دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا


گشتی در موزه سنندج


گشتی در موزه سنندج
● گنجینه تاریخ زاگرس
موزه را می توان محل نگهداری آثار گذشتگان و نمایش و انتقال آنها به آیندگان، شناخت و نمایش سهم اقوام و ملل در فرهنگ و تمدن جهانی، ایجاد و تقویت تفاهم میان ملل و اقوام، جلوگیری از انهدام فرهنگ بومی و ایجاد مانع در برابر فرهنگ های سرگردان و نامأنوس و نیز به نمایش گذاشتن نعمت های فرهنگی یا طبیعی به منظور آموزش - پژوهش و ارزش دادن به این مجموعه ها و لذت بردن از آنها دانست.
موزه سنندج که در مرکز شهر سنندج در خیابان امام خمینی(ره) واقع شده از جمله این موزه هاست که در مجاورت آن بناهایی چون خانه کرد، مسجد جامع و خانه مجتهدین قرار دارد.
ساختمان موزه در اصل بخش بیرونی عمارت ملالطف الله شیخ الاسلام است، این عمارت از عمارت های باشکوه و اعیانی شهر سنندج است که حدود ۱۵۰ سال پیش از سوی ملالطف الله که یکی از علمای بزرگ آن دوره و معاصر ناصرالدین شاه بوده، ساخته شده است.
این ساختمان در سال ۱۳۵۱ از طرف وزارت فرهنگ و هنر وقت برای تأسیس موزه تملک شد و پس از مرمت و آماده سازی در مهر ۱۳۵۴ با نام موزه سنندج گشایش یافت. بخش اندرونی این عمارت در سال ۱۳۷۱ به تملک اداره میراث فرهنگی درآمد و اکنون محل سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کردستان است.
این موزه از ابتدای تأسیس دارای ۲ بخش باستان شناسی و مردم شناسی بوده است. در بخش باستان شناسی آن اشیا دوره های مختلف از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگهداری می شود که بخشی از این اشیا متعلق به استان کردستان و برخی متعلق به استان های همجوار و برخی دیگر متعلق به استان های دیگر یا مکشوفه از قاچاقچیان است.
بخش مردم شناسی موزه در قبل از انقلاب به صورت نمایشگاه موقت اداره می شد و هر چند مدت یک بار اشیای یکی از استان های کشور را در این بخش به نمایش می گذاشتند، لیکن پس از انقلاب این بخش صرفاً به نمایش آثار مردم شناسی کردستان اختصاص داده شد و با تأسیس خانه کرد در سال ۱۳۸۲ اشیای مردم شناسی موزه به خانه کرد منتقل شد و تمام فضای موزه به نمایش اشیای باستان شناسی و تاریخی اختصاص یافت.
موزه سنندج شامل ۴ بخش است. بخش پیش از تاریخ، بخش تاریخی، بخش اسلامی و بخش نمایش موقت.
● بخش پیش از تاریخ
این بخش در راهرو ورودی و یکی از اتاق های جنب سالن اصلی قرار گرفته است. در بخش پیش از تاریخ یک مجموعه ظروف سفالی نگهداری می شوند که مکشوفه از مناطق کردستان و بخصوص شهرستان بانه هستند. تعدادی از ظروف نیز مربوط به کنگاور هستند. در میان اشیا این بخش پیه سوزهای مکشوفه از بانه بسیار قابل توجه هستند.
● بخش تاریخی
اشیا دوران تاریخی عمده ترین اشیا موزه را تشکیل می دهند. سالن اصلی یکی از اتاق های جنب سالن و راهرو خروجی به نمایش این اشیا اختصاص یافته است. مهم ترین آنها اشیا مکشوفه از تپه زیویه یعنی مهم ترین تپه تاریخی استان کردستان است. اشیا تپه زیویه عبارتند از، اشیا طلایی: شامل چند قطعه زیورآلات زنانه، اشیا سفالی، انواع ظروف سفالی به رنگ های خاکستری، قرمز و نخودی(که زیباترین آنها تنگ کوچک لعابدار منقوشی است که لعاب آن فیروزه ای و سفید و زرد بوده و نقش گل های آن به شکل رزت است) اشیا مفرغی شامل ظروف، انواع تبر، سنجاق های تدفینی، سوزن های دوخت و حلقه ها، اشیایی از جنس استخوان و عاج، شامل قطعات تصاویری از شکار و نبرد نقش های اسطوره ای، گل های رزت، نقوش هندسی و سرپیکان و اشیا سنگی: شامل سردوک ها، حلقه ها و مهره ها.
● مهره های ریز و درشت از جنس خمیر شیشه
علاوه بر اشیا زیویه مجموعه ای از اشیای فلزی و سفالی دیگر شامل انواع سرنیزه، خنجر، حلقه های گوناگون، مجسمه های کوچک و ظروف سفالی با اشکال مختلف و بعضاً با نقوش کنده یا ترسیم شده به رنگ های قرمز، خاکستری، نخودی و همچنین ظروف شیشه ای شامل انواع پیاله و عطردان در این بخش وجود دارد که با توجه به توفیقی بودن آنها، محل دقیق کشف شان معلوم نیست، قسمت دیگری از اشیای بخش دوران تاریخی، خمره های سفالی هستند که اصطلاحاً به خمره های تدفینی مشهورند. این خمره ها به علت حجم بزرگشان در فضای باز موزه نگهداری می شوند و تعدادی از آنها که کوچک تر هستند در فضای داخلی موزه قرار داده شده اند. آخرین اشیای این بخش اشیایی هستند که از حفاری های غار کرفتو به دست آمده اند و بعضاً قابل مقایسه با اشیای زیویه هستند.
● بخش اسلامی
اشیای این بخش به ۲ قسمت سفالی و فلزی تقسیم شده اند. در سالن سفال اشیای زیبایی از هنر سفالگری هنرمندان دوره اسلامی نگهداری می شود این اشیا که عبارتند از تنگ، کاسه، قدح، بشقاب و مجسمه و ریتون که به طرز استادانه ای ساخته شده و با لعاب و نقوش و خطوط تزئین یافته اند بخش بسیار کمی از این اشیا متعلق به کردستان است و بیشتر آنها مربوط به نقاط دیگر کشور و مخصوصاً ری، کاشان و نیشابور هستند. در قسمت اشیای فلزی انواع کاسه و بادیه تنگ، سینی، سنگابه، دیگچه و انواع پیه سوز نگهداری می شود.
● بخش نمایش موقت
این بخش در حقیقت زیرزمین ساختمان یا همان حوض خانه است و اکنون به نمایش هنری خارجی اختصاص یافته و از اشیای مهم این بخش می توان به مجسمه های برنزی و ظروف شیشه ای اشاره کرد. اشیای این بخش برحسب برنامه های موزه تعویض می شوند. علاوه بر بخش های عنوان شده و اشیای آن، تعدادی سنگ نوشته که عبارتند از کتیبه ها و سنگ قبرها در فضای باز نگهداری می شوند.
آذر شهبازی
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید