خاله بازی آمریکایی در خانه ایرانی

آمریکا حدود هفتاد در صد محصولات فرهنگی جهان را تولید می کند و به این ترتیب سلطه ای بی رقیب برای خودش در فرهنگ جهان ایجاد کرده است و امروز کمتر روزنامه و مجله ای در دنیا منتشر می شود که در صفحات فرهنگ و هنر آن نامی از آخرین ساخته های سینمای آمریکا، موسیقی آمریکایی، کتب آمریکایی و... نباشد. در ایران علیرغم محدودیت هایی که در ارائه این محصولات از مجاری رسمی وجود دارد و تلاش می شود با اعمال این محدودیت ها از مضرات هجوم فرهنگ آمریکایی کاسته شود اما با گسترش رسانه ها و ابزارهای متنوع فرهنگی این محدودیت ها تا حدود زیادی کارکرد خود را از دست داده است که از این میان می توان به ورود بازیهای رایانه ای برای کودکان و نوجوانان اشاره کرد که مضرات آن از نگاه بسیاری حتی خانواده ها مورد غفلت واقع شده است.
در این میان سه تفاوت عمده میان استفاده کنندگان ایرانی این بازی ها با استفادهکنندگان آمریکایی آن وجود دارد: اولین نکته این است که همانطور که گفته شد،تفاوتهای بسیاری میان فرهنگ ما و فرهنگ آنها وجود دارد (در ادامه به بررسی دقیق و مفصل این مقوله با معرفی یک بازی خواهیم پرداخت) دومین مورد این است که کودکان و نوجوانان ایرانی عموما بیش از پدرانشان و خانواده هایشان از کامپیوتر سر در می آورند و این باعث شده از سویی کامپیوتر به عنوان یک وسیله بازی همچون میکرو و سگا و نه یک وسیله کار مورد توجه قرار بگیرد و از سویی دیگر بزرگتر ها سر از کار بچه ها در نیاورند سومین تفاوت هم نبود قانون کپی رایت در ایران است که باعث می شود هزینه تهیه بهترین و با کیفیت ترین بازی ها به مدد برنامه نویسان چینی و روسی که قفل نرم افزارها را می شکنند به ارزانترین قیمت در دست کودکان قرار بگیرد به طوری که با قیمت واقعی یک بازی خوب مثل فوتبال می توانید صدها بازی را در چند DVD تهیه کنید و از سویی دیگر، هیچ آماری از تعداد و نوع بازی هایی که در ایران استفاده می شود وجود ندارد و اصلا برای برنامه ریزی و کنترل به هیچ داده ای نمی توان اطمینان کرد.
● خانواده آمریکایی!!
همانطور که گفته شد، آماری که نمی توان از بازی های آمریکایی ارائه داد اما در خود آمریکا، در این چند سال اخیر یکی از محبوب ترین و پرفروشترین بازیها، به خصوص برای دختران بازی "سیمز" بوده است. سیمز که تا کنون دو نسخه و بیش از پنجاه مکمل آن منتشر شده، امروزه در تمام مغازه های خدمات کامپیوتر تهران در دسترس مردم قرار دارد و محصول کمپانی های EA و Maxis است! در سیمز شما با یک خانواده شبیه سازی شده رو به رو هستید!
شما غذا می خورید، حمام می روید، با همسر و فرزندان معاشرت می کنید، مطالعه و تفریح و ورزش و.. دارید و در نهایت پیر می شوید و می میرید! می توانید (و مجبورید) سر کار بروید و حقوق بگیرید و اگر شاداب تر سر کار بروید، حقوق بیشتری می گیرید. دزد هم به خانهتان می آید و همینطور قبض آب و برق و گاز! تا اینجای کار مشکلی نیست و شاید اگر هم اشکالی باشد به قسمتهایی باشد که روابط زن و شوهر را نشان می دهد، اما در بطن بازی مشکلات بسیار بیشتر هست. انواع لباسهایی که در خانه می پوشند، پارتیهایی که برای روابط اجتماعی بهتر می روند، نوع برخوردها، این که یک حیوان خانگی هم می تواند مشکل تنهایی را حل کند، وقتی روابط زنان و مردان می تواند به شدت صمیمی شود و اینترنت به عنوان ابزاری برای دوست یابی تبدیل شود، وقتی مذهبی شدن، به معنی احضار روح و ارتباط با موجودات فضایی تفسیر می شود، همه و همه مسائلی است که اگر قبلا در فیلمها بود و مسئولان با تمام توان سعی در سانسور آن داشتند، اینک نه فقط تماشا که بازی می شود. یعنی کسی که این بازی را می کند و شاید تا هزار ساعت هم ادامه بدهد که این بازی آخری ندارد، هر لحظه خود را در قالب خانواده ای تصور کرده است که سعی می کند زندگی تازه ای برای خود بسازد و دقیقا برای موفقیت در زندگی باید به دستورالعمل های زندگی آمریکایی عمل کند و بی شک صدها برابر یک فیلم یا یک کتاب روی ذهن اش آثار ناشی از این بازی ها باقی خواهد ماند.
برای بررسی میزان اثر گذاری این بازی همین بس که بیش از نودهزار صفحه فارسی در اینترنت در مورد این بازی وجود دارد که خود نشان دهنده نفوذ این بازی میان مخاطبان ایرانی است.آمریکاییها سالهاست که تلاش می کنند مدلی از زندگی بدون قید و بند را که چیزی بدتر از زندگی حیوانیست به عنوان مدل زندگی آمریکایی به سایر ملل و فرهنگ ها صادر کنند.
این تلاش پیشتر با ساختن سری فیلمهایی با همین عنوان پی گرفته شد ولی نکته مهم اینجاست که سن کودکی و نوجوانی بهترین فرصت نهادینه کردن این فرهنگ است و این را صحنه گردانان این عرصه در آمریکا به خوبی می فهمند که ماحصل این فهم همین بازیهایی است که به خانه های ایرانی و ذهن کودکان ایرانی در حال رسوخ کردن است. حال این سوال مطرح است که برنامه ریزان فرهنگی ما آیا به این فهم رسیده اند و اگر جواب مثبت است چه اقدامی برای نسل مظلوم و فرهنگ مظلوم تر ایران زمین کرده اند؟

منبع : روزنامه ابتکار