طرحی در ابتدای راه

بحث خروج خودروهای فرسوده از سوی سازمان محیط زیست از ۲ سال گذشته مطرح شد. براساس این طرح هر فردی كه چند خودرورا از رده خارج می كرد اجازه داشت یك خودروی خارجی به كشور وارد كند.نمایندگان مجلس ششم با این طرح به خاطر حمایت از تولیدات داخلی خودرو و جلوگیری از وارد آمدن خسارت به خودروسازان مخالفت كردند.هم اكنون طبق ماده ۶۲ قانون پنج ساله چهارم توسعه، دولت مكلف شده است تا این طرح را اجرا كند كه البته برای انجام آن زمان مورد نظر تمدید و مقرر گردید تا پایان سال ۱۳۸۸ این مهم تحقق یابد.براساس بند ۵ آئین نامه مصوب هیأت وزیران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی مكلف شده است كه تسهیلات لازم را از طریق سیستم بانكی كشور و آئین نامه هایی كه تدوین می كند برای صاحبان خودروهای فرسوده فراهم كند كه این سازمان فعلاً اقدام به تأمین اعتبار مورد نیاز برای كل طرح نكرده است. جهانگیری: تصویب اعطای ۵/۱ میلیون تومان تخفیف گمركی به خودروسازان داخلی با اجرای مصوبه اخیر هیأت دولت، ۲۰ هزار دستگاه خوردوی فرسوده تا پایان سال جاری از رده خارج خواهند شد.وزیر صنایع و معادن این مطلب را به خبرنگار همشهری گفت و افزود: این وزارتخانه به منظور حمایت از طرح اولیه سازمان محیط زیست، پیشنهاد برخوردار شدن خودروسازان داخلی از ۵/۱ میلیون تومان تخفیف گمركی برای واردات قطعات خودرو را مطرح كرد كه از سوی هیأت دولت به تصویب رسید.مهندس اسحاق جهانگیری افزود: در این مصوبه باارائه تخفیف گمركی به خودروسازان داخلی آنان می توانند ۵/۱ میلیون تومان بابت خروج هر دستگاه خودروی پلاك سفید و ۳ میلیون تومان بابت خروج هر دستگاه خودروی فرسوده پلاك قرمز مشروط به اینكه خودرویی كه از رده خارج می شود بیش از ۴۰ سال عمر نداشته باشد بپردازند.وی گفت: طبق این مصوبه اعتبار ۵/۱ میلیون تومانی در ازای خروج هر یك دستگاه خودروی فرسوده به صورت غیر مستقیم (برای واردات قطعات خودرو) به خودروسازان داخلی اختصاص می یابد.وی اظهار كرد: صاحبان این خودروها فعلاً حق تردد در حاشیه ۷ شهر بزرگ و سایر شهرهای كشور را دارند.
چه خودروهایی فرسوده محسوب می شوند
طبق آئین نامه هیأت وزیران، خودروهایی كه نتوانند برگه معاینه فنی را اخذ كنند ودارای عمری بیش از ۳۰ سال باشند، خودروی فرسوده محسوب می شوند. براین اساس خودروهای داخلی ۴ سیلندر تولید شده در سال ۱۳۵۲ و قبل از آن، ۶ سیلندر سال ۱۳۵۵ و قبل از آن و ۸ سیلندر سال ۱۳۵۷ و قبل از آن باید از رده خارج شوند.همچنین خودروهای وارداتی ۴ سیلندر تولید سال ۱۹۷۴ میلادی و قبل از آن، ۶ سیلندر سال ۱۹۵۷ میلادی و قبل از آن و ۸ سیلندر سال ۱۹۷۷ میلادی و قبل از آن نیز جزء خودروهای فرسوده به شمار می آیند كه باید از رده خارج شوند.
خودروسازان چه می گویند
در همین رابطه خودروسازان نیز نقطه نظرات خود را در طی نشست های گوناگون اعلام كرده اند.طبق گفته مجری طرح جمع آوری خودروهای فرسوده شركت سایپا در صورت تأمین منابع مالی مورد نیاز از سوی دولت، این شركت برای جمع آوری ۶۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودروی فرسوده برنامه ریزی می كند.وی افزود: تا كنون سایپا ۵۲۰۰ دستگاه خودروی فرسوده را با استفاده از منابع مالی خود جمع آوری كرده است.شركت ایران خودرو نیز در تلاش است كه تا سال آینده ۷۰۰ هزار دستگاه پیكان فرسوده را از سطح كشور جمع آوری كند.جمع آوری ۵۸ هزار پیكان فرسوده ای كه در سطح شهر تهران تردد می كنند، مرحله اول این برنامه سه ساله است كه از سال آینده اجرایی خواهد شد.بنابه گفته منوچهر منطقی، مدیر عامل شركت ایران خودرو، در اولین مرحله طرح یاد شده قدیمی ترین مدل های پیكان جمع آوری خواهند شد.البته به نظر می رسد كه این طرح از سوی خود شركت ایران خودرو تهیه شده و ارتباطی با طرح تهیه شده از سوی دولت ندارد.همچنین معاون فروش و خدمات پس از فروش شركت ایران خودرو اولویت طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را برای خودروهای بالای ۳۰ سال عمر می داند و از پرداخت ۵/۱ میلیون تومان به دارنده خودروی فرسوده و اعطای وامی معادل ۴ تا ۵ میلیون تومان با كارمزد ۲۱ درصد و اقساط ۴۸ ماهه به این افراد خبر می دهد. به گفته سید حمید ادبی، بودجه این طرح از صندوق پشتیبانی طرح كاهش خودروهای فرسوده كه در ایران خودرو ایجاد شده است تأمین می شود.در همین راستا خودروسازان خواهان اعطای سریعتر تسهیلات مصوب دولت برای سرعت بخشیدن به طرح جایگزینی خوردوهای فرسوده هستند.كاهش سود كارمزد تسهیلات اعطایی به ۱۸ درصدناگفته نماند كه خودروسازان در جلسه اخیری كه در كمیسیون صنایع و معادن داشتند پیشنهاد كرده اند كه سود كارمزد تسهیلات اعطایی به متقاضیان جایگزینی خودروهای جدید به جای خودروهای فرسوده را به ۱۸ درصد تقلیل دهند.آنان افزوده اند: حاضرند ۶ درصد از اقساط ماهیانه این سود را خود تقبل كرده، ۶ درصد بقیه را به عهده مشتری بگذارند و ۶ درصد باقیمانده را اگر دولت تقبل كند از محل اعتبارات دولتی پرداخت شود.كرج هم از سال آینده به ۷ شهر آلوده كشور می پیوندد.به دنبال مكلف شدن دولت برای خروج خودروهای فرسوده، مصوبه برخورد قانونی برای تردد این قبیل خودروها نیز به تصویب رسیده است كه طی آن مقرر شد از اول آذرماه از تردد خودروهای فوق در ۷ شهر آلوده كشور (تهران، مشهد، تبریز، اراك، اصفهان، شیراز و اهواز) جلوگیری به عمل آید.از آنجایی كه كرج نیز از ابتدای سال آینده به شهرهای آلوده افزوده می شود، لذا صاحبان این خودروها حق تردد در خیابان های كرج را برای سال آینده نخواهند داشت.براساس این مصوبه از ابتدای سال ۱۳۸۶ برخورد قانونی با خودروهای فرسوده در مراكز استان ها آغاز و از ابتدای سال ۱۳۸۸ نیز با صاحبان این خودروها در كل كشور برخورد خواهد شد.
هاشمی: باید ابتدا كل اعتبار تأمین شود
در حالیكه بعضی از كارشناسان براین باورند كه طرح فوق مانند توپ فوتبال در بدنه دولت پاسكاری می شود، نایب رئیس اول كمیسیون صنایع و معادن مجلس بااشاره به اینكه طی سال گذشته آئین نامه ای به تصویب رسید كه بر طبق آن سازمان محیط زیست مسئول اجرای طرح یاد شده تعیین گردد گفت: كمیته سیاست گذاری نیز متشكل از نمایندگان وزارت صنایع و معادن، خودروسازان، محیط زیست، شهرداری، نیروی انتظامی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی تشكیل شد كه باید هماهنگی های لازم بین این نمایندگان انجام می گرفت كه متأسفانه این امر آن طور كه باید تحقق نیافت.
سید مصطفی سیدهاشمی افزود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی بایستی تسهیلات اعطایی بانك ها به متقاضیان خروج خودروهای فرسوده را تأمین اعتبار كنند كه تا كنون متأسفانه اعتبار كامل اجرای این طرح تأمین نشده است.وی تأكید كرد: هم اكنون پرداخت ۵/۱ میلیون تومان به دارندگان خودروهای فرسوده از محل اعتبارات دولتی به تصویب رسیده است، اما بانك ارائه دهنده این منابع هنوز مشخص نیست.وی گفت: پرداخت این اعتبار به ازای هر یك خودروی فرسوده فقط مشمول خودروهای مدل ۱۳۴۷ و قبل از آن است كه البته تعداد آنها ۳۵ هزار دستگاه برآورد شده كه تنها پرداخت اعتبار به ۲۰ هزار دستگاه از آنها در هیأت دولت تصویب شده است.وی افزود: هم اكنون شركت لیزینگ وام خرید خودرو اعطا می كند كه بسته به نوع خودرو دارای كارمزدی بین ۲۱ تا ۲۵ درصد است كه اغلب صاحبان خودروهای فرسوده توان پرداخت اقساط ماهیانه آن را ندارند.
دولت نگران كاهش اصل درآمد خود نباشد
می توان گفت اعطای وام ۵/۱ تا ۳ میلیون تومانی به دارندگان خودروهای فرسوده زمینه خروج این خودروها را كه منجر به آلایندگی محیط زیست شده و می شوند هموارتر می كند اما متأسفانه شاهدیم كه اعتبار مورد نیاز برای خروج تمامی این خودروها تا كنون تأمین نشده است.از یك طرف مسئولان سازمان مدیریت و برنامه ریزی عدم تخصیص اعتبار لازم را ناشی از كمبود بودجه بیان می كنند و از طرفی دیگر مسئولان وزارت امور اقتصاد و دارایی اجرای آن را زمینه ای برای كسری بودجه در كشور می دانند.درست است كه پس از تولید هر دستگاه خودرو سودی وارد خزانه دولت می شود، اما با توجه به پرداخت ۵/۱ میلیون تومان بابت خرید سوخت مورد نیاز هر دستگاه خودروی فرسوده در سال به نظر می رسد حذف خودروهای فرسوده برای دولت منفعت قابل توجهی به دنبال داشته باشد بدون آنكه اصل درآمد دولت كاهش یابد.میرخانی: خودروسازان با دریافت ۵/۱ میلیون تومان كمتر خودرو می دهند.رئیس انجمن خودروسازان ایران هم دراین باره با تأیید خبر اختصاص تخفیف گمركی به میزان ۵/۱ میلیون تومان برای واردات C.K.D (قطعات خودرو) به خودروسازان داخلی گفت: با اجرای این طرح خودروسازان به جای خرید پلاك این قبیل خودروها، خودروی درخواستی متقاضی را با كسر مبلغ ۵/۱ میلیون تومان به وی تحویل می دهند.داوود میرخانی رشتی افزود: این تخفیف گمركی قبلاً فقط شامل واردكنندگان خودرو می شد كه زمینه اشتغال زایی در خارج از كشور را فراهم می كرد.وی تأكید كرد: البته واردكنندگان در گذشته موظف بودند این تخفیف دریافتی را بابت خرید پلاك خودروهای فرسوده به متقاضیان خودروهای جدید بپردازند و سپس اقدام به خارج كردن خودروی فرسوده از چرخه ناوگان حمل و نقل كنند.وی درخواست كرد در برنامه چهارم توسعه و بودجه سال ۱۳۸۴ اعتبار لازم برای خروج سالانه ۲۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده قانونمند شود و خودروسازان هم موظف به پرداخت بخشی از كارمزد وام اعطایی از سوی شركت لیزینگ شوند.
صرفه جویی ارزی ۲۸۴ میلیون دلاری در سال
به هر صورت باید اذعان كرد كه اجرای طرح یاد شده علاوه بر بهبود شرایط زیست محیطی به خاطر كاهش آلایندگی های موجود در هوا موجب صرفه جویی ارزی معادل ۲۸۴ میلیون دلار در سال برای كشور می شود.چرا كه هم اكنون ۲ میلیون و ۳۱۱ هزار دستگاه انواع خودروی فرسوده با عمر بالای ۲۵ سال در كشور داریم كه در سال بیش از یك میلیارد دلار سوخت مصرف می كنند، لذا با اجرای طرح فوق روزانه ۸۰۰ هزار دلار و سالانه حدود ۲۸۴ میلیون دلار صرفه جویی ارزی خواهیم داشت كه امیدواریم هرچه زودتر راه نیل به این صرفه جویی و داشتن هوایی پاكیزه تر از گذشته هموار شود.

منبع : مجله پرواز