مقدمه ای بر صنعت لنتیکولار

● تاریخچه
اولین تلاش ها برای ایجاد تصاویر لنتیکولار به سال‌های آغازین سده نوزدهم میلادی باز می‌گردد. اولین تجربه ها در این زمینه به نام Barrier Technique شناخته می‌شود. مبنای این روش تقسیم دو یا چند تصویر به نوارهای نازک و قرار دادن آن ها کنار یکدیگر در فاصله معینی از یک صفحه غیر شفاف است که نوارهایی به عرض نوارهای تصویر در آن بریده شده بود. در صورت مشاهده این مجموعه از یک فاصله معین، نوارهای مربوط به دو تصویر متفاوت به چشم بیننده می‌رسید و بدین ترتیب تصویر استریو یا سه بعدی به نظر می‌رسید. این روش از تلاش‌های نقاش فرانسوی به نام بوا کلرBois-Clair) ) که در سال ۱۶۹۲ تلاش کرده بود آثارش را به این روش تولید کند، الهام گرفته بود.
سپس در سال‌های دهه ۱۹۴۰ پژوهشگرانی در کشور شوروی با استفاده از این روش تصاویری را تولید کردند که نمایش آن تنها در یک سالن بزرگ با پرده نمایش دوار و تعداد محدودی صندلی که در محل خاصی تعبیه شده بود، امکان‌پذیر می‌‌شد. وزن تجهیزات لازم برای این سالن به چند تن می‌رسید.
کمی‌به عقب برگردیم،در سال ۱۹۰۸ پروفسور گابریل لیپمن تلاش کرد با چسباندن تصاویر به صفحه‌ای که از لنزهای ریز محدب ساخته شده بود چند تصویر را با هم ادغام کرده و یا رنگ را به تصاویر اضافه کند. در این روش به دلیل متفاوت بودن زاویه دید دو چشم انسان، تصاویر متفاوتی در اثر انکسار نور در عبور از لنزهای ریز، به چشم می‌رسید. نتیجه کار او موفقیت‌آمیز بود. این تجربه اولین قدم‌ها برای تولید تصاویر هولوگرافی به شمار می‌آید. پروفسور لیپمن برای این اختراع جایزه نوبل را در همان سال دریافت کرد.
برای اولین بار در دهه ۱۹۲۰ بود که از عدسی‌های ریز استوانه‌ای محدب-تخت (مشابه روش‌هایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد) برای تولید تصاویر لنتیکولار استفاده شد. این روش مشابه اولین روش‌هایی بود که برای تولید تصاویر رنگی از امتزاج عکس‌های سیاه و سفید یکسان برای نمایش با فیلترهای رنگی استفاده می‌‌شد.
ادامه این تلاش‌ها توسط افراد مختلف (از دهه۱۹۳۰ به بعد) به ارائه اولین تصاویر کامپیوتری -که به تصاویر لنتیکولار امروز شبیه بودند - توسط گروهی از دانشمندان ژاپنی در سال ۱۹۷۸ منجر شد .اولین تصاویر لنتیکولار با وضوح (رزولوشن) بالا در سال ۱۹۹۰ ارائه شد. در این فاصله هزاران روش مشابه تجربه شد که هیچ کدام نتوانست موفقیت تجاری نظیر سیستم لنتیکولار امروزی را به دست آورد.
●صنعت لنتیکولار
با توضیحات اشاره شده در بالا صنعت لنتیکولار را می‌توان صنعت فرآوری دو یا چند تصویر در مجاورت یکدیگر برای نمایش روی یک سطح در نظر گرفت. در این صورت امکان نمایش هم زمان دو تصویر که با اختلاف منظر (زاویه دید) گرفته شده‌اند نیز فراهم شده و بدین ترتیب می‌توان تصاویر سه بعدی را نیز روی این سطح به نمایش گذاشت. در مجموع امکانات صنعت لنتیکولار برای نمایش تصاویر متعدد روی یک سطح را می‌توان به ترتیب زیر برشمرد:
۱-فلیپ فلاپ (Flip-Flop)
در این روش دو یا چند تصویر مرتبط که تفاوت‌هایی باهم دارند و به ترتیب خاصی کنار یکدیگر چیده شده‌اند با تغییر زاویه دید، به‌طور پیاپی و به ترتیب به چشم بیننده می‌رسد.
۲- مورف (Morph)
در این روش دو تصویر ابتدایی و انتهایی که با نرم افزارهای خاصی به صورت متامورف (تغییر تدریجی از یک تصویر به تصویر دیگر) آماده سازی شده‌اند، با تغییر زاویه دید بیننده به صورت تبدیل تدریجی یک تصویر به تصویر دیگر قابل مشاهده خواهد بود.
۳-زوم (Zoom)
در این روش با تغییر زاویه دید یک تصویر به تدریج به جلو و یا عقب حرکت می‌کند و یا به عبارت دیگر بزرگ‌تر یا کوچک‌تر دیده می‌شود.
۴-انیمیشن (Animation)
در این روش یک سکانس کوتاه انیمیشن (مثلا پرش اسب از روی یک مانع) با تغییر زاویه دید قابل رویت خواهد بود. این تصاویر، ابتدا به دو صورت تصاویر کامپیوتری یا فیلمبرداری ویدئویی می‌تواند تهیه شده باشد.
۵- تصاویر سه بعدی لایه گذاری شده (Layered ۳D)
در این روش با لایه لایه کردن تصاویری که در ابتدا به صورت معمولی عکاسی شده‌اند، بیننده احساس عمق و سه بعدی بودن تصویر را خواهد داشت. این تصاویر می‌توانند توسط کامپیوتر ساخته شده و یا با دوربین‌های عکاسی گرفته شده باشند.
۶-تصاویر سه بعدی ساخته شده با کامپیوتر(Computer Generated ۳D)
در این روش تصاویری که اجزای آن به شکل سه بعدی در کامپیوتر ساخته شده و شامل موجودات جاندار، اشیا و اجزای محیط باشند، به همان شکل و با احساس عمق در تصویر دیده خواهند شد.
۷- تصاویر سه بعدی عکاسی شده از اشیا، افراد و ابنیه(Real ۳D Photography)در این روش با گرفتن عکس‌های متعدد هم زمان از اشیا، افراد و ابنیه، با فرآوری توسط نرم افزارهای مخصوص، تصویر چاپ شده به صورت سه بعدی دیده خواهد شد.
این صنعت که از سال‌های دور، تنها به شکل کارت پستال‌های تزئینی ارائه می‌شد، امروزه با توسعه سیستم‌های جدید، در حال تبدیل شدن به یکی از بهترین حامل‌های رسانه‌ای است. این سیستم با همه امکانات و محدودیت‌هایش، در مقایسه با سایر سیستم‌های سه بعدی و تصویر متغیر، مزیت‌های ویژ‌ه‌ای دارد. مزایای تصاویر سه‌بعدی و متحرک لنتیکولار نسبت به روش‌های مشابه عبارتند از:
- امکان کوچک‌نمایی و بزرگ‌نمایی و تهیه تصاویر مناسب از محل‌ها یا اشیای مورد نظر (از تصاویر تولید شده توسط کامپیوتر تا عکاسی از ابنیه)- امکان چاپ در اندازه‌های مختلف با استفاده از یک نسخه اوریژینال
-قیمت مناسب در مقایسه با سایر سیستم‌های مشابه
- عدم امکان تهیه کپی غیر مجاز از نسخه‌های توزیع شده (در صورت تهیه کپی‌های غیر مجاز، نسخه بدلی نمی‌تواند شبیه نسخه اصلی باشد)
-امکان ردیابی دقیق تهیه نسخه‌های بدلی احتمالی
-سبک‌بودن وزن مواد بکار رفته
-قابلیت انطباق با تغییرات تکنولوژی
●ابعاد و تیراژ
تصاویر لنتیکولار از ابعاد یک سانتی‌متر مربع تا بیل بوردهای بزرگ تبلیغاتی، بدون محدودیت اندازه، قابل تولید هستند.
تصاویر تهیه شده به این روش از یک نسخه تا هر تعداد قابل چاپ و ارائه خواهند بود.
●روش مشاهده
تصاویر تولید شده به این روش بدون محدودیت در استفاده از منابع نوری و یا استفاده از عینک و تجهیزات خاص دیده می‌شوند. نوردهی مستقیم و یا از پشت، هردو برای رویت این تصاویر ممکن خواهد بود.
●جنس مواد
مواد به کار رفته در تولید تصاویر لنتیکولار از جنس مواد پلیمرهای بادوام و مرغوب بوده و در دو شکل نرم (برای مصارف عمومی) و سخت (برای بیل بوردها) ساخته می‌شوند. این مواد ضمن دوام فوق‌العاده در مجاورت نور آفتاب و سایر عوارض طبیعی، به راحتی قابل بریده شدن و شکل‌دهی هستند.
مواد به کار رفته در این روش کاملا غیرسمی‌بوده و خطری برای افراد (به خصوص کودکان) و مواد خوراکی و آرایشی- بهداشتی در اثر تماس و مجاورت ایجاد نمی‌‌کند.
●موارد استفاده
با تغییرات دائمی‌و تحولات صنعت کامپیوتر و چاپ، هر روز کاربردهای جدیدتر این صنعت مورد توجه قرار گرفته و به بازار معرفی می‌‌شود. با وجود بدیع بودن این صنعت در کاربردهای شناخته شده‌ای مثل بازار تبلیغات، کاربردهای دیگری نظیر استفاده در کارتوگرافی، جراحی، نجوم، تلویزیون و .... برای آن به وجود آمده که به تدریج به بازار مصرف معرفی می‌‌شوند. برخی از کاربردهای جاری تصاویر لنتیکولار را در استفاده برای تولید لوازم‌التحریر، بسته‌بندی در اشکال مختلف، هدایای تبلیغاتی، بسته‌های آموزشی، تقویم، پوستر و بیل بوردهای تبلیغاتی می‌توان برشمرد.
●روش تولید تصاویر لنتیکولار
تصاویر لنتیکولار را با استفاده از نرم افزارهای خاص که با کیفیت‌های متفاوتی در بازار موجود هستند می‌توان تولید کرد و با سیستم‌های خاص لیتوگرافی و چاپ افست و یا دیجیتال چاپ و ارائه نمود. مهم ترین موضوعی که در تولید و ارائه این تصاویر بایستی مورد توجه قرارداد، اختصاصی بودن دانش فنی تولید تصاویر قابل قبول با تکیه بر دانش فنی فراوان و تسلط به همه جوانب فنی و هنری گرافیک، نرم افزارهای گرافیکی و اختصاصی مربوطه، عکاسی، لیتوگرافی و چاپ است و به دلیل کمتر فراهم شدن امکان جمع آوری همه تخصص‌های گوناگون در زیر یک سقف، تعداد شرکت‌ها و موسساتی که توانسته اند شرایط لازم برای طراحی و تولید این تصاویر را فراهم سازند، چندان زیاد نیست. در واقع بسیاری از دیگر شرکت‌های فعال در این زمینه، عملا فروشنده تولیدات این موسسات هستند.

فهرست منابع برای مطالعه بیشتر
۱- Boltiansky, A. G., and Ovsiannikova, N. A., Stereoscopic Cinematography in the Soviet Pavilion at the Expo-۷۰, Cine-Technology and Television (in Russian), ۲۲-۲۷ (Oct. ۱۹۷۰).
۲- Burckhardt, C. B., and Doherty, E. T., Beaded Plate Recording of Integral Photographs, Appl. Opt. ۸, No. ۱۱, ۲۳۲۹-۲۳۳۱ (Nov. ۱۹۷۶).
۳- Chamberlin, G. R., The Characterization of Lenticular Sheets and Parallax Barriers for S.D Imaging. Proc.
۴- Collender, R. B., The Stereoscopic Movie System Without Glasses, Information Display, ۲۳-۳۰ (Sept./Oct. ۱۹۶۸).
۵- Davis, N., McCormick, M. and Yang, L., Three-dimensional imaging systems: a new development, Appl. Opt. Vol. ۲۷, no.۲۱ (Nov. ۱۹۸۸)
۶- DeMontebello, R. L., Wide-angle integral photography-The Integram System, in Proc. ۱۹۷۷ SPIE Annu. Tech. Conf. (San Diego, CA) seminar ۱۰, no. ۱۲۰-۰۸, Tech Digest pp۷۳-۹۱, (Aug. ۱۹۷۷)
۷- Higuchi, H. and Hamasaki, J., Real-time transmission of three-dimensional images formed by parallax panoramagrams, Appl. Opt., vol. ۱۷, no. ۲۴, pp. ۳۸۹۵-۳۹۰۲, (Dec.۱۹۷۸)

منبع : مجله صنعت چاپ