مهمترین محورهای بیانیه پایانی نشست شورای حکام

جمع بندی رییس ژاپنی شورای حكام در مورد موضوع برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران (مورخ ۳/۹/۸۴)تمام اظهارات به نحو مناسبی در خلاصه سوابق اجلاس منعكس خواهد شد. بنابراین من مباحث را به طور تفصیلی جمع بندی نخواهم كرد.شورا گزارش مدیركل درمورد اجرای موافقتنامه پادمان های NPT در جمهوری اسلامی ایران را كه در سند شماره ۸۷/۲۰۰۵/GOV مندرج می باشد را موردتوجه قرار داد.
برخی اعضا اعلام كردند كه از سپتامبر فقط پیشرفت نسبتا كمی درخصوص مسایل مطرح شده از قصورهای چندگانه ایران طی دوره زمانی گسترده ای، برای اعلام مواد و فعالیت های هسته ای مطابق با تكالیف پادمانی اش حاصل شده است. آنها تاكید كردند كه همكاری صورت گرفته از جانب ایران ناكافی بوده و اینكه فقدان مستمر شفافیت كامل مساله ای بسیار نگران كننده است. آنها از ایران خواستند شفافیت كاملی را فراتر از مفاد موافقتنامه پادمان های NPT و پروتكل الحاقی فراهم كند، ازجمله، ارایه اطلاعات و اسناد مربوط به سانتریفیوژهای پی _ ۱ و پی _ ۲ و تجهیزات دومنظوره، همچنین تسهیل بازدیدها از كارگاه های نظامی و مكان های تحقیق و توسعه. آنها نسبت به سندی كه مرتبط با قالب ریزی و ماشین كردن فلز اورانیوم غنی شده به اشكال نیم كروی بوده است، اظهار نگرانی كردند و از مدیركل خواستند تا به این تحقیقات اولویت بدهد.برخی اعضا، درحالی كه مسایل باقی مانده مورد توجه است و درحالی كه باید اعتماد نسبت به ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران ایجاد شود، اهمیت زیادی به تعلیق كامل تمامی فعالیت های مرتبط با غنی سازی می دهند. آنها تاسف اشان را نسبت به این كه ایران به فعالیت در یو.سی.اف ادامه داده است و همچنین هنوز به دنبال ساخت یك رآكتور تحقیقاتی آب سنگین است، اعلام كردند. آنها قطعنامه ای ۲۴ سپتامبر ۲۰۰۵ را یادآوری كردند و اعلام داشتند كه درحال حاضر پنجره ای از فرصت باید برای ایران باز بماند تا قبل از آن كه شورا زمانبندی و محتوای مكاتبات با شورای امنیت را كه در آن قطعنامه پیش بینی شده، موردتوجه قرار دهد، با اتخاذ رویكردی پاسخگویانه اقدامات اعتمادساز مورد درخواست شورا را اجرا كند و از هرگونه اقدام یكجانبه دیگری اجتناب كند مانند ازسرگیری فعالیت های غنی سازی در نطنز كه می تواند وضعیت را بدتر كند، و صادقانه به درخواست های ارایه شده در قطعنامه های پیشین شورای حكام پاسخ دهد. درخواست هایی از ایران برای ازسرگیری فرایند مذاكرات با سه كشور اروپایی صورت گرفت و حمایت از تلاش سه كشور اروپایی برای گسترش دادن مبنایی برای اجماع بین المللی از طریق لحاظ عناصر بیشتر در فرایند مذاكرات مانند پیشنهاد اخیر روسیه، اعلام شد.برخی اعضا خاطرنشان ساختند كه ایران داوطلبانه پروتكل الحاقی را اجرا كرده و نسبت به اقدامات شفافیت ساز رو به جلوتری را نشان داده است. ایران دسترسی به اسناد، افراد و سایت های بیشتر را تسهیل كرده است. آنها قدردانی خود را از تمامی ابتكارات به وسیله دیگر دولت های عضو با هدف تسهیل جمع بندی سریع موضوع هسته ای ایران در چارچوب آژانس اظهار داشتند. آنها تشخیص دادند كه كار آژانس درمورد راستی آزمایی برنامه هسته ای صلح آمیز ایران درحال انجام است و همكاری بیشتر ایران به عنوان یك اقدام اعتمادساز را تشویق كردند. تاكید شد كه آ نهایی كه اطلاعاتی درمورد شبكه های غیرمجاز عرضه دارند، به ویژه كشورهایی كه این شبكه ها در آنجا فعالیت می كردند یا فناوری از آنجا نشات گرفته، باید چنین اطلاعاتی را با آژانس درمیان گذارند و آژانس را به هر طریق ممكن در به دست آوردن دركی از چگونگی فعالیت این شبكه های قادر سازند. آنها همچنین بر حق اساسی و لاینفك همه كشورهای عضو آژانس، برای توسعه انرژی هسته ای جهت مقاصد صلح آمیز مطابق با تكالیف قانونی شان تاكید كردند. آنها به ارتباط میان عدم اشاعه و خلع سلاح هسته ای تاكید كردند. آنها بر تفكیك میان اقدام اعتمادساز داوطلبانه و تكالیف الزام آور حقوقی پادمانی مجدا تاكید كردند. آنها از سرگیری مذاكرات و همكاری میان ایران و سه كشور اروپایی به منظور ارتقاء اعتماد متقابل، با نظر به تسهیل كار آژانس درمورد برنامه هسته ای ایران را تشویق كردند. اهمیت خویشتنداری و انعطاف توسط تمامی طرف ها خاطرنشان شد.برخی اعضا تاكید كردند كه موردتوجه قراردادن موضوع اجرای موافقتنامه پادمان های NPT ایران به نحو تنگاتنگی با ایجاد منطقه خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای مرتبط است و در این خصوص به بیانیه ۲۰۰۳ تهران اشاره شد. اهمیت اجرای قطعنامه های بین المللی در رابطه با این موضوع مورد تاكید قرار گرفت.شورا درخواست خود از ایران برای تصویب پروتكل الحاقی اش را به عنوان یك موضوع فوری موردتاكید قرار داد. شورا همچنین حمایت خود را برای ازسرگیری مذاكرات بین ایران و سه كشور اروپایی مورد تاكید قرار داد.شورا ایران را به ارایه اسناد كمكی بیشتری، همانگونه كه به وسیله آژانس درخواست شده است و گسترش اقدامات شفافیت ساز ارایه شده به آژانس تشویق كرد.یك كشور عضو درخواست كرد كه اجرای موافقتنامه پادمان های NPT ایران رسما در دستور كار نشست شورای بعدی قرار گیرد و اینكه مدیركل یك گزارش كتبی پیگیری به شورا پیش از نشست بعدی ارایه دهد.شورا از مدیركل درخواست كرد شورا را از تحولات به نحو مقتضی مطلع كند.
بیانیه كشورهای عضو جنبش عدم تعهد
در اجلاس شورای حكام
وین، اتریش ۲۴ نوامبر
خانم رئیس
۱- افتخار دارم این سخنرانی را از سوی كشورهای عدم تعهد در وین ذیل ماده دستور كار ۶ (c) ایراد كنم.
۲- در ابتدا مایلم تشكر كشورهای عضو عدم تعهد را برای گزارش آقای البرادعی، مدیركل آژانس، درخصوص اجرای معاهده عدم اشاعه و موافقت نامه پادمان در جمهوری اسلامی ایران مندرج در سند GOV/۲۰۰۵/۸۷ به تاریخ ۱۸ نوامبر ۲۰۰۵ بیان دارم. همچنین مایلم از معاون مدیركل در بخش پادمان برای ایراد مطالبی در همین رابطه تشكر كنم.
۳- در این رابطه كشورهای عدم تعهد قویا بر اصول و حق غیرقابل انكار تمامی كشورهای عضو برای توسعه انرژی هسته ای به منظور مقاصد صلح آمیز بدون هیچگونه تبعیض و در تطابق با تعهدات حقوق این كشورها تأكید می كند. به علاوه كشورهای عدم تعهد تأكید می كنند كه انتخاب ها و تصمیم های كشورهای عضو در زمینه كاربرد صلح آمیز فناوری هسته ای و سیاست های چرخه سوخت كشورهای عضو باید محترم شمرده شوند.
۴- در این چارچوب كشورهای عدم تعهد مایل به اعلام موارد ذیل هستند:
الف: تأكید بر موضع اصولی خود مبنی بر این كه عدم اشاعه و كاربرد صلح آمیز فناوری هسته ای باید به طور متوازن و غیرتبعیض آمیز مورد توجه قرار گیرند؛
ب: مجدد تأكید می كند كه انهدام كامل سلاح های هسته ای تنها ضمانت قطعی در قبال كاربرد و یا تهدید به كاربرد سلاح های هسته ای است ؛
ج: ابراز نگرانی عمیق خود را نسبت به روند كند پیشرفت خلع سلاح هسته ای كه به عنوان بالاترین اولویت تلقی می شود، ابراز می كند.
۵- عدم تعهد مایل است تأكید كند كه تمایز نهادن میان تعهدات قانونی كشورهای عضو در قبال موافقتنامه های پادمان خود و تعهدات داوطلبانه شان از اهمیت اساسی برخوردار است. این امر مستلزم این است كه تعهدات داوطلبانه كشورهای عضو به تعهدات قانونی پادمان آنها تبدیل نخواهد شد. به نظر عدم تعهد ارائه اطلاعات درخصوص مواد و تجهیزات با كاربرد دوگانه تعهد قانونی محسوب نمی شود.
۶- عدم تعهد بر این عقیده است كه تمامی موضوعات مسئله دار باید از طریق گفت وگو و روش های صلح آمیز حل و فصل شوند. جنبش عدم تعهد ازسرگیری مذاكرات و همكاری میان اتحادیه اروپا، سه كشور اروپایی، و ایران، برای ارتقای اعتماد متقابل با هدف تسهیل كار آژانس در زمینه فعالیت هسته ای ایران را تشویق می كند. در این ارتباط جنبش عدم تعهد بیانیه اخیر وزارت امور خارجه ایران و نامه مورخ ۶ نوامبر آقای علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، را به وزرای اتحادیه اروپا (سه كشور اروپایی) مبنی بر آمادگی ایران برای ازسرگیری مذاكرات با اتحادیه اروپا (سه كشور اروپایی) مورد توجه قرار می دهد. جنبش عدم تعهد طرف اروپایی را ترغیب می كند تا به این ابتكار كه مبنای زمینه های ازسرگیری مذاكرات را فراهم خواهد آورد، پاسخ مثبت دهد.۷- در جهت تقویت فضای همكاری برای یافتن یك راه حل مرضی الطرفین برای این مسئله، جنبش عدم تعهد از تمامی ابتكارهای دیگر كشورهای عضو با هدف تسهیل حصول یك نتیجه سریع برای حل مسئله هسته ای ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی قدردانی می كند. در این رابطه، جنبش عدم تعهد ضمن ابراز سپاسگزاری، مشاركت بخش های خصوصی و دولتی دیگر كشورها در اجرای غنی سازی اورانیوم در ایران را كه در ابتكار اخیر ارائه شده توسط رئیس جمهوری ایران در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۵ مطرح شده بود، مورد توجه قرار می دهد.
۸- عدم تعهد از دیدار اخیر تروئیكای وزیران عدم تعهد، متشكل از وزیران امور خارجه مالزی و كوبا و معاون وزیر خارجه آفریقای جنوبی به تهران در ۱۱-۱۲ نوامبر ۲۰۰۵ برای مبادله دیدگاه ها و بررسی راه ها و روش های حل و فصل مسئله هسته ای ایران كه در چارچوب رایزنی های نزدیك و مداوم كشورهای عضو جنبش عدم تعهد صورت گرفت، استقبال می كند.
۹- با به رسمیت شناختن مرجعیت آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان تنها مقام صلاحیت دار برای راستی آزمایی، اعتماد كامل خود را نسبت به بی طرفی و توانمندی حرفه ای آژانس به مدیریت دكتر محمد البرادعی اعلام می دارد. در این ارتباط قویا بر این اعتقاد است كه كلیه موضوعات مرتبط با پادمان ها و راستی آزمایی ازجمله مورد ایران باید در چارچوب آژانس و برپایه ابعاد فنی صورت پذیرد و در این چارچوب، جنبش عدم تعهد بر این باور است كه كلیه فعالیت های پادمانی در ایران باید به زودی در مسیر عادی خود به اجرا درآید.
۱۰- جنبش عدم تعهد پیش از این درباره این كه كلیه مواد هسته ای اعلام شده در ایران از سوی آژانس مورد حسابرسی قرار گرفته است و این كه هیچ كدام از این مواد برای استفاده در فعالیت های ممنوعه منحرف نشده اند ابراز خشنودی كرده بود. جنبش عدم تعهد تصدیق می كند كه كار آژانس بر روی راستی آزمایی برنامه هسته ای صلح آمیز ایران براساس اظهارنامه هایش در حال انجام است و در این ارتباط بسیار مهم است كه این فرایند راستی آزمایی تكمیل و نهایی شود. در این راستا، جنبش عدم تعهد همكاری كنونی ایران برای حل این موضوعات را ارج می نهد.
۱۱- جنبش عدم تعهد از همكاری مستمر ایران برای حل موضوعات باقی مانده حتی فراتر از تعهدات قانونی اش، به ویژه اقدامات اطمینان ساز داوطلبانه ایران ازجمله اجرای موقتی پروتكل الحاقی استقبال می كند.
۱۲- جنبش عدم تعهد از پیشرفت اساسی حاصله كه در حل مسئله اجرای موافقت نامه های پادمان ایران كلیدی بود استقبال می كند و نسبت به حل و فصل سریع مسائل باقی مانده خوشبین است.
۱۳- ضمن در نظر گرفتن این كه اختیار قانونی آژانس در پیگیری راستی آزمایی فعالیت مرتبط به تسلیحات هسته ای محدود است، جنبش عدم تعهد بر این نظر است كه هرگونه درخواست برای اختیار قانونی اضافی باید به وسیله دولت های عضو مورد مذاكره قرار گیرد. در این ارتباط جنبش عدم تعهد اهمیت بهبود و تقویت فرایند چندجانبه را مجددا خاطرنشان می سازد.
۱۴- از زمان ارائه گزارش سپتامبر ۲۰۰۵ به شورای حكام به ویژه در رابطه با دامنه و تاریخچه سانتریفیوژهای پی ۱ و پی ۲ در ایران، مایه خرسندی كشورهای عدم تعهد است كه یادآور شود درخصوص امكان دسترسی به مدارك اضافی با پیشنهاد سال ۱۹۸۷ و صدور مجوز برای مصاحبه با اشخاص مورد نظر ایران در این زمینه پیشقدم بوده است. كشورهای عضو عدم تعهد ایران را ترغیب می كنند كه اسناد مكمل را كه آژانس مشغول بررسی آنها است و اطلاعات جدید ارائه شده درخصوص برنامه های غنی سازی پی ۱ و پی ۲ به عنوان تسهیل اقدامات آژانس را ارائه كند.
۱۵- درخصوص اجازه دادن به آژانس برای بازدید از كارگاه های نظامی و مكان های تحقیقات و توسعه R•D، عدم تعهد از این كه ایران اخیرا برای بار دوم مقدمات دسترسی جهت بازدید از سایت پارچین را فراهم آورده است، استقبال می كند.
بیانیه ایران در نشست ماه نوامبر آژانس
درباره پرونده هسته ای ایران
جمهوری اسلامی ایران نیز در بیانیه ای كه در پایان نشست شورای حكام منتشر ساخت، ضمن بیان این كه براساس نظر اكثر اعضا پرونده ایران باید عادی شود تأكید كرد: چرخه سوخت هسته ای صلح آمیز در ایران قابل بازگشت نیست اما ایران آماده مشاركت است. ایران همچنین استناد برخی اعضای شورای حكام به موضوعات ساده و سخیفی مثل چند برگ نقشه نیمكره اورانیومی را ضربه به جایگاه فنی و حقوقی آژانس خواند.در این بیانیه كه توسط دكتر محمدمهدی آخوندزاده نماینده ایران در آژانس بین المللی اتمی قرائت شد، آمده است: ایران در دو سال گذشته همكاری گسترده ای با آژانس به عمل آورد تا مسائل باقی مانده حل و فصل شوند. در این مدت بیش از ۱۴۰۰ نفر، روز بازرسی دقیق از ایران به عمل آمد كه در تاریخ آژانس بی سابقه است. این همكاری امكان آن را فراهم كرد تا آژانس درك بهتری از ماهیت برنامه هسته ای صلح آمیز ایران پیدا كند. گزارش اخیر مدیركل به (Gov/۲۰۰۵/۸۷) به روشنی نشان داده كه چه پیشرفت هایی تاكنون به دست آمده است. تقریباً همه مسائل باقی مانده و بویژه منشأ آلودگی، حل شده اند. بنا بر این اكنون بسیاری از اعضای این ارگان این سئوال را به طور جدی مطرح می كنند كه آیا نیازی وجود دارد تا این موضوع همچنان در دستور كار باقی بماند.آژانس اكنون به این نتیجه رسیده است كه در موارد زیادی مثل اسناد انتقالات و بقیه اسناد «اطلاعات ارائه شده از سوی ایران با اظهارات ایران در خصوص خریدهای اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوائل دهه ۱۹۹۰ برای اولین قسمت برنامه p-۱ و تحقیق و توسعه در سازمان انرژی اتمی همخوانی دارد.» این اولین بار نیست كه مدیركل در گزارش خود بیان می كند كه اطلاعات ارائه شده توسط ایران با یافته های آژانس همخوانی دارد. یافته های آژانس آنگونه كه در پاراگراف ۱۲ (Gov/۲۰۰۵/۶۷) در مورد منشأ آلودگی بیان كرده و در چند گزارش قبلی از سال گذشته نیز آمده است اكنون مؤید آن است كه اظهارات ایران در مورد منشأ خارجی آلودگی صحت دارد.آخوندزاده افزود: من مطمئنم كه زمانی كه ارزیابی و نتیجه گیری این موضوع توسط آژانس انجام شود، صحت و درستی اطلاعات ارائه شده توسط ایران روشن خواهد شد.ایران به همكاری خود با آژانس به عنوان محور فعالیت خود ادامه خواهد داد. ایران متعهد به عدم اشاعه و امحای سلاح های هسته ای است و سلاح های هسته ای و توانایی تولید یا توانایی تولید یا دستیابی به آنها را برای امنیت خود مضر می داند. ایران همچنان به تعهدات خود تحت NPT پایبند است. جمهوری اسلامی ایران همیشه خواسته است كه از هیچ تلاشی برای رسیدن به ازسرگیری فعالیتهای غنی سازی اش با مذاكره فروگذاری نكند.وی در پایان اظهارداشت: ایران همانگونه كه در موارد متعدد اشاره كرده هرگز مذاكرات را ترك نكرده است. ایران از رایزنی ها و مذاكرات با دیگران برای تسهیل كار آژانس استقبال می كند و از سه كشور اروپایی می خواهد كه راه مقابله را با تعامل و مذاكره برای رسیدن به تفاهم و توافق جایگزین كنند. ما امیدواریم نتایج این شورا بتواند به ایجاد یك جو مثبت برای حل و فصل فوری موضوع و ادامه اجرای پادمانها به شكل عادی كمك كند.

منبع : روزنامه همشهری