وحدت اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره)

در تاریخ پر فراز و نشیب اسلام، تفرقه بین مذاهب و ملل اسلامی، از مسائل پیچیده و بنیان كن جوامع اسلامی بوده و خسارتها و لطمه های مادی و معنوی جبران ناپذیری بر پیكر امت واحده اسلامی وارد ساخته است. این زخم خونین در چهره زیبای امت اسلامی از دید مصلحان امت پنهان نمانده و نگرانی آنان را برانگیخته است. از این رو، در مقاطع تاریخی متعدد مصلحانی در صدد ایجاد وحدت بین مسلمانان برآمده اند تا التیام بخش درد از قلب امت اسلامی باشند. هر یك از آنان هدفهای ویژه ای را نیز دنبال نموده اند.
یكی از چهره های شاخص مصلحان وحدت طلب امت اسلامی، سید جمال الدین اسدآبادی است. وی به همراه شاگردش «شیخ محمد عبده» وحدت اسلامی را از مهمترین هدفهای آرمانی خود می دانست و در این راه تلاش فراوانی نمود.
در این راستا، وی وطن خاصی برای خویش انتخاب نكرد، و در طول عمر مبارزاتی خود به كشورهای متعدد سفر نمود و سكنی گزید. دیگر فردی كه در راه وحدت اسلامی اقدام نمود، رئیس جامع الازهر مصر، شیخ محمود شلتوت بود كه فتوای جواز پیروی از فقه شیعه را صادر نمود و مذهب تشیع را در ردیف چهار مذهب فقهی اهل سنت به رسمیت شناخت.
تأسیس مركز «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» در قاهره توسط آیهٔ ا... محمد تقی قمی در ایجاد این گرایش معتدل در شخص شیخ محمود شلتوت موثر بود و تلاشهای بی شائبه آیهٔ ا... بروجردی در صدور فتوای شیخ شلتوت و به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه در كنار مذاهب چهارگانه اهل تسنن كه وحدت اسلامی را وارد مرحله نوین كرد، نقش بسزایی داشت.
با وجود این تلاشهای وحدت طلبانه علمای شیعه و اهل تسنن، دولتها و ملتهای اسلامی همچنان در تب و تاب تفرقه می سوختند و استعمارگران شرق و غرب با دامن زدن به آتش تفرقه، به غارت منابع كشورهای اسلامی می پرداختند.
توطئه و فتنه گریهای دشمنان امت اسلامی برای ایجاد تفرقه و سوء استفاده از شرایط تفرقه آمیز برای به یغما بردن منابع و ذخایر زیر زمینی و رو زمینی كشورهای اسلامی بویژه طلای سیاه (نفت) آنان از یك سو و جهالت و نادانی پیروان مذاهب مختلف اسلامی بر سر مسائل كوچك و ناچیز و فراموشی اصول مشترك از سوی دیگر، دست به دست هم داده بود تا روز به روز آتش تفرقه بر افروخته شده و فاصله بین مسلمانان بیشتر و عمیق تر شود، اما آغاز نهضت اسلامی امام خمینی (ره) در سال ۱۳۴۲ و وقوع انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ ایران نقطه عطف تفكر وحدت اسلامی بود كه شخص امام خمینی (ره) منادی این وحدت بود.
● اندیشه وحدت
اندیشه وحدت امام خمینی (ره) با وجود آنكه جنبه عبادی - سیاسی داشت، آرمان ویژه ای بود كه نوشتار حاضر در صدد تبیین نسبی این آرمان است. باید پرسید، انگیزه های امام خمینی (ره) در تفكر وحدت چه بود و چه اهدافی را تعقیب می نمود؟
در پاسخ به این سؤال، به نظر می رسد اندیشه وحدت از دیدگاه امام خمینی (ره) وسیله و ابزار اصلی نفی سبیل و سلطه غیر مسلمان بر امت اسلامی بوده و وحدت رمز پیروزی و بقای امت اسلامی است.(۱) « از جمله چیزهایی كه برای قیام مسلمانان و مستضعفان جهان علیه چپاولگران جهانی و مستكبران جهانخوار لازم به تذكر است، آن است كه نوعاً قدرتهای ستمگر از راه ارعاب و تهدید یا به وسیله بوقهای تبلیغاتی خودشان و یا به وسیله عمال مزدور بومی خائن خود مقاصد خود را اجرا می كنند. در صورتی كه اگر ملتها با هوشیاری و وحدت در مقابلشان بایستند، موفق به اجرای آن نخواهند شد» (۲)
● ضرورت وحدت از نگاه امام (ره)
امام خمینی (ره) پیامدهای تفرقه را به خوبی شناخته بود و می دانست كه تفرقه در میان امت اسلامی در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی تأثیر منفی بسیاری بر جای گذاشته است كه رفع آنها بسیار مشكل است و به زمان زیادی نیاز دارد و تنها راه جلوگیری از آسیبهای ناشی از این تفرقه، وحدت و برادری است كه باید حول محور اسلام عزیز و تعالیم حیات بخش آن صورت گیرد كه در این راستا ضرورتهای وحدت را نیز تشخیص داده بودند تا بدان وسیله امت اسلامی به مسیر و صراط مستقیم الهی رهنمون گردد.
اولین ضرورت وحدت از دیدگاه امام، قیام در راه خدا بود تا جامعه بشری به طور كلی اصلاح شود:« قال تعالی: قل انما اعظكم بواحده، ان تقوموا... مثنی و فرادی». خدای تعالی در این كلام شریعت از سر منزل تاریك طبیعت تا منتهای سیر انسانیت را بیان كرده و بهترین موعظه هایی است كه خدای عالم از میان تمام مواعظ انتخاب فرموده و این یك كلمه را پیشنهاد بشر فرموده، این كلمه تنها راه اصلاح در جهان است»(۳)
در این راستا باید، عدالت در جهان گسترش یابد و حزب مستضعفین جهان تشكیل شود: «اگر یك حزبی در عالم پیدا بشود، یك حزب عالمی، حزب مستضعفین كه همان حزب ا... است، این همه مشكل رفع بشود»(۴) و مسلمین جهان به رشد سیاسی كافی برسند.(۵) و بازگشت به فرهنگ خودی و خودباوری و سعی در خود كفایی از غرب نهراسند(۶) و در برابر قدرتها ایستادگی كنند.(۷)
ضرورت بعدی وحدت، جلوگیری از توطئه و تفوق استكبار جهانی به سركردگی آمریكاست كه با ایجاد تفرقه اختلاف بین مسلمانان سعی در رسیدن به هدف خود دارد. امام راحل می دانست كه: « دشمن اصلی اسلام و قرآن كریم و پیامبر(ص) ، ابرقدرتها خصوصاً آمریكا و ولیده فاسدش اسرائیل است كه چشم طمع به كشورهای اسلامی دوخته و برای چپاول مخازن عظیم زیر زمینی آنان در این توطئه شیطانی تفرقه انداختن بین مسلمانان به هر شكل كه بتوانند می باشند». (۸)
امام می خواست با وحدت و ایجاد همبستگی اسلامی بین مسلمانان، همه ملل اسلامی به استقلال و آزادی دست یابند، زیرا مسلمانان باید برای بدست آوردن استقلال و آزادی این كلید پیروزی را بدست آورند و برای وحدت كلمه كوشش كنند و به استكبار جهانی اجازه ندهند كه در مقدرات كشورهای اسلامی دخالت كند.(۹)
امام خمینی (ره) برای ایجاد صلح و صفا، وحدت را ضروری می دانست و می فرمود: «جمهوری اسلامی مایل است با همه همجواران و دیگران با صلح و صفا زندگی كند» (۱۰) و در جای دیگری نیز فرمودند: «امیدوارم صلح جهانی بر پایه استقلال ملتها و عدم مداخله در امور یكدیگر و مراعات اصل حفظ تمامیت ارضی كشورها بنا گردد» (۱۱)
از نظر امام لازمه صلح و صفای جهانی، زیست مسالمت آمیز با همه كشورهای عالم است. «دولت و ملت جمهوری اسلامی، طالب اخوت ایمانی با مسلمانان جهان و منطقه و طالب زیست مسالمت آمیز با همه كشورهای عالم است» (۱۲) بنابراین خواهان گسترش روابط بر اساس اصل احترام متقابل است: «روابط ، با تمام خارجیها بر اساس اصل احترام متقابل خواهد بود، در این رابطه نه به ظلمی تسلیم می شویم و نه به كسی ظلم می كنیم» (۱۳)
«ما با همه ملتهای عالم می خواهیم دوست باشیم، با همه دولتهای عالم به حسب طبع اولی می خواهیم دوست باشیم. می خواهیم كه روابط حسنه، با احترام، متقابل نسبت به هم داشته باشیم.» (۱۴)
امام خمینی (ره) حكومت اسلامی را حكومتی آزاد و مستقل می دانست كه روابطش با شرق و غرب به یك نحو است و اگر آنها روابط حسنه داشته باشند، دولت اسلام هم با آنها روابط حسنه دارد و اجازه نمی دهد كسی در مقدرات مملكتمان دخالت كند(۱۵) بنابراین «... با همه اقشار بشر و با تمام مستضعفین عالم روابط حسنه داریم به شرط اینكه روابط متقابل و احترام متقابل باشد». (۱۶)
بنابراین می توان گفت امام خمینی (ره) با توجه به وظایف شرعی خود برای اصلاح بشر ایجاد همبستگی بین همه مستضعفان جهان و مسلمانان دنیا، گسترش عدالت اجتماعی، به وجود آوردن صلح و صفا در همه جهان، خودباوری و نفی سبیل، جلوگیری از دخالت ابرقدرتها در مقدرات كشورهای ضعیف و مسلمانان و چپاول ذخایر آنها و گسترش روابط مبتنی بر احترام متقابل و حسن همجواری وحدت مسلمانان مستضعفان جهان را ضروری می شمرد و آن را تنها عامل و رمز پیروزی و بقای هر امتی می دانست و بنابراین بر ایجاد وحدت تأكید فراوانی می نمود.
● لوازم و امكانات وحدت اسلامی
هر آرمان و هدفی لوازمی دارد كه بدون آنها تحقق ناپذیر است. علاوه بر اینكه برای رسیدن به آرمان و اهداف باید امكانات مورد نیاز نیز فراهم شود، تا آرمان و اهداف در حد آمال و آرزو باقی نمانده، بلكه به وسیله این امكانات مورد نیاز انسان به اهداف خود و سرمنزل مقصود برسد. اندیشه وحدت امام خمینی (ره) نیز آرمان امام، و دارای لوازمی بود كه امكانات تحقق آن باید فراهم می شد، ضروریترین مسأله در این رابطه عدالت است، زیرا «عدالت لازمه توحید است» و برای ایجاد وحدت اسلامی باید عدالت اسلامی به عنوان زمینه اصلی وحدت گسترش یابد، زیرا در جهان پر ظلم و بیداد و هر جامعه ظلمانه ای وحدت هرگز تحقق نخواهد یافت.
امام می فرمودند كه «انبیا از آدم تا خاتم تشریف آوردند ... برای اینكه پرچم توحید و عدالت را در بن ملتها برپا كنند» (۱۷) استقلال و آزادی از دیگر لوازم وحدت است و حتی می توان گفت، استقلال علمی كشورهای اسلامی از مهمترین آنهاست «... زیرا وقتی، ما می توانیم در مقابل همه دنیا بایستیم بگوییم ما نه طرف مغضوب علیهم می رویم و نه طرف ضالین، نه طرف غرب می رویم نه طرف شرق می رویم، وقتی ما می توانیم این طور باشیم و به صراط مستقیم عمل كنیم كه همه مان با هم باشیم، همه ید واحد باشیم.» (۱۸) می دانیم كه انسانها، به طور فطری در فرقه های مختلف آفریده شده اند و عقاید و سلایق گوناگونی دارند.
مسلمانان نیز براین اساس عقاید و نظرات متفاوتی دارند كه این اختلاف عقیده موجب تنش و درگیریهای زیاد بین آنها شده است، اما از نظر امام خمینی (ره)اختلاف عقیده نباید مانع وحدت شود و می توان با داشتن عقاید متفاوت، وحدت نیز داشت «عقاید مختلف اسباب اختلاف خارجی چرا بشود» (۱۹) بنابراین همه انسانها و به تبع آن همه مسلمانان باید عقاید و سلایق شخصی و فرقه ای و نژادی و... خود را نادیده گرفته و با تأكید بر اصول مشترك انسانی و اسلامی خود، حول محور توحید، زمینه های پیاده شدن حاكمیت همه جانبه اسلام فراهم گردد.
امام خمینی (ره) برای تحقق آرمان وحدت خویش از امكانات موجود بهره می جست و حتی امكانات جدیدی را فراهم می نمود. یكی از این امكانات مسأله فلسطین و اشغال آن توسط رژیم اشغالگر قدس یعنی اسرائیل بود كه ایده تشكیل «اسرائیل بزرگ یعنی از نیل تا فرات» (۲۰) را در سرداشت و برای تحقق این ایده خود به كشورهای اسلامی تجاوز نمود و مسلمانان ساكن این سرزمین را كشتار نمود و یا از خانه و كاشانه خود آواره كرد.
امام برای مقابله با خوی تجاوزگری و خونخواری رژیم اشغالگر قدس و محو اسرائیل از صحنه روزگار، آخرین جمعه ماه مبارك رمضان را به عنوان روز جهانی قدس اعلام نمود تا همه مسلمانان در یك روز علیه اسرائیل به حركت و خروش درآیند.
امام (ره) آزادسازی قدس را تكلیف همه مسلمانان می دانستند «... اصولاًا این تكلیف همه مسلمین است كه قدس را آزاد كنند و شر این جرثومه فساد را از بلاد اسلامی قطع كنند» (۲۱) كه این امر جز با اتحاد همه مسلمانان امكان پذیر نمی باشد.
مراسم سالانه حج ابراهیمی از دیگر امكاناتی بود كه امام(ره) برای تحقق وحدت امت اسلامی از آن بهره گرفت. و مراسم برائت از مشركین را كه می رفت به حافظه تاریك تاریخ و فراموشی ابدی سپرده شود، دوباره احیاء نمود تا همه حجاج از هر كشوری كه باشند، سیاه و سفید، آسیایی، آفریقایی، اروپایی، و آمریكایی، شیعه و سنی و ... با شركت در راهپیمایی برائت از مشركین، گوشه كوچكی از وحدت امت اسلامی را جلوه گر سازند و با اجتماع در كنار همدیگر از امور مسلمانان و دردها و آلام آنها آگاه شده و برای رسیدگی به این دردها چاره جویی كنند.
بنابراین امام (ره) استقلال، آزادی، و عدالت را لازمه و زمینه ساز وحدت اسلامی و همه مستضعفان جهان می دانست و اصولاً اختلاف عقیده را مانع تحقق وحدت تلقی نمی كرد و برای پیاده شدن مقاصد اسلام و حاكمیت همه جانبه آن، وحدت را تنها وسیله ممكن می دانست و برای جامه عمل پوشانیدن به آرمان وحدت اسلامی از امكاناتی نظیر مسأله فلسطین و آزادی قدس و مراسم حج و برائت از مشركین كه مورد اتفاق همه فرق و مذاهب اسلامی بود استفاده می كرد و مسلمانان جهان را به تفاهم و اتحاد همه جانبه دعوت می نمود.● انگیزه های وحدت
امام خمینی (ره) در آرمان وحدت خود انگیزه های گوناگونی داشت كه از مكتب اسلام ناب محمدی الهام گرفته بود. از نظر امام دین مبین اسلام و حكومتهای الهی با سایر حكومتهای مادی تفاوتهای اصولی دارد، زیرا حكومتهای غیر الهی فقط در پی تحقق و حفظ نظم كشور خود بوده، و حداكثر كاری كه انجام می دهند این است كه نگذارند كسی به دیگری ظلم و تعدی بكند، در حالی كه اسلام و حكومتهای الهی برای هر مسأله احكام خاص خود را دارد و یكی از این مسائل مهم، دفاع از كیان اسلام است كه به وحدت مسلمانان بستگی دارد، «از امور مهمه ای كه بر همه واجب است دفاع از اسلام، دفاع از جمهوری اسلامی است»، كه به وحدت بستگی دارد و مسأله وحدت برای حفظ كیان اسلام امری حیاتی است.
از طرف دیگر تفرقه امر منكری است كه باید از آن جلوگیری شود، زیرا امر به معروف و نهی از منكر از واجبات الهی است و برای اطاعت امر خدا باید امر به معروف و نهی از منكر نمود كه «بزرگترین منكر، غلبه اجانب بر ماست، این منكر را باید نهی كنید، حكومتها را نهی كنید از مخالفتی كه با هم دارند و با ملت دارند با دشمنان اسلام كه خدا فرموده مراوده نكنیم محبت می كنند، الآن منكری بالاتر از این نیست كه مصالح مسلمین را به خطر انداخته است، این وظیفه همه شماست، كه می خواهید برای خدا كار كنید، همه باید این دشمنی را نهی كنیم و وحدت اسلامی را شعارمان كنیم با وحدت و زیر پرچم لااله الا ا... بودن». (۲۳)
وحدت نیز امر معروفی است كه موجب صلح و آرامش در دنیا می شود و باید برای تحقق شرایط صلح، آیین وحدت و اخوت را ایجاد نمود و آن را مستحكمتر كرد، زیرا «... ما دنبال این هستیم كه دنیا در صلح و آرامش باشد؛ اسلام از اول دارای همچنین مقصدی بود و خصوصا در بین مؤمنین، در بین مسلمین، اخوت را سفارش فرموده است ...» (۲۴)
انگیزه دیگر، امام (ره) انسان سازی است تا در سایه وجود انسانهای كامل عدالت نیز گسترش یابد و زمینه های آسیب پذیری جامعه مسلمانان از بین برود، در غیر این صورت آسیب پذیری آنان حتمی است. زیرا «... آن روز آسیب به ما می رسد كه از باطن بگندیم افراد باطنشان بگندد و این گند هم سرایت كند و یك دسته ای را از بین ببرد و متعفن كند» (۲۵) در حالی كه تربیت یافتگان مكتب انبیا و ائمه سلام ا... علیهم، هرگز خلاف نمی كنند كه در پی این تخلف جامعه نیز آسیب ببیند.
انگیزه دیگر، تأمین استقلال و آزادی و مخافظت از استقلال و آزادی و شرافت انسانی مسلمانان می باشد، بنابراین امام(ره) می فرمایند، «اگر ما تسلیم آمریكا و ابرقدرتها می شدیم، ممكن بود امنیت و رفاه ظاهری درست می شد و قبرستانهای ما پر از شهدای عزیز ما نمی گردید. ولی استقلال و آزادی و شرافتمان از بین می رفت . آیا ما می توانیم اسیر آمریكا و دولتهای كافر شویم تا بعضی چیزها ارزان شود و شهید و مجروح ندهیم؟»(۲۶)
دیگر انگیزه امام (ره) در آرمان وحدت، حل معضلات كشورهای اسلامی و مسلمانان جهان است ، لذا امام همه آنها را به وحدت فرا می خواند و برقراری روابط دوستانه بین آنها را توصیه می كند.(۲۷)
اما امام بر این نكته واقف است كه هر « هدف بزرگ دارای اشكالات و گرفتاریهای بزرگ نیز هست» (۲۸) مسأله وحدت امت اسلامی و مستضعفان جهان نیز اهداف بزرگی است كه موانع بزرگی در سر راه آن قرار دارد.
ولی با عنایت به اینكه فطرت و سرشت انسان و هستی بر وحدت استوار و تنیده شده است و همه هستی به سوی هدف واحدی رهسپار است «با صبر و تحمل انقلابی به پیش می رویم تا عدل الهی و اسلام عزیز» (۲۹) را در جهان گسترش دهیم، از این رو امام (ره) به همه مسلمانان جهان توصیه می نماید، «ای مسلمانان بر فرهنگ اسلام تكیه زنید و با غرب و غربزدگی مبارزه نمایید و روی پای خودتان بایستید و بر روشنفكران غربزده و شرق زده بتازید و هویت خویش را دریابید كه روشنفكران اجیر شده بلایی بر سر ملت و مملكتشان آورده اند كه تا متحد نشوید و دقیقاً به اسلام راستین تكیه ننمایید، بر شما آن خواهد گذشت كه تا كنون گذشته است.(۳۰)
● گستره وحدت اسلامی
وحدت مورد نظر امام خمینی (ره) دارای دامنه وسیعی است و از ملت شیعه ایران تا همه مسلمانان جهان و مستضعفان عالم و حتی همه انسانهای روی زمین را شامل می شود، بنابراین امام به همه آنها توصیه می كند كه با الگوگیری از انقلاب اسلامی ایران خود را بیابند و اعتما د به نفس پیدا كنند كه «... اتكال به نفس بعد از اعتماد به خداوند منشأ خیرات است.» (۳۱) انقلاب اسلامی ایران موجب احیا و بیداری نفوس مستضعفان، محرومان و مسلمانان جهان شد و خیرات و بركات زیادی را به همراه آورد.
این انقلاب پیام آور وحدت و آزادی و استقلال برای مستضعفان جهان و مسلمانان دنیا بود، كه همه اینها ناشی از خودیابی مردم مسلمان ایران بوده است.
بعد از مردم مسلمان ایران، این وظیفه امت اسلامی است كه در ایجاد وحدت بكوشند«امتها خودشان باید امت واحد باشند، مجتمع باشند خودشان را از هم جدا ندانند، مرزها را اسباب جدایی قلبها ندانند» (۳۲) اگر چه امروزه مسلمانان جهان توسط مرزهای جغرافیایی از همدیگر جدا شده و بیش از ۵۰ كشور كوچك و بزرگ تشكیل داده اند، اما به حكم الهی و بنا به مقتضیات و شرایط زمانی باید تحت لوای اصول مشترك اسلامی و انسانی پیوندهای خود را مستحكمتر نمایند كه به لطف الهی افق روشن آن آشكار شده است.
«امروزه دورنمای صدور انقلاب اسلامی... در جهان مستضعفان و مظلومان دیده می شود و جنبشی كه از طرف مستضعفان و مظلومان جهان علیه مستكبران و زورمندان شروع شده در حال گسترش است».(۳۳)
علاوه بر امت اسلامی روحانیون هر دینی نیز وظیفه دارند برای تحقق آرمانهای انبیا كه وحدت یكی از مهمترین آنهاست اقدام نمایند «روحانیون مسیح، روحانیون مسلمان، روحانیون یهود،... در مرتبه اول واقعند برای تحقق دادن به آرمان انبیا كه همان وحی الهی است....» (۳۴)
همچنین علما و روشنفكران كشورهای اسلامی وظیفه دارند در ایجاد وحدت اسلامی كوشش كنند كه تنها راه پیروزی و بقای آنهاست. امام (ره) پیشنهاد می نمایند: «علما و روشنفكران همه كشورهای اسلامی به انگیزه پیدا كردن راهی برای نجات كشورهای اسلامی از چنگال ابرقدرتهای غربی و شرقی و برای بیرون كردن سران كشورهای اسلامی از تحت سلطه جهانخواران و برای ایستادگی در مقابل استعمار و استثمار طرحی بریزید كه هر چه بیشتر با یكدیگر در تماس باشند و اساس طرح را بر بیداری خلقهای محروم بگذارند و به یقین باور كنند كه راه را خواهند یافت و پیروز خواهند شد».(۳۵)
امام (ره) دامنه شمول وحدت را فراگیر دانسته و از همه انسانها و مستضعفان جهان، مسلمانان عالم و همه فرقه ها و مذاهب اسلامی و حتی از روحانیون ادیان مختلف و روشنگران مسلمانان می خواهد كه در راستای ایجاد اتحاد ملل بر اساس اصول مشترك انسانی و اسلامی بكوشند و از همه شعایر برای ایده وحدت خواهی خود بهره جویند.
● اهداف وحدت اسلامی
امام خمینی (ره) در آرمان وحدت خود اهدافی را دنبال می كرد كه می توان آنها را به اهداف داخلی، اهداف خارجی و اهداف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی تقسیم بندی نمود.
از جمله اهداف داخلی وحدت می توان به آزادی و استقلال،رفع ایادی اجانب، و قطع كردن دستهای خیانتكار و جنایتكاران، عظمت و شرافت، پیشبرد اهداف اسلام، تحقق همه جانبه اسلام در ایران استقرار حكومت دموكراسی صحیح نه دموكراسی غربی و شرقی فاسد، بقای انقلاب اسلامی، تحقق عدالت اجتماعی، بسط عدالت فردی و اجتماعی اشاره كرد.
اما هدفهای خارجی آرمان وحدت امام عبارتند از: ایجاد معرفت برای بشر برقراری صلح و آرامش در جهان، پیاده كردن دمكراسی و آزادی حقیقی، تحقق یك انقلاب عمیق عمومی در سراسر جهان در مقابل جهانخواران ضد بشریت، بازیابی استقلال روحی و دور كردن احساس حقارت در مقابل حكومتهای جور از خود، شكسته شدن سلطه جهانخواران بر ملتهای مستضعف جهان، به دست آوردن حق تعیین سرنوشت توسط ملتها و بیداری دولتها، استقرار حكومت اسلام در همه اقطار عالم، تشكیل امتی شكست ناپذیر و بنیانی مرصوص، ایجاد هویت اسلامی برای مسلمانان، رهایی از فقر علمی در جوامع اسلامی، رسیدگی به درد مسلمانان.
امام خمینی (ره) در نظر داشت در كوتاه مدت حكومت اسلامی را در ایران مستقر نموده و با نفی استعمار و استبداد و كسب استقلال و آزادی، در میان ملت عدالت اجتماعی را تحقق بخشیده و آن را بسط و گسترش دهد و از نظام جمهوری اسلامی ایران الگوی ویژه ای برای همه مسلمانان جهان و مستضعفین عالم ارائه نماید تا آنها نیز به استقلال و آزادی نایل شده و دست اجانب و ابرقدرتان را از سرزمین خود كوتاه نمایند. بنابراین می فرمودند كه همه مردم باید دولت اسلامی را تقویت كنند تا بتوانند اقامه عدل كنند.
● اهداف بلند مدت امام (ره)
حفظ معنویات و تقویت معنویات مردم و اقامه عدل بین خودشان و نجات دادن مظلومان از دست ظالمان بود كه با برقراری صلح و آرامش در جهان و استقرار دمكراسی و آزادی حقیقی و گسترش عدالت در آن بشریت به معرفت جدیدی نایل گردیده و حكومت اسلامی در همه عالم مستقر شود تا امتی شكست ناپذیر و بنیان مرصوص تشكیل شود و جوامع اسلامی هویت اسلامی خود را یافته و از فقر علمی رهایی یابند و با تشكیل ارتش مشترك از كیان اسلام و امت اسلامی دفاع نمایند و هرگز به جهانخواران اجازه ندهند كه ذخایر آنها را به یغما برند.
این هدفها هر یك در مقوله ای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی تقسیم بندی می شوند. اهداف سیاسی عبارتند از استقلال و آزادی همه ملل جهان و مسلمانان، برقراری صلح و آرامش در جهان، پیاده شدن دموكراسی و آزادی حقیقی، تحقق عدالت فردی و اجتماعی، كسب حق تعیین سرنوشت ملتها، تشكیل امت اسلامی، تشكیل حزب مستضعفین جهان، حفظ عظمت و شرافت، پیشبرد هدفهای سیاسی اسلام، تحقق اسلام در همه ابعاد، تحقق انقلاب عمومی در سراسر جهان، شكستن سلطه جهانخواران بر مستضعفان، برچیدن پایگاه نظامی شرق و غرب و تشكیل ارتش دفاعی اسلامی و رسیدگی به دردها و امور مسلمانان و حفظ نظام جمهوری اسلامی.
هدفهای اقتصادی نیز عبارتند از: كسب استقلال و خودكفایی، گسترش عدالت اقتصادی، پیاده كردن هدفهای بین الملل اسلامی در جهان و جلوگیری از استعمار و استثمار و به دست گرفتن مقدرات اقتصادی خود.اما هدفهای اجتماعی شامل تحقق عدالت اجتماعی، منع فساد و فحشا و انواع كجرویها، برقراری صلح و آرامش، تشكیل امت اسلامی و بنیان مرصوص، بیداری از خواب غفلت و... می باشد.
از هدفهای فرهنگی نیز می توان به حفظ عظمت و شرافت، بقای انقلاب اسلامی، جلوگیری از فساد و فحشا و نابودی پایگاه ظلم و فساد، ایجاد معرفت برای بشر، بازیابی استقلال روحی و دور كردن احساس حقارت در مقابل دشمنان، ایجاد هویت اسلامی برای همه مسلمانان، رهایی از فقر علمی در جوامع اسلامی و ... اشاره كرد.
همچنین تشكیل ارتش مشترك اسلامی برای دفاع از كیان اسلام و برچیدن پایگاه نظامی شرق و غرب از كشورهای اسلامی از هدفهای سیاسی - نظامی امام در دعوت به وحدت بود.

پی نوشت ها:
۱) امام خمینی، صحیفه انقلاب، وصیتنامه سیاسی - الهی رهبر كبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ، چاپ چهارم ، (تهران)؛ سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، (۱۳۶۸) ، ص ۸
۲) امام خمینی، صحیفه نور، جلد هیجدهم، ص ۹۱.
۳) همان، جلد اول، ص ۳.
۴) همان، جلد هشتم، ص ۲۷۸.
۵) همان، جلد اول، ص ۱۷۵.
۶) همان، جلد یازدهم، ص ۱۸۶.
۷) همان، جلد پانزدهم، ص ۱۲۵.
۸)همان، جلد نوزدهم ، ص ۴۶.
۹)همان، جلد پانزدهم ، ص ۱۲۵.
۱۰) همان، جلد هفدهم، ص ۲۲۸.
۱۱) همان، جلد یازدهم، ص ۲۶۷.
۱۲) همان، جلد هیجدهم، ص ۱۳.
۱۳) همان، جلد دوم، ص ۲۵۹.
۱۴) همان، جلد دهم، ص ۲۵۲.
۱۵) همان، جلد چهارم، ص ۱۹۹.
۱۶) همان، جلد پنجم، صص ۱۱۵،۱۱۴
۱۷) همان، جلد هفدهم ، ص ۷۷.
۱۸) همان، جلد نوزدهم ، ص ۱۹۴.
۱۹) همان، جلد بیستم ، ص ۳۴.
۲۰) همان، جلد هیجدهم، ص ۱۰۱.
۲۱) همان، جلد چهارم، ص ۳۱.
۲۲) همان، جلد بیستم، ص ۱۳.
۲۳) همان، جلد ششم، ص ۱۱۶.
۲۴) همان، جلد شانزدهم، ص۲۴۰.
۲۵) همان، جلد هفدهم ، ص ۹۸.
۲۶) همان، جلد هفدهم، ص ۵۱.
۲۷) همان، جلد نوزدهم ، صص ۷۴-۷۳
۲۸) همان، جلد شانزدهم ، ص ۴۷.
۲۹) همان منبع
۳۰) همان، جلد سیزدهم ، ص ۸۳.
۳۱) همان، جلد هفدهم ، ص ۶۵.
۳۲) همان، جلد دهم ، ص ۲۲۳.
۳۳) همان، جلد هیجدهم ، ص ۱۱.
۳۴) همان، جلد هیجدهم ، ص ۱۱.
۳۵) همان، جلد یازدهم ، ص ۹۲.
۳۶) همان، جلد هیجدهم ، ص۲۳۶.
محمدرحیم عیوضی

منبع : روزنامه قدس