چه فیلم هایی پرفروش می شوند؟

● رفتارشناسی تماشاگران امروز سینمای ایران
سینمای ایران چند سالی است كه دوران جدیدی را تجربه می كند. دورانی كه در آن پیش بینی واكنش تماشاگران نسبت به محصولاتش مانند گذشته دیگر كار غیرممكنی نیست. حالا می توان با ضریب خطای معقولی سرنوشت یك فیلم را در گیشه در همان روزهای اولیه نمایشش حدس زد.
با تغییرات سریع اجتماعی- سیاسی جامعه ایران در چند سال اخیر و افزایش قابل توجه جمعیت جوان، گرایش به سمت استفاده از محصولات فرهنگی و در راس آن سینما در میان لایه های مختلف اجتماع افزایش یافته است. این موضوع در كنار نبود امكانات تفریحی متنوع، باعث شده است سینما تبدیل به یكی از معدود گزینه های سالم تفریحی اقشار مختلف جامعه شود و حالا به جرات می توان گفت تعداد تماشاگران سینمای ایران كه از جنبه تفریحی با آن برخورد می كنند، افزایش قابل توجهی یافته است. این در حالی است كه تعداد تماشاگران جدی سینما به رغم تمام نگرانی های قبلی رقم امیدواركننده ای است. با این همه البته مانند همه جای دنیا غلبه با تماشاگرانی است كه نخستین انتظارشان از سینما سرگرم ساختن آنهاست. در این میان رفتارشناسی و واكنش این نوع تماشاگران در چند سال اخیر نسبت به فیلم های مختلف، نتایج جالبی را به دست می دهد:
۱- تماشاگر امروز به شدت متاثر از تلویزیون است. این تماشاگر سینما را نیز در ادامه تلویزیون می بیند و علاقه دارد همان شخصیت ها و روابط را كه در تلویزیون می بیند، بر پرده هم شاهد باشد. در واقع حالا تصویر تلویزیونی (چه از نوع داخلی و چه از نوع ماهواره ای) سلیقه تماشاگران را شكل می دهد.
۲- مطلوب این تماشاگر مشاهده شكل متفاوتی از زندگی بر پرده سینماست كه او را هرچند برای مدت محدودی از مصائب خاص زندگی پرمرارت امروز دور كند. از این منظر فیلم هایی كه در فضایی فانتزی یا طنزگونه می گذرند در سال های اخیر با استقبال خوبی روبه رو شدند.
۳- تماشاگر این سال ها به شدت علاقه مند به ستاره ها است. متاثر از زندگی مصرف گرای امروز، ستاره ها تبدیل به الگوهای دست نیافتنی شده اند كه تماشای آنها بر پرده می تواند تا حدود زیادی اشتیاق دست یافتن به آنها را پاسخ دهد. البته در سینمای امروز ایران انواع مختلفی از ستاره ها حضور دارند. در واقع در كنار بازیگرانی كه روند تبدیل به ستاره را در سینما طی كرده اند، طیف دیگری از بازیگران محبوبی حضور دارند كه از تلویزیون به شهرت رسیده اند. عملكرد و كیفیت حضور ستارگان سینمایی البته قابل مقایسه با این نوع ستارگان نیست. فیلم های پرفروش این سال ها هم نشان می دهد كه تماشاگران هدیه تهرانی و محمدرضا گلزار و امین حیایی را به جواد رضویان و حمید لولایی و مجید صالحی ترجیح می دهند.
۴- تماشاگر امروز علاقه مند به تماشای فضاهایی است كه در زندگی واقعی اش دست نیافتنی می نمایند. سینمایی مطلوب اوست كه تصویری از زندگی افرادی را به او نشان دهد كه دوست دارد مانند آنها گذران عمر كند. نمایش زندگی طبقات پایین اجتماع و مصائب بغرنج آنها جذابیتی برای او ندارد. در مقابل سر كشیدن به زندگی افراد مفرح و مناسبات و دغدغه های آنها برایش بسیار جذاب است.
۵- هرچند در چند سال اخیر تبلیغات و اطلاع رسانی اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به گذشته در زمینه جذب تماشاگران در سینمای ایران پیدا كرده است اما همچنان برای تماشاگر این سال ها توصیه دوستان و آشنایانش و قضاوت آنها درباره فیلم ها نقش بسیار مهمی در تصمیم او برای تماشای فیلم ها دارد. البته پرفروش شدن چند فیلم در سال های اخیر كه نوآوری و ظرافت های خاصی در تبلیغات و اطلاع رسانی شان صورت گرفته بود، نشان داد كه تبلیغات جذاب در حال تبدیل شدن به المان مهمی در جذب تماشاگران است.
۶- برای تماشاگر امروز روایت ساده داستان و آغاز و پایان مشخص به مراتب جذاب تر از شیوه های روایتی پیچیده و خاص است. او علاقه مند است كه در پایان سرنوشت شخصیت ها را ببیند و عاقبت اعمالشان را مشاهده كند. از این منظر فیلم هایی كه بدون پیچیدگی و ابهام داستانشان را بیان كرده اند در این سال ها به فروش بالایی دست یافته اند.

زوبین زند

منبع : روزنامه شرق