شکست امپریالیسم

امپریالیسم امریکا در پی شکست هایی که در سال های شصت و هفتاد قرن بیستم در نتیجه مبارزات آزادی بخش متحمل شد، در پی آن شد تا استراتژی جدیدی را تدوین و به مرحله اجرا گذارد. استراتژی جدید می بایست به تحقق اهداف سیاست بین المللی و نظامی امریکا در جهت حفظ، باز پس گیری و گسترش نفوذ کمک کرده و در عین حال تامین کننده امید امریکا برای ایفای نقش رهبری آن در تمام جهان باشد.
شکست هایی که امپریالیسم جهانی به سرکردگی امریکا متحمل شد، منجر به عقب نشینی در برابر کشورهای در حال رشد شد. با توجه به این اوضاع، نیروهایی در درون هیئت حاکمه امریکا کوشش کردند تا جهت گیری سیاست خارجی امریکا را تغییر دهند. این محافل نمی توانستند با کاهش نفوذ بین المللی امریکا و تضعیف نقش قدرت نظامی موافق باشند. تشدید این روند، منافع این محافل را که به صنایع نظامی و نفتی وابسته بودند به خطر انداخته و نفوذ سیاسی آنان را نیز تهدید می کرد. این محافل توانستند دست برتر را گرفته و استفاده مستقیم و غیر مستقیم از قهر نظامی را در برخورد با کشورهای در حال رشد ترجیح دهند. حلقه مرکزی این سیاست عبارت است از افزایش توان نظامی امریکا.
امپریالیسم امریکا برای رسیدن به اهداف خود، دست به اقدامات عملی و سیاسی متفاوتی زده و هنوز نیز دنبال می کند. عمده فعالیت های امریکا را در تحقق استراتژی خود، می توان در چند بخش توضیح داد:
۱) تشکیل سپاه مداخله سریع که مرکز فعالیت های این سپاه، به علت اهمیت ژئوپولیتیک منطقه خلیج فارس و دارا بودن ذخایر عظیم مواد انرژی زا، به این مکان منتقل شد.
۲) افزایش کمک های نظامی به کشورهای دست نشانده به منظور کشاندن هرچه بیشتر این کشورها به حیطه نفوذ خود و شرکت دادن آنان در سیاست های تجاوزگرانه خود.
۳) امریکا می کوشد تا کشورهای دیگر اروپایی را در نقشه های خود وارد سازد و با گسترش حیطه عملیاتش در خلیج فارس و دیگر مناطق حیاتی در جهان، از امکانات این کشورها برای تحقق نقشه های استراتژیک خود استفاده کند.
با وجود این کوشش ها، امپریالیسم شیوه دیگر تاثیر گذاری بر روند داخلی کشورهای در حال رشد را از نظر دور نگاه نداشته است. محافل قدرتمندی در کشورهای امپریالیستی اذعان دارند که تنها به وسیله قهر نظامی نمی توان هدف سیاسی معینی را تحقق بخشید. این محافل خاطر نشان می سازند که اعمال قهر نظامی در برابر کشورهای در حال رشد، اغلب وسیله موثری در پیشبرد اهداف مورد نظر است، اما این شیوه به تنهایی نمی تواند کافی باشد، بلکه باید با شیوه های پوشیده و ظریف سیاسی و اقتصادی، تکمیل گردد. بدین خاطر وسایل سیاسی و اقتصادی در متن استفاده از قدرت نظامی و به پشتوانه آن، مورد استفاده قرار می گیرد. تردیدی نیست که این استراتژی امپریالیسم جهانی به سرکردگی امریکا نیز همچون طرح های گذشته آن با شکست روبرو خواهد شد.

سیّد محمّد صدرالغروی
کارشناس علوم

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه