نگاهی به دیدگاه های مختلف درباره انقلاب فرهنگی

دوم اردیبهشت ماه روز انقلاب فرهنگی است. بعد از درگیری هایی كه در ماه های آخر سال ۵۸ و در فروردین و اردیبهشت سال ۵۹ در دانشگاه ها رخ داد، امام راحل در ۲۳ خرداد ۵۹ طی حكمی تعدادی از صاحب نظران دانشگاهی و حوزوی را مامور كردند تا این مساله را تا مرحله تحقق اهداف انقلاب فرهنگی ادامه دهند...
نگاهی به دیدگاه های اعضای ستاد انقلاب فرهنگی درباره اهداف این ستاد بیانگر این نكته است كه سنخیت فكری، درك یكسان و زبان مشتركی میان آنان وجود نداشته است. یكی از دلایل این امر تركیب نامتجانس اعضای ستاد بوده است.
برخی از اعضا مشی سیاسی خود را دنبال می كردند، برخی حضور و نفوذی نداشته اند و تعدادی از اعضا هم به دلیل اشتغالات ذهنی و مسوولیت های بعد از انقلاب گاه امكان حضور جدی و مداوم نداشته اند. البته هم این مسایل از اهمیت و وسعت كارهای بزرگی كه دلسوزان ستاد انقلاب فرهنگی به امر امام بدان مبادرت ورزیدند، نمی كاهد.
● دكتر احمد احمدی: انقلاب فرهنگی ضرورت داشت
اصل این كه باید انقلاب فرهنگی صورت می گرفت- حتی اگر دانشگاه ها بسته هم نمی شد- ضرورت داشت. روند حاكم بر دانشگاه ها كه عملاً امكان هیچ نوع فعالیت علمی و آموزشی توسط گروهك ها سلب شده بود و نیز وضعیت محتوای دروس به ویژه علوم انسانی كه معجونی از مطالب مختلف بود این سوال را در اذهان به وجود آورد كه اولاً ما برویم سر كلاس ها چی تدریس كنیم و دانشجویان چه یاد بگیرند. از سوی دیگر همین امر هم ممكن نبود، اگر محیط امن و آرامی وجود داشت شاید امكان برنامه ریزی تدریجی علمی و آموزشی وجود می داشت، اما حتی با فرض وجود فضای امن، در همین مدت برنامه ریزی تدریجی، این كه كدام استادان چه محتوایی را درس بدهند خود جای تامل داشت. بنابراین بستن دانشگاه ها ضرورت داشت.
فرمان انقلاب فرهنگی فقط در مورد دانشگاه ها نبوده است و ما نرفته بودیم كه صرفاً برای دانشگاه ها برنامه ریزی كنیم، بلكه بنا بود ابتدا از دانشگاه شروع كنیم و سپس به نهادها و ابعاد دیگر از جمله آموزش و پرورش و مسایل فرهنگ عمومی هم بپردازیم.
● دكتر علی شریعتمداری: هدف از انقلاب فرهنگی دستیابی به دانشگاه اسلامی است
انگیزه تعطیل شدن دانشگاه برای جلوگیری از فعالیت گروهك ها نبوده، بلكه بیگانگی برنامه های دانشگاهی با فرهنگ و معارف اسلامی و عدم توجه به نیازهای اجتماعی و سیاسی جامعه و نداشتن مدیریت صحیح و همچنین نبودن امكانات كافی آزمایشگاهی و مواردی نظیر آن موجب تعطیل شدن دانشگاه ها شد و ما به فرمان امام امت مامور شدیم وضعی دوباره برای دانشگاه ها به وجود بیاوریم تا پاسخگوی نیازهای جامعه انقلابی ایران و امت شهید پرورمان باشد.
هدف از انقلاب فرهنگی دستیابی به دانشگاه اسلامی است، زیرا كه در دانشگاه اسلامی انگیزه ورود به دانشگاه برای استاد و دانشجو تقرب به خالق و خدمت به خلق خواهد بود. دانشگاهی است كه در آن كسب علم، فریضه دینی تلقی می شود نه منبع افتخار و تفرعن و افاده به دیگران، دانشگاهی است كه محل پرورش شخصیت های متقی و پرهیزكار و اندیشمند باشد.
● دكتر جلال الدین فارسی: انقلاب فرهنگی عبارت از دگرگونی فرهنگ جامعه است
انقلاب فرهنگی عبارت است از دگرگونی فرهنگ جامعه، عقیده، آداب و رسوم، اخلاق و تعلیم و تعلم به معنای اعم و انقلاب در سیستم آموزشی و محتوای درسی به معنای اخص آن می باشد.
وقتی جلسه با حضور رییس جمهور، نخست وزیر، وزیر فرهنگ و آموزش عالی و اعضای ستاد تشكیل شد، امام با نهایت صلابت فرمود كه اعضا و طرفداران تمام گروهك ها را نه در دانشگاه بپذیریم و نه بگذاریم ادامه تحصیل بدهند.
● دكتر حسن حبیبی: در دانشگاه اسلامی تزكیه مقدم بر تعلیم است
دانشگاهی اسلامی نه بدان معنی كه فقط در آن علوم اسلامی تدریس شود، بل دانشگاهی كه در آن از همه جهت حال و هوای اسلامی موجود باشد و علوم، با طرز تفكر و تلقی اسلام عرضه شود. انسان هایی كه به آنجا گام می نهند و مدتی در آن محیط روزگار می گذرانند از آنجا به تعبیر امام «آدم» خارج شوند، معلمانی هم كه در آنجا به تعلیم می پردازند ورئه انبیا تلقی گردند. دانشگاهی كه در آن تزكیه مقدم بر تعلیم باشد و در عرصه اش، اخلاص حكومت كند. این دانشگاه، دانشگاه اسلامی است.
● شهید باهنر: انقلاب فرهنگی دگرگونی بنیادی در همه عرصه ها است
ابعاد مختلف انقلاب فرهنگی در یك جامعه شامل بخش انقلاب در مسایل آموزشی، انقلاب در معیارهای ارزشی یك جامعه و حتی روابط سیاسی و اجتماعی یك جامعه می شود و به تعبیری انقلاب، ابعاد فلسفی، عرفانی، فكری، اخلاقی، تربیتی، حقوقی و حتی معیارها و زیربناهای اقتصادی و سیاسی را در بر می گیرد. همه این ها را ما ابعادی از انقلاب فرهنگی می دانیم و به این ترتیب، اگر بخواهیم انقلاب فرهنگی و سیاسی انجام بشود بایستی در كار رسانه های گروهی، مراكز فرهنگی، باشگاه های اجتماعی و مسایل هنری، دانشگاه ها و حتی دادگاه ها و بازداشتگاه ها و از نظری دیگر در حوزه های علمیه، در كلاس های آزاد، در نشریات علمی و فرهنگی و به طور كلی در كتاب و كتابخانه ها و بالاخره در هدف های حاكم بر كل سیاست داخلی و خارج جامعه، در همه این ها باید دگرگونی و انقلاب فرهنگی در درون دانشگاه ها گذاشته و البته در دوره های قبل از دانشگاه هم دگرگونی مطرح هست و اما در خارج از موسسات آموزشی فعلاً این ستاد اقدامی نكرده و در آینده هم هنوز روشن نیست كه آیا بار سنگین انقلاب فرهنگی در سطوح مختلف آموزشی اجازه بدهد كه به دیگر ابعاد هم برسد یا این كه انقلاب در دیگر ابعاد را بایستی به دیگر نهادها و دیگر مسوولان واگذار كرد.

منبع : مرکز اسناد انقلاب اسلامی