جایگاه انرژی خاورمیانه در امنیت ملی آمریکا

ادوارد مورس مشاور اجرایی شركت تجاری «هس انرژی» و مؤلف پیشین هفته نامه «اطلاعات نفتی» است. دیوید گودرن رئیس استراتژیك های بین المللی گولدوین و دستیار سابق وزیر انرژی در امور بین الملل و قائم مقام «بیل ریچارد سون» سفیر آمریكا در سازمان ملل متحد است. سیمون هندرسون عضو ارشد انستیتو واشنگتن ساكن در لندن و مؤلف كتاب «New Pillar» كشورهای محافظه كار عرب خلیج فارس و استراتژی آمریكاست. پل سیمونس قائم مقام و دستیار وزیر كشور در انرژی، تحریم ها و كالاها و كاردار پیشین ایالات متحده در تل آویو است. آنچه در زیر می آید، گزارشی از نقطه نظرهای آنها درتابستان۲۰۰۵ است.
ادوارد مورس
در دهه های ۵۰ و ۶۰ قرن بیستم، تولید جهانی نفت همه ساله با شتاب رشد یافت و دستگاه سرمایه گذاری عظیمی برای پاسخگویی به نیاز روزافزون برقرار شد. صنعت وارد دوره ای از محدودیت تأمین نفت شد كه با بحران نفت در دهه۷۰ آشكار شد. در دهه،۸۰ تصویر تقاضا تغییری اساسی یافت؛ تقاضای نفت در سال۲۰۰۰ تفاوت چندانی با نیاز به آن در سال۱۹۸۰ نداشت. این امر منجر به توقف تولید بیش از اندازه ای شد كه تا آن هنگام، اساس فعالیت دنیا را تشكیل می داد. امروز، ظرفیت تولید اوپك از میزان آن در سال۱۹۸۰ كمتر است. صنعت جهانی نفت به كمك سرمایه گذاریهای قبلی به حیات خود ادامه داده است.
مثال دیگری برای متمایز ساختن چرخه های نفتی، محدودیت تولیدی است كه از اواخر دهه۱۹۹۰ جهان با آن روبرو شده است. وضعیت اساسی در چند سال آینده همانند چندسال گذشته خواهد بود. نظام جهانی در محدودیت تولید به سر خواهد برد و نسبت به خطر افزایش قیمت ها آسیب پذیر خواهد ماند. قیمت نفت روندی صعودی داشته است، گرچه مراحل كوتاه مدتی از نوسان مانند كاهش اخیر قیمت ها را شاهد بوده است. رشد پایدار اقتصادی مایه تداوم تقاضاست، جنبه دیگر مسأله، نمای مبهم تأمین نیاز است. تولید كشورهای غیراوپك به مراتب كندتر از میزان تقاضا رشد می یابد و اكثر این تولید از نظر تصفیه ترش (یعنی حاوی سولفور زیاد) است. ظرفیت اضافی اوپك به كار گرفته شده و ظرفیت رشد آن اندك است. عوامل متعددی منجر به كاهش سرمایه گذاری در ظرفیت تولید جدید شده كه از آن جمله، ارزیابی كمتر سطوح قیمتهای بعدی بوده است. افزایش قیمت نفت باعث شده كه مالكان منابع متقاضی دریافت بیشتر در مقابل حق اكتشاف مناطق بالقوه سودآور شوند كه به نوبه خود باعث كاهش میزان سرمایه گذاری و كاهش تأمین می شود. همین تصویر در مورد تصفیه مطرح می شود، ظرفیت پالایشگاهی در دهه۸۰ به سرعت افزایش یافت كه همگام با رشد تقاضایی بود كه در دهه۶۰ و ۷۰ رخ داده بود و باعث ایجاد محیطی مطلوب و منظم شد. كاهش تقاضا در دهه۸۰ منجر به افزایش ظرفیت تصفیه شد؛ در ،۱۹۸۷ ظرفیت اضافی تصفیه در ایالات متحده به تنهایی ۹‎/۹ میلیون بشكه در روز بود، از آن پس به علت كاهش بازگشت سرمایه، سرمایه گذاری محدودی در ظرفیت سازی انجام شده و به جای آن، سرمایه گذاری براساس شرایط محیطی صورت گرفته است. سرمایه گذاری در تولید و تصفیه فقط طی زمان به سرانجام مطلوب خواهد رسید. چندسال آینده، سالهایی از آسیب پذیری قابل توجه نسبت به شوك های سیاسی خواهد بود.
دیوید گولدوین
نفت خاورمیانه نه تنها در حال حاضر برای تأمین نیاز به انرژی ایالات متحده ضروری است، بلكه تمام شواهد نشانگر رشد وابستگی آمریكا به منطقه طی دهه های آتی است. در حقیقت، وابستگی ایالات متحده به تأمین انرژی از خاورمیانه طی ۳۰سال آینده دوبرابر خواهد شد. حتی اگر ایالات متحده می توانست بر وابستگی انرژی خود فائق آید (كه سناریوی غیرمحتمل به نظر می رسد) سایر ملت ها همچنان به نفت خاورمیانه وابسته خواهند ماند و بنابراین نسبت به نگرانی حكومتهای خاورمیانه حساسیت خود را حفظ خواهد كرد. وابستگی ملت های مصرف كننده به خاورمیانه، نوعی آسیب پذیری سیاسی برای ایالات متحده ایجاد می كند كه ممكن است از نظر واشنگتن، اقناع ملت های مصرف كننده به همكاری بر سر ابتكارهای سیاسی مربوط به كشورهای تولیدكننده نفت خاورمیانه را دشوار كند. بازار جهانی نفت ناشی از جهانی سازی وابستگی سیاسی ملت های فوق به مصرف نفت را صرف نظر از نیاز ایالات متحده پایدار می كند. بنابراین پاسخ یكجانبه در مورد مسائل انرژی برای ایالات متحده وجود ندارد و فقط راه حلی جهانی كه به طور خاص شامل چین و روسیه باشد، مطرح می شود. مسأله رقابت در سیاست خارجی هنگامی مشكل تر می شودكه ملیت گرایی در مورد منابع،قدرت بیشتری پیدا می كند.برداشتن گام های متعدد توسط حكومت ایالات متحده می تواند امنیت انرژی را بهبود بخشد، ایالات متحده باید جامعه جهانی را از طریق فعالیت های خود در سرزمین آمریكا با ارتقای صرفه جویی چشمگیر انرژی با استفاده از ابزارهای كارآمدتر از نظر سوخت، تأمین سرمایه گذاری در تكنولوژی ها و زیرساختارهای جدید و پذیرش سیاست تكنولوژی ملی برای جایگزینی قانونگذاری وسیع و بلندپروازانه بدون هدف مشخص رهبری كند. به علاوه، نیاز به راهبردهای سیاست خارجی برای ارتقای بهتر ثبات در ملت های دارای نفت در آفریقا و آمریكای لاتین احساس می شود و نیز باید امنیت كلی نظام انرژی كه در دهه ۷۰ بنا گذاشته شده است، به روز شود. همچنین نوسازی سازمان كلی انرژی توسط جامعه بین المللی یعنی سازمان توسعه و همكاریهای اقتصادی حیاتی است. ایالات متحده باید بازار آزاد انرژی را تشویق كند و نیز انرژی باید به عنوان نرم افزاری به منظور ارتقا و علاقه افراد به اجناس آمریكا شود.
سیمون هندرسون
ایالات متحده نمی تواند از این واقعیت كه اقتصاد جهان وابسته به نفت خاورمیانه است ، گریزی داشته باشد و بنابراین اختلال در تأمین نفت براین مسأله مؤثر خواهد بود. خودكفایی در انرژی بلندپروازی مطلوبی است، ولی ایالات متحده را از رخدادهای سایر نقاط مصون نمی كند. طی دو تا سه دهه آینده، جایگزین هایی برای نفت در مسائل حمل و نقل سربرخواهد آورد كه بخشی از آن ناشی از مكانیسم های بازار به دلیل رقابت به دلیل قیمت های بالاست، ولی طی چندسال آینده، راه حل درخشانی وجود نداردكه البته بدان معنا نیست كه نباید هیچ كاری انجام داد.تمركز جدید سیاست خارجی انستیتو واشنگتن ، «كاهش آسیب پذیری به شوك های انرژی خاورمیانه : عنصری اساسی در تقویت امنیت انرژی ایالات متحده» (نوشته هندرسون و كلاوسون) گروهی از معیارها را توضیح می دهد كه می توان و باید مطرح كرد. ایالات متحده در حال حاضر تا حدودی چند اقدام را در دست دارد. نكته مهم آن است كه كاهش اخیر قیمت های نفت نباید چنین اثر سیاسی داشته باشد كه مسأله تمام شده انگاشته شود. عناصر حل مسأله شامل سازماندهی روند سیاست انرژی به منظور تلفیق تمام اهداف ملی، بهبود اطلاعات و تقویت هماهنگی، طراحی نقشه های جایگزین برای پاسخگویی به شوك انرژی یعنی فراتر از بهره وری از ذخایر نفتی ، افزایش نقش ذخایر نفتی و تأمین ظرفیت و انعطاف بیشتر در تمام بخش های نظام تأمین انرژی است.
در سطح بین المللی ، ایالات متحده باید بهترین روش های ضدتروریسم را تقویت كند؛ اصلاحات سیاسی را به عنوان بخشی از جنگ در مقابل بنیادگرایی خشن تشویق كند، حملات توسط كشورهای دشمن را دفع نماید و طراحی كافی برای نیروهای نظامی بخصوص نیروی دریایی را مدنظر قرار دهد و دراین زمینه ، پیشنهادهای تئوری وجود ندارد. اظهارات اخیر رهبران ایران در مورد اقدام علیه صادرات نفت خلیج فارس نشانگر آن است كه وقت اندكی باقی مانده است. گزارش جدید انستیتو واشنگتن باید مشاركت چشمگیری به قالب بندی سیاسی و مباحثات آن داشته باشد.
پل سیمونس
طی سه ماه گذشته، قیمت نفت رو به كاهش بوده و پیش بینی وزارت انرژی برای قیمت متوسط نفت در سال ۲۰۰۶ حدوداً ۶۵ دلار در هر بشكه بوده است.حكومت ایالات متحده درصدد حمایت از تأمین انرژی ایالات متحده آمریكاست. این كشور در حال افزایش ذخیره استراتژیك نفت است تا اطمینان یابد دولت می تواند در وضعیت های خاص بازارهای بی قرار را آرام كند. پیشنهاد اخیر برای آزادسازی منابع پس از توفان كاترینا مثالی برای تأثیر چنین سیاستی است.ایالات متحده همچنین در مسائل امنیت انرژی بین المللی فعال است و مذاكرات دوجانبه ای را با چین و هند در دست دارد و آن كشورها را به راهبردهای هماهنگ تری در مقابل ذخایر استراتژیك نفت جذب می كند. واشنگتن به طور فعال، گسترش تأمین نفت فراتر از اوپك را تشویق می كند كه می توان برای مثال از برقراری خط لوله باكو - جیحان - تفلیس برای سرازیركردن نفت دریای خزر به بازار جهانی نام برد.دولت بوش بر تبدیل تكنولوژی انرژی تأكیدی جدی دارد . این دولت همچنین به طور فعال، تكنولوژی های افزایش كارایی انرژی را مانند نوآوریهای متعدد ماشین ها با سوخت های چندگانه مورد تشویق قرار داده است.
علی محمد سابقی

منبع : روزنامه ایران