گزارشی مثل همیشه سیاسی

اگر به پرونده هسته ای ایران در نزد آژانس بین المللی انرژی اتمی نگاه شود، روشن می گردد که هم ایران بیشترین همکاریها را با آژانس در زمینه های مختلف داشته و هم آژانس به عنوان تنها نهاد قانونی تخصصی بین المللی بر فعالیت های ایران نظارت نموده است.
با این وصف سالهاست مدیر کل آژانس در گزارش دهی های خود درمورد برنامه های هسته ای ایران ، یک سیاست دوپهلو مبتنی و متکی بر باقی گذاشتن "ابهام "‌را به پیش می برد که موجب می گردد تا تردیدها در مورد عدول آژانس و رهبری آن از پرداختن به مسایل ذاتی تقویت شود . این تردید ها، می تواند انگیزه ها برای ادامه همکاریها و یا توقف موقت (فریز) آن و موکول ساختن به زمانی مناسب و یا قطع کامل آنرا، در نزد افکار عمومی ایران تقویت نماید و به این سمت حرکت کند که متناسب با رفتارهای آژانس ، از مسئولین عمل هم سطح را خواستار شود.
گزارش تازه محمد البرادعی دبیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته ای در خصوص برنامه های هسته ای ایران ، یک نمونه دیگر از تاثیر پذیری سیاسی این نهاد به ظاهر تخصصی سازمان ملل است . آقای البرادعی در گزارش جدید خود به شورای حکام آژانس ، به رغم اذعان به یافته نشدن سندی درخصوص انحراف برنامه های مسالمت آمیز هسته ای ایران ، با چند اما و اگر غیر تخصصی و غیر قانونی ، به گزارش خود که قاعدتا باید تخصصی می بود ، بار دیگر جنبه سیاسی داده است . آقای البرادعی در گزارش با آنکه اعتراف می کند ؛ ایران " بویژه " در طول سالهای اخیر همکاری نزدیکی با آژانس و بازرسان آن داشته است از جمله از ضرورت " شفاف سازی" همچنان برنامه های هسته ای ایران سخن می گوید که تهران بارها اعلام نموده درچارچوب پیمان ان پی تی و پادمانها علاقه مند به آن است و اما مساله اساسی براساس اطلاعات موجود ، ورود آژانس به محدوده هایی است که در صلاحیت آن قرار نمی گیرد و فراتر از پیمان و پادمانها ی آن است و به علاوه کاملا در تضاد با منافع و امنیت ملی ایران می باشد که خود نقض صریح پیمان ان پی تی از سوی آژانس می باشد که قاعدتا باید مسئول و حافظ و عامل به آن باشد .
از نگاه ایران ، غرب بویژه آمریکا متهم است که با برنامه های هسته ای کشورها برخورد دو گانه و گزینشی دارد و درحالیکه ایران را که عضو متعهد آژانس است برای برنامه های مسالمت آمیزش تحت فشار قرار می دهد ، به رژیم صهیونیستی که عضویت پیمان را به کمک آمریکا نپذیرفته این امکان را داده است تا از بازرسی ها و نظارت بین المللی بر برنامه های هسته ای اش بگریزد. اهداف صلح آمیز در برنامه های هسته ای براساس پیمانها، توافقنامه ها و پادمانهای موجود در زمینه منع گسترش تسلیحات هسته‌ای بویژه پیمان ان.پی.تی، یک اصل خدشه‌ناپذیر به شمار می‌رود و معمولا کشورها به اتهام انحراف از برنامه‌های صلح آمیز کاربرد دانش هسته ای تحت فشار قرار می گیرند. در نظر اول، کاربرد صلح آمیز دانش هسته ای شامل به کارگیری فناوری هسته ای در امور بهداشت و درمان، محیط زیست، تولید برق، صنعت و کشاورزی و ... است، اما در مذاکرات سیاسی در مورد چگونگی اهداف صلح آمیز دو دیدگاه وجود دارد. این دو دیدگاه البته از دوران جنگ سرد و رقابت آمریکا و شوروی هنوز تاحدودی به جای مانده است.
از نگاه آمریکایی ها، یکی از شاخص‌های تحقق اهداف صلح آمیز کاربرد انرژی هسته‌ای این است که این فناوری در دست "غیرنظامیان" باشد.
اما دیدگاه غالب در شوروی سابق این بود که ملاک صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته ای یک کشور غیرنظامی بودن آن نیست بلکه "غیرتهاجمی بودن" آن می باشد . در زمان حاضر و پس از فروپاشی نظام دوقطبی در دهه ‎ ۱۹۹۰عموما تفسیر از کاربرد صلح آمیز برنامه‌های هسته‌ای کشورها تفسیری "دوگانه" و "تبعیض آمیز" و براساس دیدگاه زمامداران کاخ سفید ارائه می‌شود. در این زمینه می‌توان به نحوه برخورد آمریکا و بعضا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با برنامه هسته ای کره جنوبی ،رژیم صهیونیستی ، برزیل ، هند ،مصر ، پاکستان و... از یکسو و جمهوری اسلامی ایران از سویی دیگراشاره کرد که ازدیدگاه کارشناسان ، این کشورها و رژیم صهیونیستی به دلیل برخورداری از حمایت آمریکا، مکررا پیمان ان.پی.تی را نقض کرده و به برنامه‌های "غیرصلح آمیز" خود ادامه می‌دهند ، حال آنکه ایران با وجود همکاری های "شفاف" و "کامل" با آژانس همچنان تحت فشارهای فزاینده قرار دارد.

رئوف پیشدار

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا