غریبه دیروز و آشنای امروز

هر از چندگاهی، مغازه ای كوچك كه سال ها در آن سبزی می فروختند، سماور و بخاری تعمیر می كردند، خیاطی می كردند و... خراب می شود و چند ماه بعد تابلویی زیبا بر سر آن نصب می شود كاشی های رنگارنگ، آیینه كاری قشنگ، دكوراسیون متفاوت و جذاب و ...
و سرانجام مغازه در و داغان سبزی فروش پیر محله به دست پسرانش كه با علایق نسل جوان آشنایی دارند به یك رستوران Fast Food تبدیل می شود. البته fast food هایی كه برخلاف بسیاری از كشورها به شكل زنجیره ای عمل نمی كنند و هر كدام با سلیقه و سرمایه گذاری شخصی و بضاعت فرهنگی و مالی خاص افتتاح و اداره می شوند!
fast food هاو رستوران های عرضه كننده آن چه هستند؟
به نوعی از رستوران اطلاق می شود كه غذاهایی ارزان را در كوتاه ترین مدت ممكن در خارج از محل رستوران و یا داخل آن در اختیار مشتریان قرار می دهند و مشتری می تواند براحتی در اتومبیل خود آن را مصرف كند.
غذا خوردن در بیرون از منزل
نخستین بار در مصر در حدود سال ۵۱۲ قبل از میلاد رستورانی تأسیس شد كه در آن پرندگان وحشی طبخ و در اختیار مراجعه كنندگان قرار می گرفت و از همان زمان از غلات و پیاز هم برای رضایت بیشتر مراجعه كنندگان، به عنوان چاشنی استفاده می كردند.اما اگر بخواهیم بدانیم از چه زمانی به تولید fast food ها توجه شد ذكر این نكته لازم است كه برخلاف تصور امروزی كه آن را محصول دنیای غرب و قرن حاضر می دانند، باید گفت، نخستین ایده و جرقه ای كه در ذهن بشر برای عرضه اینچنین مواد غذایی زده شد مربوط به رومی ها بود كه بسیار بسیار قبل از رستوران های امروزی، دكه هایی می ساختند و غذاهای آماده شده را در اختیار رهگذران قرار می دادند.تا اینكه آمریكایی ها توانستند در قرن بیستم با عرضه همبرگر نخستین رستوران fast food امروزی را در سال ۱۹۲۱ با نام «white castle» راه اندازی كنند. آن ها در دهه ۱۹۳۰ همبرگرهای ارزانی را به همراه سیب زمینی سرخ شده در اختیار مشتریان قرار می دادند ( تنها به قیمت ۵ سنت) و جالب است كه این قیمت تا سال ۱۹۴۶ تغییری نكرد.سپس در سال ۱۹۴۸ دو برادر به نام های «Maurice» و «Richard» كه برادران خانواده «مك دونالد» مشهور امروزی هستند تصمیم گرفتند نوع خاص از همبرگر را در گوشه ای از زمین تنیس در مكانی محدود تهیه و در اختیار مشتریان قرار دهند. آن هاسعی كردند تا حد امكان قیمت تمام شده همبرگر ارائه شده را پایین آورند و تنها به افزایش فروش فكر می كردند. از طرفی در شروع كار به تنوع مواد غذایی فكر نمی كردند و تنها نوع خاصی از مواد را تهیه و می فروختند.در ضمن برای متنوع شدن كار نوع خاصی از همبرگر را به شكل ۸ ضلعی تهیه و ارائه می كردند. از آن جایی كه ساندویچ های خود را بیرون از مكان طبخ در اختیار مشتریان قرار می دادند نیازی به مكان خاص و خدمتكار و ظروف و ... كه همگی هزینه ها را بالا می برد نداشتند و به همین خاطر در اندك زمانی بهره لازم را از فروش خود گرفتند.با گذشت زمان، برادران مك دونالد به فكر در نظر گرفتن معماری خاص (طاقی طلایی) برای رستوران خود كردند و بزودی امتیاز راه اندازی شعبه هایی از این رستوران را به علاقه مندان دادند. تا اینكه در سال ۱۹۵۳ سایر شعبه های آن نیز در آمریكا راه اندازی شد و موفقیت این ۲ برادر تا اندازه ای چشمگیر بود كه بزودی سایرین هم به ادامه كار آن ها تشویق شدند و تا سال ۱۹۵۷ یعنی (۴ سال بعد) تعداد شعبه هایشان به ۳۷ رسید.در حال حاضر رستوران های زنجیره ای «مك دونالد» در بسیاری از نقاط دنیا ( ۱۲۰ كشور) دیده می شود و (۲۸‎/۰۰۰) رستوران را پوشش می دهند و می توان گفت در این زمینه بالاترین تجربه را دارند.
فست فود ها؛ غذاهای سالم یا ناسالم ؟!
براساس ارزیابی سازمان بهداشت جهانی، یك ششم جمعیت جهان اضافه وزن دارند كه یكی از دلایل عمده آن مصرف بی رویه غذاهای رستوران های «فست فود» در دنیا و عدم تحرك و كمبود ورزش است. اگر بدانیم كه آمریكایی ها سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار صرف خرید غذا از این رستوران ها می كند شاید بتوان بیشتر به این ارتباط ذكر شده، پی برد.و نمونه عینی این ادعا (Morgan spurlock) (كارگردان) است كه تصمیم گرفت به مدت یك ماه در هر ۳ وعده غذایی از این نوع غذاها استفاده كرده و تحرك و ورزش خود را به حداقل برساند. آنچه در پایان این دوره یك ماهه اتفاق افتاد افزایش ۶۵ واحد در كلسترول خون او، ۱۱ كیلوگرم در وزن و بالا رفتن خطرناك فشار خونش بود.نتیجه ای كه بعد از این تجربه اعلام شد این بود كه استفاده از غذاهای fast food بیش از یكبار در هفته و بدون ورزش و فعالیت قطعاً موجب چاقی می شود. چرا كه، «فست فودها همگی دارای ویژگی های زیر هستند»
- كاملاً سرخ می شوند، چربی و كالری زیادی دارند. مواد نشاسته ای از جمله سیب زمینی ( خصوصاً به شكل سرخ شده) در آنها زیاد بكار می رود و نوشیدنی هایی كه عرضه می كنند عموماً دارای قند بوده و شیرین هستند.به همین جهت متخصصین تغذیه هشدار می دهند كه به این نوع تغذیه اعتیاد پیدا نكنیم. چون می تواند باعث دیابت و ناراحتی های قلبی شود. (فاجعه ای كه مدتی است در غرب رخ داده است) و متأسفانه در سایر كشورها هم در حال وقوع است.در كشوری همچون چین كه از نظر پخت غذا های سنتی شهرت زیادی دارند امروزه فست فودها انتخاب اول جوانان است و از هر ۲۰ نفر جوان این كشور یك نفر به چاقی بیش از حد دچار شده است. (البته این نسبت در شهرهای بزرگ به یك پنچم رسیده است)تحقیق دیگری در همین راستا بین تعدادی انگلیسی و آفریقایی انجام شد و نتیجه به دست آمده نشان داد كه كالری این نوع غذا در مقایسه با غذای معمولی انگلیسی ها ۱‎/۵ برابر و در مقایسه با غذاهای سنتی آفریقایی ها ۲‎/۵ برابر است.
چند نكته «فست فودی»
- رستوران های مك دونالد برای تهیه نان های مخصوص خود سالانه ۲ میلیون تخم مرغ مصرف می كنند!
- چین در میان مصرف كنندگان غذاهای فست فود پس از آمریكا رتبه دوم را دارد.
- اولین نوشابه «كولا» سبز رنگ بوده است.
- نام up-۷ به این دلیل انتخاب شد كه تولید كننده آن ۶ نام قبلی را نپذیرفت و آنها را روی تولید خود نگذاشت.
- بطور متوسط در سایر نقاط دنیا (برخلاف كشورما) بالاترین مصرف فست فودها در زمان ظهر به عنوان وعده ناهار است.
- استفاده و تولید سس مایونز برای مزه دادن به غذاها به عصر رومی ها باز می گردد. اما كلمه مایونز احتمالاً ریشه در زبان فرانسه دارد. (از اواسط قرن ۱۸) كه فرانسوی ها با الهام از آنچه رومی ها می كردند (تركیب روغن زیتون و تخم مرغ) آن را مجدداً تولید كردند.
- مصرف سس كچاپ بیشتر در جنوب شرق آسیاست و ریشه آن از نظر لغوی چینی است.
انتقادهایی كه امروز مشتریان در سر تاسر دنیا در مورد این رستوران ها دارند
- نوشابه هایشان مزه خاصی ندارد و بیش از اندازه یخ هستند.
- برخلاف نامشان غذاها، خصوصاً در ساعات خاص از روز، دیر به دست مشتریان می رسد.
- اندازه همبرگرها هر روز كوچك تر می شود.
- میزان سیب زمینی سرخ شده غذاها كم شده است.
- بسته بندی ها، در گرم نگه داشتن غذاها نقش خاصی ندارند.
- و سرانجام آنكه قیمتها به سرعت بالا می رود و برای پول مشتریان ارزشی قائل نیستند.
اما نگاهی كارشناسانه تر به ایرادات وارد بر این نوع رستوران ها
- موجب ضرر و آسیب جسمی می شوند و سلامت انسان را به دلیل استفاده از روغن و مواد چربی در حد بالا، به خطر می اندازد.
- به شكل كاملاً تبلیغاتی و تجاری (خصوصاً در مورد كودكان) به فعالیت های خود نگاه می كنند.
- به علت نوع خاص بسته بندی به سلامت محیط زیست آسیب می رسانند.
- با گذشت زمان آشپزی سنتی در كشورهای جهان را به فراموشی می سپارند.

پردیس شكیبا

منبع : روزنامه ایران