بازار در قامتی جدید

«اصناف به هر نماینده یی که رای می دادند او را نماینده خود می دانستند و ما هیچ وقت صندلی ها را نشمردیم تا برای خود سهم خواهی کنیم ولی بی توجهی به این قشر موجب شده که احتمالاً اصناف برای انتخابات مجلس آینده به صرافت فرستادن نمایندگانی به مرکز قانونگذاری کشور بیفتند.» رئیس شورای اصناف کشور با بیان این اظهارات به نوعی از بازگشت اصناف به بدنه قانونگذاری کشور و حضور پررنگ تر از پیش آنها در معادلات سیاسی و اقتصادی خبر داد. نقش اصناف در تاریخ معاصر ایران را به هیچ وجه نمی توان نادیده گرفت، چه کسبه بازار و اصناف نه تنها مهره تعیین کننده یی در اقتصاد کشور بودند بلکه مجری بسیاری از حرکت های مردمی در طول تاریخ لقب گرفته اند. اصناف نه تنها پیش از انقلاب اسلامی بلکه پس از آن نیز نقش بسیار مهم و قابل توجه یی را در عرصه های سیاسی و اقتصادی کشور ایفا می کردند. اما گذشت زمان قدری اوضاع را دگرگون ساخت. در دوره جدید دیگر نه از نقش آفرینی اقتصادی اصناف خبری بود و نه از اثرگذاری سیاسی ابتدای دهه ۶۰ آنان. ولی اکنون اصناف قصد دارند سرنوشتی جدید را برای خود رقم زنند، چه آنان در تکاپوی حمایت از کاندیداهای خاصی برای کرسی نشینی مجلس هشتم افتاده اند.
عده یی بر این باورند پس از تفکیک اصناف در سال ۶۷ به دو دسته توزیعی و تولیدی انسجام این نهاد قدرتمند مردمی تا حد زیادی از دست رفت و نقش آنها به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرد. دو دستگی اصناف موجب شد دیگر نتوانند ساماندهی اوضاع اقتصادی کشور را بر عهده گیرند و عامل تعیین کننده یی در تنظیم بازار باشند، به همین علت قدرت در دست وزارت بازرگانی و شورای تنظیم بازار چرخید تا اصناف حرکت خود را کندتر از پیش ادامه دهند. اما با گذشت دو سال از کنار رفتن دولت اصلاحات و روی کارآمدن دولت اصولگرا اصناف مجدداً فصل تازه یی را در فعالیت های خود آغاز کردند و رفته رفته در پی بازپس گیری قدرت از دست رفته شان برآمدند.
حضور توده یی مردم در جمع اصناف و قدرت بسیار گسترده آنان در سال های پس از انقلاب نتیجه بسیاری از انتخابات های گوناگون را تغییر داده است. به همین جهت اکنون نیز نگاه های بسیاری به سوی آنان معطوف شده تا نتیجه انتخابات نیز در پی آرای آنان دگرگون شود. در طول تاریخ در بسیاری از انتخابات تعیین کننده بودند و نقش بسزایی در پیروزی کاندیدای انتخابات مختلف داشتند. اما گویا این بار و در آستانه انتخابات هشتمین مجلس شورای اسلامی اصناف عزم خود را جزم کرده اند تا مستقل از هر گروه و هر جناحی در عرصه انتخابات حاضر شوند. اصناف قصد دارند در انتخابات مجلس هشتم به عنوان یک مدعی حاضر شوند و نه یک حامی برای گروه های سیاسی متفاوت. بسیاری از نمایندگان شورای اصناف حضور صنوف در انتخابات مجلس هشتم را یک اتفاق مفید می دانند که باید زودتر از اینها رخ می داد. نمایندگان شورای اصناف کشور حضور نماینده یی از میان خود را در پارلمان عامل اثرگذاری می دانند که در تصمیم گیری های مجلس برای اصناف می تواند مهم تلقی شود. نظرخواهی زیر دیدگاه های نمایندگان اصناف در این مورد را جویا شده است.
● رئیس شورای اصناف کشور؛ شورای اصناف نماینده اختصاصی می خواهد
محمد آزاد رئیس شورای اصناف کشور جای نماینده اصناف در مجلس شورای اسلامی را خالی می داند و اعتقاد دارد اگر اصناف برای انتخابات مجلس نماینده مورد تاییدی را معرفی کنند شورای اصناف از آن حمایت می کند، در غیر این صورت شورای اصناف نماینده خاصی را مد نظر ندارد تا بخواهد از آن حمایت کند. او می گوید؛ سوال دیگری مطرح است با این مضمون که آیا واقعاً نیازی به حضور نماینده اصناف در مجلس هشتم هست؟ این پرسش هم پاسخی روشن دارد. به طور حتم از زمان مورد نظر هم گذشته و این کار باید پیش از این و در سال های گذشته صورت می پذیرفت. رئیس شورای اصناف کشور به اولین مجلس ملی اشاره می کند و ادامه می دهد؛ در اولین مجلس ملی اصناف بیشترین نماینده را در آن دوره داشته اند اما در حال حاضر اصناف هیچ نماینده یی را در مجلس شورای اسلامی به عنوان چهره اختصاصی خود ندارند و این اتفاق باید هر چه سریع تر بیفتد. البته در دور اول و دوم مجلس شورای اسلامی نیز نمایندگانی از اصناف در آن حضور داشتند اما از دور سوم مجلس شورای اسلامی تعداد نمایندگان اصناف در مجلس به شدت کاهش پیدا کرد و هم اکنون اصناف اصلاً نماینده یی را در مجلس ندارند. آزاد شورای اصناف را یک پایگاه سیاسی نمی داند و می افزاید؛ احزاب سیاسی هستند و اصناف به مسائل سیاسی وارد نمی شوند اما به عنوان قشری که در جامعه حضور دارند باید نماینده یی در مجلس شورای اسلامی داشته باشند تا بتوانند در تصمیم گیری ها اثرگذار باشند.
آزاد در رابطه با اینکه آیا شورای اصناف از نماینده خاصی در انتخابات مجلس حمایت خواهد کرد یا خیر، گفت؛ اگر از جامعه اصناف کسانی تمایل داشته باشند تا در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کنند شورای اصناف کشور در رابطه با آنها مطالعاتی را انجام می دهد و پس از بررسی های لازم اگر نمایندگان خاص مورد تایید شورای اصناف کشور بودند از آنها حمایت لازم به عمل خواهد آمد. شورای اصناف هیچ گونه اقدام خاصی در این مورد انجام نمی دهد چرا که شورای اصناف به دنبال سامان دهی به کار اصناف است و در کارهای سیاسی وارد نمی شود. رئیس شورای اصناف کشور با بیان اینکه نماینده شورای اصناف باید به صورت مستقل خود را معرفی کند، گفت؛ در صورتی که نام نماینده مد نظر اصناف در لیست گروه خاصی قرار بگیرد شورای اصناف اهداف آن گروه ها را به طور کامل بررسی می کند و پس از آن تصمیم لازم را می گیرد. شورای اصناف به دنبال خط و خطوط خاصی نخواهد بود و فقط در خط رهبری و نظام حرکت خواهد کرد. بنابراین حضور نماینده یی از اصناف در مجلس اقدام سیاسی برای شورای اصناف تلقی نمی شود.
● نایب رئیس شورای اصناف؛ اصناف نماینده خود را از بازار معرفی کنند
جلال الدین محمد شکریه نایب رئیس شورای اصناف کشور در رابطه با حضور نماینده یی از اصناف در هشتمین مجلس شورای اسلامی چنین نظر می دهد؛ تاکنون در رابطه با حضور نماینده یی از اصناف در مجلس شورای اسلامی برنامه خاصی از سوی شورای اصناف اتخاذ نشده است و برنامه خاصی هم در مورد این موضوع مد نظر نداریم چرا که شورای اصناف به طور مستقیم در امور سیاسی دخالت نخواهد کرد. از طرف دیگر شورای اصناف کشور نمی تواند به عنوان یک تفکر خاص به اینگونه قضایا ورود پیدا کند. شکریه ادامه می دهد؛ در قانون نظام صنفی شورای اصناف یک تشکل غیرسیاسی است و شورای اصناف نیز به همین دلیل از دخالت در امور سیاسی پرهیز می کند و قصد ورود به این مسائل را ندارد. نایب رئیس شورای اصناف کشور با اعتقاد به اینکه شورای اصناف پایگاه تبلیغاتی برای نماینده خاصی در انتخابات مجلس نخواهد بود، افزود؛ حضور نماینده یی از اصناف در هشتمین مجلس شورای اسلامی اتفاق جالب و مبارکی است. اصناف باید نماینده یی از میان خود در مجلس داشته باشند و این حق آنهاست که از بین خود افراد شایسته یی را به عنوان نمایندگان خود به مجلس معرفی کنند. شکریه با اشاره به اولین مجلس ملی می گوید؛ از ۱۶۱ نماینده آن مجلس ۵۷ نفر آنها از واحد های صنفی انتخاب شده بودند و این نشانگر آن است که اصناف با توجه به پیشینه سیاسی خود این جایگاه را دارند که نماینده یی را از میان خود به مجلس شورای اسلامی معرفی کنند. شورای اصناف می کوشد اگر فردی وابسته به اصناف برای کاندیداتوری اعلام آمادگی کرد دیدگاه های خود را با آن شخص هماهنگ کند. نایب رئیس شورای اصناف کشور افزود؛ اصناف نماینده خود را از طریق بازار معرفی کنند و این کار از طریق شورای اصناف کشور امکان پذیر نخواهد بود.

محمدهیراد حاتمی؛

منبع : روزنامه اعتماد