طرح‌های گرافیکی با ابعاد بزرگ، نقاشی‌ها دیواری

آن‌چه نقاشی‌های دیواری را در دوران اخیر جالب توجه ساخته، طراحی آن‌ها در ابعاد بزرگ به وسعت یك ساختمان و قرارگیری در فضاهای عمومی شهری است. این تصاویر با هنر معماری شهری تلفیق شده و جزیی از آن به شمار می‌روند.
تصاویر دیواری در گذشته به خلق نقاشی‌های اخلاقی، وقایع مذهبی و یا استفاده از آویزهای دیواری محدود می‌شد و تقریباً همیشه در داخل ساختمان‌ها به كار می‌رفت و در فضاهای بیرونی، نقش و كاربردی نداشت. اما امروز با ایجاد تصاویری در فضای بیرون ساختمان‌ها به خیابان‌ها، زندگی و حیات جدیدی بخشیده‌اند و این ویژگی جدید، مهندسین معماری، نقاشان، هنرمندان گرافیك محیطی و حتی عموم مردم را به سوی خود جلب كرده است.
در شهر نیویورك تعداد زیادی نقاشی دیواری قرار دارد این تصاویر به صورت گروهی اجرا می‌شوند و در گذشته هنگامی كه این تصاویر كاربردی نداشت فقط در پمپ بنزین‌ها به كار می‌رفتند. ایجاد شبكه‌ای از علایم و راه‌های تصویری در سرتاسر شهر، كاری بسیار مشكل است. برخی مواقع بیشترین بخش دیوار ساختمان خالی مانده و برای هیچ كاری مورد استفاده قرار نگرفته است. با تدبیر نقاشی دیواری می‌توان با بهترین وجه، دیوار را تزیین كرد و یا مواردی را برای مشخص شدن اهداف ساختمان به كار برد.
در طرح‌های گرافیكی با ابعاد بزرگ ممكن است از شیشه‌ی ساختمان‌ها، پله‌های اضطراری، دودكش‌ها و... برای طراحی استفاده كرد. این كار نه تنها به یك دیوار بی‌رنگ، روح و حیات می‌بخشد بلكه به‌وسیله‌ی تصاویر گرافیكی طراحی شده در سطوح بزرگ و استفاده از رنگ‌های متعدد و غیر متداول، می‌توان طرحی منظم و جامع را علیرغم زیر بنای آشفته و از هم گسیخته‌ی شهری از دیدگاه روانشناختی، ایجاد كرد. بنابراین ممكن است برروی یك دیوار بزرگ با استفاده از لوازم معماری، طرحی را پدید آورد كه از نظر خدمات اجتماعی در سطح بالایی قرار بگیرد. انواع تصاویر خیالی، ایده‌های برجسته‌ای جهت استفاده هستند.
طرح‌های گرافیكی دیواری می‌توانند نقش مجذوب كننده‌ای در راهنمایی و هدایت فرد برای تنظیم برنامه‌های زندگی وی داشته باشند و یا سالن‌های بزرگ و تونل‌های مخوف را كه دور از معماری معاصر به نظر می‌رسند چشمگیر سازند. تصاویر گرافیكی دیواری، پیشرفتی در هنر معماری هستند. مسئله‌ی جالب این است كه آنچه به عنوان وسیله‌ای تفریحی، تزیینی به كار برده می‌شد اكنون به طور جدی بر هنر معماری تاثیرگذار است. معماری كوشیده تا از شیوه و سبك هنر گرافیك پیروی كرده و از طرح‌های خیالی و سمبلیك برای سطح ساختمان‌ها با ابزار معماری استفاده نماید.
شركت Best Products Co. ، یكی از بزرگترین مراكز ارایه‌ی كالاهای تجاری در آمریكا، تصمیم گرفت از هنر گرافیك معاصر در تعدادی از فروشگاه‌ها استفاده كند، بنابراین با شركت تازه تاسیس آمریكایی به نام Sit Lnc. واقع در نیویورك تماس گرفت و تقاضای همكاری و مشاركت در زمینه‌ی اجرای طرح‌های ساختمانی را مطرح كرد.
مركز اصلی فروشگاه به صورت جعبه‌ی مكعب مستطیل كفش با نمایی از آجر در فضای وسیعی كه محل پارك اتومبیل‌هاست قرار داشت، شركت Site Lnc از شیوه‌ی مقابله‌ی مستقیم با طرح‌های هماهنگ و منسجم شهری در طراحی‌های جدید استفاده كرد و با انحراف شخص از معیارها و اصول طبیعی در هنر معماری و ساختمان‌سازی شهر، دگرگونی اساسی در مدل‌های قدیمی به‌وجود آورد. اولین فروشگاهی كه در آن عملیات اجرایی جدید صورت گرفت در Richmond بود بدون آنكه طرح و خصوصیت اصلی فروشگاه تغییری یابد و یا اینكه از وسایل جدید ساختمانی برای این كار استفاده شود، طرح جدید و جالب توجهی را برای این مركز طراحی كردند.
سطوح آجری به كار رفته در ساختمان به صورت آزاد در فضا خم شده‌اند و این امر موجب ایجاد تصور عدم پایداری و توازن در ساختمان شده است بدین ترتیب خریداران تصور می‌كنند ساختمان هنوز در مرحله‌ی بررسی و اجرای عملیات ساختمانی است.
فروشگاه دیگری كه از این نظر در درجه‌ی بالای اهمیت قرار دارد در شهر Houston در ایالت Texas است كه در سال ۱۹۷۵ عملیات مربوط به پروژه‌ی طراحی سردر ساختمان آن پایان یافت. سقف ساختمان طرح و وضعیت قبلی به صورت گسترده‌ای ساخته شده تا حالتی بین وضعیت انهدام و ثبات را ایجاد كند. در قسمتی از دیوار فروشگاه، آشكارا آجرهایی بر روی هم ریخته، طراحی شدند. برای بازدیدكنندگان از ساختمان این حالت خرابی كه از روی هدف و قصد قبلی ایجاد شده بود به صورتی باور نكردنی جلوه نموده به‌گونه‌أی كه به آن عنوان طوفان شب را دادند.
این ساختمان در شهر Sacramento در ایالت Colifornia واقع شده است و نمونه‌ای از طراحی «فضاهای منفی» در معماری است، طرح این ساختمان با تحقیقاتی وسیع پیرامون فضاهای منفی در معماری توسط شركتSite Inc ارائه شده است. در گوشه‌ای از ساختمان شكافی ایجاد شده كه بخشی را از بخش دیگر جدا می‌كند، در حقیقت شكاف كناری ساختمان، در ورودی اصلی به ساختمان را مخفی كرده است، بخش جدا شده با وزن ۴۵ تن متشكل از قطعات به هم پیوسته است كه به طور اتوماتیك به اندازه‌ی )FT(۴۰ جابه‌جا می‌شود اگر به عنوان در ورودی به این شكاف نگاه كنیم به هیچ وجه به صورت ویرانی، آنگونه كه از بیرون ساختمان به نظر می‌رسد، دیده نمی‌شود.
حداقل برای بازدید كننده‌های اروپایی به دلیل اضطراب و توجهی كه در برخورد اول با این طرح ایجاد می‌شود، تفكری بیش از نوگرایی جدید آمریكایی مطرح می‌شود. در واقع، تلاش برای ایجاد تحولی اساسی در طراحی ساختمان‌های قدیمی و انحرافی مشخص و آشكار از ارزش‌های مورد قبول جامعه بیشتر مورد توجه بوده است. طرح‌های شركت Site Inc برای فروشگاه‌های Best Products Co موضوع بسیار جالبی در محافل هنر معماری و مجلات هنری سراسر جهان بود و در موزه‌ی هنرهای مدرن و مكان‌های دیگر به نمایش گذاشته شد و در طی سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۷ شركت Best Products Co. موفق به گسترش فعالیت‌هایش شد.
ساختمان انجمن‌ هنرهای اسكاتلند را مشاهده می‌كنید. طرح نقاشی دیواری به منظور بهینه سازی برخی از زوایای بد شكل و سه گوش ساختمان انجام شد كه حالتی ناخوشایند به خیابان‌های Grasgow بخشیده بود. این طرح در سال ۱۹۷۵ با همكاری شركتAsist and Lci.Ltd توسط Jim Torrance در شهر Govanhill اجرا شد.
طرحی گرافیكی كه موجب خنده می‌شود را ملاحظه می‌‌كنید این طرح بر ساختمانی غیر مسكونی كه در خیابان Plum در شهر Cincinnati قرار دارد، اجرا شده است این ساختمان به شركت فروش آهن آلات اختصاص دارد و طراح این اثر Paullevy است. دیوار ساختمان فروشگاه پوشاك Dickies كه در ایالت Texas واقع است با اندازه‌ی (FT) ۱۷۰ توسطStaurt Gengling طراحی شده است.

نویسنده : ستاره نورونی
منابع
۱- Archigraphia _ Walter Herdeg _ Graphis Press Corp _ ۱۹۸۱.
۲- Klaus ۱۹۸۱.

منبع : دوهفته‌نامه هنرهای تجسمی تندیس