فاتحه ای برای حقوق بشر!

جمعه گذشته و تنها سه روز پس از آنکه آمریکا برای اولین بار و در رویدادی پرسش برانگیز به عضویت شورای حقوق بشر سازمان ملل درآمد؛باراک اوباما دستور داد تا دادگاه های نظامی دوران بوش-همتای قبلی اش- برای محاکمه زندانیان گوانتانامو مجدداً آغاز به کار کنند.
عضویت آمریکا در شورای حقوق بشر به عنوان نهادی که وظیفه آن نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد است در حالی صورت می گیرد که واشنگتن طی سال های اخیر و به ویژه در دوران ۸ ساله زمامداری جرج بوش با تجاوز آشکار از چارچوب قوانین بین المللی حقوق بشر، کارنامه ای سیاه در این زمینه از خود بر جای گذاشته است و بارها توسط همین شورا درباره نقض حقوق بشر مورد انتقاد شدید قرار گرفته بود و جالب آنکه آمریکا نیز شورای حقوق بشر را متهم می کرد در آن کشورهایی عضویت دارند که حقوق بشر را نقض می نمایند و برای همین از سال ۲۰۰۶ که «شورای حقوق بشر» جایگزین «کمیسیون حقوق بشر» در سازمان ملل شد آمریکا به عضویت آن درنیامد.
اکنون باید به ارزیابی این موضوع نشست که چه اتفاقی افتاده است که پس از رسوایی آمریکا در نقض گسترده و بی پرده حقوق بشر در محیط بین الملل و به راه انداختن جنگ و کشتار در افغانستان و عراق - به بهانه های واهی مبارزه با تروریسم و یا کشف تسلیحات کشتارجمعی که هیچ گاه محقق نشد- و حمایت مادی و لجستیکی از سردمداران کودک کش صهیونیستی در جنایات ددمنشانه غزه و همچنین فاش شدن جنایت های سازمان سیا-CIA- در بازداشت های غیرقانونی و شکنجه انسان ها در زندان های گوانتانامو، ابوغریب، بگرام و بسیاری دیگر از زندان های مخفیانه خارج از آمریکا؛ واشنگتن با ژست حقوق بشر به عضویت شورای حقوق بشر سازمان ملل درآمده است. و آیا این عضویت نشانه و قرینه ای است بر اینکه دولت اوباما در زمینه حقوق بشر عملکردی متفاوت از دولت بوش خواهد داشت؟!
۱) عضویت آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل و کسب یک کرسی در این شورا در پی انتخابات مجمع عمومی در شرایطی است که از مدت ها قبل از برگزاری انتخابات، کارشناسان و صاحبنظران پیش بینی می کردند علی رغم سوابق و عملکرد ضدحقوق بشری آمریکا در عرصه بین المللی، این کشور رأی لازم را برای عضویت در شورای حقوق بشر اخذ خواهد کرد از این منظر انتخابات انجام شده را می بایست فرمالیته و تشریفاتی قلمداد کرد. همچنانکه روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در مقاله ای به قلم «واسلاو هاول» رئیس جمهور سابق چک، با تاکید بر اینکه شماری از کاندیداها- کشورهای سابقه دار در نقض حقوق بشر- بی کفایت و بی صلاحیت هستند نتیجه این انتخابات را از پیش تعیین شده خواند و نوشت: «هر نوع رای دادن دموکراتیک به این روش یک نمایش مضحک است».
بنابراین رای به کشوری که در مقیاس جهانی ناقض حقوق بشر است نه در چارچوب موازین حقوقی- و یا دست کم اخلاقی- بلکه در راستای زد و بندهای سیاسی جاه طلبانه قابل تفسیر است. وگرنه هویت جعلی و تقلبی حقوق بشر آمریکایی ها که روزگاری نه چندان دور به دروغ و با لطایف الحیل خود را پرچمدار دفاع از حقوق بشر جا زده بودند امروز برای افکارعمومی دنیا و ملت ها برملا شده است.
مدت هاست که داعیه حقوق بشری آمریکا در دنیا رنگ باخته است بطوری که با شنیدن واژه «حقوق بشر» برای افکارعمومی جهان تصاویر مشمئزکننده شکنجه ها و اقدامات وحشیانه آمریکایی ها در زندان های ابوغریب، گوانتانامو و بگرام در افغانستان به اذهان متبادر می شود و امروز ملت های مستقل و آزادیخواه دنیا به خوبی و هوشمندانه دریافته اند که «حقوق بشر آمریکایی» اسم مستعاری برای باج خواهی ها، زیاده خواهی ها و استعمار و استثمار کشورها و به غارت بردن نفت و انرژی منطقه استراتژیک خاورمیانه است. همچنان که مؤسسه چینی «گفت وگوی بشردوستانه» در گزارش سالانه خود در سال ۲۰۰۷ میلادی از اعمال ضد حقوق بشری آمریکا پرده برداشت و صراحتاً اعلام کرد که آمریکا بزرگ ترین ناقض حقوق بشر در دنیاست.
۲) باراک اوباما رئیس جمهور جدید آمریکا تلاش دارد با رتوش چهره کریه، مخوف و بدترکیب «کاخ سفید» تا حدودی شرایط نابسامان سیاسی و اقتصادی واشنگتن را بهبود ببخشد و از آنجایی که به گفته هیلاری کلینتون وزیر خارجه اوباما، «حقوق بشر عنصر اساسی سیاست خارجی دولت جدید آمریکاست» باید دید اوباما طی ۴ ماه گذشته که بر مسند قدرت بوده است چه اقداماتی را پیرامون «حقوق بشر» کلید زده و یا به سرانجام رسانده است. پیگیری پرونده حقوق بشر در دولت اوباما از اهمیتی مضاعف و معنادار برخوردار است چرا که اوباما در جریان مبارزات انتخاباتی با برگزیدن شعار و گفتمان «تغییر»، تبلیغاتش را حول محور «حقوق شهروندی و حقوق بشر» متمرکز کرده بود.
به عنوان نمونه وی متعهد شد که زندان گوانتانامو را تعطیل می کند و دستور توقف شکنجه زندانیان توسط سربازان آمریکایی را صادر خواهد کرد. اوباما همچنین در همین راستا ماه گذشته ۴ سند محرمانه مربوط به موضوع جنجال برانگیز شکنجه زندانیان در دوران ریاست جمهوری سابق این کشور که به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا- سیا- اجازه می داد از روش های شکنجه غرق مصنوعی، بی خوابی و قراردادن زندانیان در برابر نیش حشرات علیه مظنونین به عضویت در القاعده استفاده کنند را منتشر کرد. اما علی رغم پاره ای از تحرکات اوباما در زمینه حقوق بشر به منظور متفاوت نشان دادن سیاست هایش نسبت به راهبردهای دولت بوش با کمی تأمل و دقت در رویکرد و رفتارشناسی اوباما در خصوص «حقوق بشر» محرز می گردد که جنس تصمیمات و باورهای اوباما با سلف قبلی اش بوش تفاوت چندانی ندارد و تنها نوع رفتار انتخابی اوباما در مواجهه با مقوله حقوق بشر بغرنج و پیچیده است؛ چرا که در عین مانور و اصرار اوباما و دولت وی در تغییر رفتار کاخ سفید نسبت به قبل مشاهده می شود که در تازه ترین تصمیم، اوباما احیای دادگاه های نظامی در زمان بوش برای محاکمه زندانیان گوانتانامو را خواستار می شود.یا چندی قبل اوباما طی بیانیه ای اعلام کرد که بازپرسان سیا که در دولت بوش به شکنجه زندانیان مظنون به شرکت در فعالیت های تروریستی پرداختند مورد پیگرد قضایی قرار نخواهند گرفت.
در حالی که براساس گزارش کمیته بین المللی صلیب سرخ- که در ۴۳ صفحه تنظیم شده است- ابعاد تازه ای از جنایت های سازمان سیا در زندان های مخفیانه خارج از آمریکا در دوره اوباما به اثبات رسیده است.
همچنین به موجب گزارش سازمان عفو بین الملل از زمانی که اوباما دستور بسته شدن گوانتانامو را صادر کرده است تاکنون تنها یک زندانی از این زندان آزاد شده است.
نمونه هایی از اقدامات ضد و نقیض اوباما در مقوله حقوق بشر در همین چند ماه از دوران زمامداری وی حکایت از آن دارد «تغییری» که دولت اوباما در مسئله حقوق بشر از آن دم می زد تنها فریبی برای سرپوش گذاشتن بر فعالیت ها و اقدامات زورگویانه و زیاده خواهانه واشنگتن است تا از این رهگذر چهره کریه کاخ سفید رتوش شود و اینجاست که جمله هیلاری کلینتون مبنی بر اینکه حقوق بشر عنصر اساسی سیاست خارجی آمریکاست بهتر فهمیده می شود اکنون که آمریکایی ها در ادامه سیاست سالوسانه خود مبنی بر تغییر به عضویت شورای حقوق بشر سازمان ملل درآمده اند چنانچه تاکتیک ها و ترفندهای آنها در پوشش حقوق بشر رصد و شناخته نشود و در برابر زیاده خواهی ها و باج خواهی های آمریکا و همپیمانانش اقدامی مؤثر ا تخاذ نگردد می بایست فاتحه حقوق بشر را در عرصه بین المللی خواند.

حسام الدین برومند

منبع : روزنامه کیهان