عبرت از اشتباهات

همه ما در مقام پدر یا مادر اشتباه می كنیم. وقتی خسته ایم یا تحت فشار روحی قرار گرفته ایم با فرزندان مان بی حوصله رفتار می كنیم. هنگامی كه ذهن مان به كارهای خودمان مشغول است فراموش می كنیم از آنها درباره اتفاقات مدرسه بپرسیم. هرازگاهی سهل گیرانه رفتار می كنیم چون بیش از آن خسته ایم كه بر مقرراتی كه وضع كرده ایم پافشاری كنیم یا برعكس بیش از اندازه سخت گیری می كنیم چون حال و حوصله نداریم. هیچ كس تمام مدت پدر یا مادر نمونه نیست.
هنگامی كه در مقام پدر یا مادر اشتباهی می كنید به خاطر آن خود را سرزنش نكنید. فرزند شما برای همیشه زخم خورده نمی ماند، آن هم برای اینكه شما كنترل تان را از دست دادید، فراموش كردید او را برای پروژه مدرسه اش تحسین كنید، می شنیده با همسرتان مشاجره مغرضانه داشتید یا به مسابقه فوتبال مهمی نرسیده اید. كودكان بیشتر تحت تاثیر شرایط همیشگی محیط خانه قرار می گیرند تا اتفاقات منفرد و خاص حتی اگر چنین اتفاقاتی خیلی ناخوشایند باشند. مهم جو عمومی ای است كه فرزند شما در طول زمان در معرض آن قرار می گیرد. بچه ها به ندرت تحت تاثیر تصمیمات یا برخوردهای منفرد قرار می گیرند مگر اینكه آن اتفاق واقعاً تكان دهنده باشد و حتی در رویارویی با ضربه روحی هم كودكان انعطاف پذیری شگفت انگیزی دارند. به همین دلیل است كه در مقام پدر یا مادر باید اشتباهات تان را درك كنید و از آنها عبرت بگیرید. وقتی متوجه چرایی یك اشتباه شدید می توانید درك كنید اشتباه از كجا ناشی شده و گام هایی برای به حداقل رساندن امكان رخداد دوباره آن بردارید.
بنابراین این طور پدری و مادری كردن همراه با خطا بخشی از محیط خانه شما نمی شود. شرایطی كه منجر به پرورش مناسب كودك می شود از هر پدر و مادر به پدر و مادر دیگر فرق می كند بنابراین برای درك ضعف های خودتان كمی خودتحلیلی لازم است. بعضی والدین درمی یابند وقتی عجله دارند در بدترین وضعیت هستند- این موقعیت آنها را تندخو و بی توجه می كند. اگر متوجه شدید در چنین موقعیت هایی اشتباهاتی از شما سر می زند- و در این هنگام است كه احتمالاً چیزی می گویید یا كاری می كنید كه بعداً پشیمان می شوید- یاد بگیرید وقتی فضای خانه پرتب و تاب است از تصمیم گیری های مهم بپرهیزید. اگر فرزندتان برای كار مهمی از شما اجازه می خواهد و مثلاً دارید با عجله آماده می شوید كه سركار بروید یاد بگیرید كه بهترین جواب در این زمان این است كه «باید كمی راجع به آن فكر كنم. بگذار بعداً درباره آن حرف بزنیم.» اگر فرزندتان اصرار كرد كه همان موقع جواب بدهید تسلیم نشوید مگر اینكه واقعاً لازم باشد (مثلاً اجازه می خواهد همان روز به گردش علمی برود).
اما اگر این موقعیت اغلب تكرار می شود به فرزندتان توضیح بدهید كه «ساعات شتابزدگی» صبح زمان مناسبی برای این گونه گفت وگوها نیست. او را عادت بدهید كه این قبیل چیزها را شب قبل با شما در میان بگذارد. همین مورد برای والدینی صدق می كند كه وقتی ذهن شان به مسائل دیگر مشغول است نمی توانند درست تصمیم بگیرند. ممكن است موعد كار مهمی سر برسد یا اوقات سختی با همسرتان داشته باشید یا به فكر فامیل یا دوست بیماری باشید. بعضی از افراد قادرند بهتر از دیگران مسائل را «تفكیك كنند»؛ آنها می توانند این مشغولیات را كنار بگذارند و وقتی لازم باشد تمام توجه شان را به فرزندشان معطوف كنند. اما برای سایر پدر و مادرها- كه شاید شما هم یكی از آنها باشید- مشكل است از تداخل نیازهای یك جنبه زندگی با مسئولیت پدری یا مادری جلوگیری كنند. اگر مشكل شما این است، مراقب باشید وقتی مجبورید تمام توجه تان را به وظیفه پدری یا مادری اختصاص دهید ولی سایر چیزها حواس شما را پرت كرده، خود را به این كار مجبور كنید. گاهی اوقات فقط دانستن اینكه ذهن مان به چیزی مشغول است كافی است كه بتوانیم آن موضوع را مدتی كنار بگذاریم. بعضی پدر و مادرها تحت فشار زمان یا وقتی مشغله ذهنی دارند مشكلی ندارند اما وقتی خسته اند عملكرد ضعیفی دارند. اگر شما هم این طور هستید وقتی بعد از یك روز كاری سخت به خانه برمی گردید، پس از یك سفر درون شهری سرسام آور یا خواب ناآرام شبانه، باید این موضوع را در نظر داشته باشید. هیچ اشكالی ندارد به فرزندتان بگویید می خواهید پس از اینكه كمی استراحت كردید و جانی گرفتید همه چیز را درباره مدرسه اش گوش كنید. این روش بهتر است تا اینكه وانمود كنید گوش می دهید در حالی كه واقعاً هیچ توجهی به او ندارید. همچنین باید به یاد داشته باشید پرورش كودك وقتی عصبانی یا غمگین هستید كار بسیار سختی است.
اگر از دست فرزندتان عصبانی هستید یا به دلیل دیگری غمگین عواطف تان به آسانی به رفتارتان با فرزند سرایت می كند. طبیعی است كه گاه به گاه نسبت به بچه ها احساس عصبانیت یا ناراحتی كنیم، اما به عنوان یك قانون، درست نیست هنگامی كه عصبانی یا خسته هستید فرزندان تان را تربیت كنید. شاید عصبانیت شما كاملاً موجه باشد (مثلاً فرزندتان چیز ارزشمند یا برگشت ناپذیری را بدون پرسیدن از شما برداشته و آن را خراب كرده) اما اگر آرام باشید و بگذارید عصبانیت تان كمی فروكش كند قضاوت بهتری خواهید داشت.
خوب است به فرزندان تان مستقیم بگویید: «آن قدر عصبانی هستم كه الان نمی توانم راجع به این موضوع صحبت كنم. بگذار صبر كنیم تا وقتی كه بتوانیم با آرامش در این باره صحبت كنیم.» باور كنید فرزندتان به این خاطر از شما متشكر خواهد شد. اگر در مقام پدر یا مادر اشتباهی كردید لزومی ندارد وانمود كنید كاری كه كردید درست بوده است. مهم است والدین پیش همسر و فرزندان شان به اشتباهات شان اقرار كنند و نیز این كار را به شیوه ای انجام بدهند كه كودكان بفهمند. اگر به فرزندتان بگویید «ببخشید كه آن موقع بهت تشر زدم، سر كار روز سختی داشتم و آن را سر تو خالی كردم»، یا «درباره حرف های دیشب مان فكر كردم و فكر می كنم احتمالاً تو درست می گفتی» در چشم او كوچك نمی شوید. در واقع، چه بسا، عكس آن اتفاق بیفتد: هنگامی كه كودكان می بینند والدین شان می خواهند به اشتباه شان اعتراف كنند در آینده بیشتر به نظر و عقیده پدر و مادرشان احترام می گذارند زیرا می فهمند كه پدر و مادر به نظر و عقیده آنها احترام می گذارند. این روش همچنین بهترین راه برای آموزش به فرزند است كه وقتی نسبت به كس دیگر كار اشتباهی انجام داد بهترین راه معذرت خواهی است. گفتم كه خواندن این مقالات كمك می كند پدر و مادر بهتری باشید اما نگفتم شما را به پدر یا مادری بی عیب و نقص تبدیل می كند. پدر و مادر بی عیب و نقص وجود ندارد. اگر افراط یا تفریط كردید یا واكنش نامناسبی نشان دادید اقرار كنید كه اشتباه كردید. تلاش جدی كنید كه دفعه بعد عملكرد بهتری داشته باشید و جلو بروید.

دكتر لورنس استینبرگ
ترجمه: نوشین دیانتی

منبع : روزنامه شرق