پل ولفوویتز (سفیر وقت این کشور در جاکارتا) بارها در طول حکمرانی سوهارتو چشمش را بر روی وقایع خلاف حقوق بشری که در این کشور روی می داد، بست.
● نبرد در اندونزی
دورانی که سوهارتو بر اندونزی حکمرانی می کرد، همزمان بود با ایامی که موج کمونیسم خاور دور را فرا گرفت، نظامیان حکومت میانمار را در دست گرفتند و «هون سن» در کامبوج رهبری کمونیست ها را بر عهده داشت. به صحنه آمدن سوهارتو به عنوان بازوی مقابله با نفوذ چپ از این جهت اهمیت شایان یافت.سوهارتو ضمن جلب کمک های جبهه قدرت های رقیب شوروی سابق توانست وضعیت اقتصادی ۲۴۰ میلیون اندونزیایی را که در ۱۷ هزار جزیره این کشور زندگی می کنند و ۹۰ درصد آنان را مسلمانان تشکیل می دهند، به ثباتی نسبی برساند.با این حال چرخ حکمرانی سوهارتو در اوضاع متلاطم دهه ۹۰ از حرکت ایستاد، فعالان سیاسی و نخبگان دانشگاه ها زبان به نقد سیاسی ژنرال پنج ستاره گشودند و پدیده رکود اقتصادی شدید ۱۹۹۷ او را مجبور کرد از مقامش کناره گیری کند، بالاخره سوهارتو ۲۱ مه ۱۹۹۸ پس از دو روز شورش مداوم در جاکارتا استعفای خود را تقدیم کرد.
● نبرد در دادگاه
سوهارتو درحالی رخت از دنیا بربست که محاکم اندونزی پرونده ای حجیم علیه او گشودند. رسانه های اندونزی پیاپی به رسوایی های مالی او و موارد نقض حقوق بشر در دوران او پرداختند. البته سماجت ژنرال نیز در کشمکش های نیمه پایانی عمر او بی تأثیر نبود، چه آن که سوهارتو پس از آن که سال ۲۰۰۰ به اتهام ۵۷۰ میلیون دلار اختلاس از بیت المال به دادگاه فراخوانده شد، برابر نهاد قضا ایستاد، وکلایش مدعی شدند وی از بیماری سختی رنج می برد و گفتند تا زمانی که سوهارتو شرایط جسمانی مناسبی پیدا نکرده، در دادگاه حضور نمی یابد. در سال ۲۰۰۶ یک بار دیگر پرونده به جریان افتاد و این بار به خاطر یک کلاهبرداری ۴۴۰ میلیون دلاری از یک مؤسسه تحقیقاتی دانشگاهی.
و حال با مرگ او این پرونده ها بسته شد تا او نیز همچون بسیاری از سیاستمداران پرماجرا بدون جوابگویی در قبال حوادث دوران حکومتش خود مرگ را پذیرا شود.
● زندگی پرماجرا
سوهارتو در یک خانواده روستایی زاده شد و از فقر بود که ناگهان به دامن ثروت افتاد. زمانی که تنها چند هفته از تولد او می گذشت، پدر و مادرش جدا شدند و او توسط بستگان و نزدیکانش بزرگ شد. پدرش که یک مأمور دون پایه آبیاری بود، تنها حاضر شد چند سالی سوهارتو را به مدرسه بفرستد. سوهارتو سال ۱۹۸۹ در خودنوشتی از زندگی اش از سختی های کودکی اش یاد کرد و نوشت: در کودکی ام رنج هایی را متحمل شدم که برای هیچ کس قابل تصور نیست. من معنای واقعی «سختی» را می دانم و چشیده ام.
سوهارتو در نوجوانی به ارتش استعماری هلند پیوست و بعد از آن نیز وارد ارتش ژاپن که اندونزی را تسخیر کرده بود، شد. بعد از جنگ جهانی دوم او به گروه مبارزان استقلال طلب اندونزی پیوست و در دولت جدید به مدارج بالا در ارتش دست یافت. بعدها زمانی که سوکارنو رئیس جمهوری اندونزی شد و علیه او کودتا صورت گرفت، سوهارتو کودتاچیان را قلع و قمع کرد، اما بعد خود جای سوکارنو را گرفت. هنوز هم عده ای بر این باورند که کودتا نیز از سوی خود او هدایت شده بود.
او در طول چند هفته ای که در بیمارستان جاکارتا به دلیل مشکلات قلبی و کم خونی بستری بود، عیادت کنندگان سیاسی برجسته ای داشت. حضور افرادی همچون رئیس جمهور کنونی اندونزی، «ساسیلو بامبنگ یودویونو» بر بالین سوهارتو، حاکی از این بود که نفوذ ادامه دار او بر ارتش و دولت کشورش همچنان جاری است.

بنفشه غلامی

منبع : روزنامه ایران